Asbestkanker veel vaker in Schiedam-Noord dan elders

SCHIEDAM - Voor veel Schiedammers zal het geen geheim zijn, maar geconfronteerd met de feitelijke cijfers en hoe die zich verhouden met andere gebieden in Nederland, is het beeld schokkend: asbestkanker komt in Schiedam veel vaker voor dan praktisch alle andere gemeenten in het land.

Natuurlijk speelt de geschiedenis van de stad daarin een grote rol: in de scheepsbouw, waarmee Schiedam groot is geworden, werd veelvuldig met asbest gewerkt. 

Mesothelioom, de doktersbenaming voor asbestkanker, komt in het noordelijke deel van Schiedam honderdtien procent vaker voor dan gemiddeld in Nederland. In ons land wordt jaarlijks op iedere honderdduizend inwoners 3,3 keer asbestkanker vastgesteld. In Schiedam is dat dus ongeveer zeven keer. 

Dat het een mannenziekte is, toe te schrijven aan onder meer het werk in de scheepsbouw, blijkt uit het gegeven dat asbestkanker in Nederland onder vrouwen in de periode 2011-2020 per jaar 82 keer werd vastgesteld, bij mannen 474 keer. Een blik op de landkaart toont ook dat deze vorm van kanker vooral voorkomt in de Rijnmond, in de regio rond het Noordzeekanaal, bij Vlissingen, in de Achterhoek en in de Mijnstreek, regio’s met een sterke industriële traditie. Zo ligt in de gemeente Goor, waar de Eternitfabriek staat, het voorkomen van deze vorm van kanker onder mannen 87 procent boven het landelijk gemiddelde.

De gegevens over asbestkanker komen uit de Kankeratlas, een uitgave van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). De atlas toont overzichtelijk hoe vaak een van de 24 meest voorkomende soorten kanker voorkomen in regio’s.

Schiedam is in de atlas in twee delen opgedeeld. Het genoemde percentage van 110 procent meer asbestkanker van gemiddeld in Nederland, geldt voor Schiedam-Noord. In het deel van de stad onder de snelweg is dat percentage 61 procent. Misschien valt dat te verklaren uit het feit dat veel Schiedammers uit zuidelijke stadsdelen, die het na hard werken financieel beter kregen, in de afgelopen decennia naar de noordelijker stadsuitbreiding zijn verhuisd, terwijl in het oude deel van de stad nieuwkomers van elders zijn komen wonen. Overigens ligt voor vrouwen de kans op asbestkanker in Schiedam ongeveer op het landelijk gemiddelde.

Een andere vorm van de gevreesde ziekte die in Schiedam relatief veel voorkomt is huidkanker, en dan met name het zogenaamde plaveiselcelcarcinoom. Dat komt in het noordelijke stadsdeel 39 procent vaker voor dan in Nederland gemiddeld, en in het zuidelijk stadsdeel acht procent vaker. Melanomen komen in noord dertien procent vaker voor, maar in ‘zuid’ 35 procent minder vaak dan in heel het land.

In de andere kankersoorten wijkt Schiedam minder af van het landelijke beeld. Sowieso komt kanker, welke vorm dan ook, in het zuidelijke deel van de stad relatief een procent minder vaak voor dan in heel Nederland. In het noordelijke stadsdeel is dat vier procent meer. In Schiedam-Noord komen kanker aan de alvleesklier, de blaas, in het hoofd en de hals, de lever en galweg, in de longen en het zenuwstelsel, alsook in de schildklier en leukemie, vaker voor dan gemiddeld; darmkanker, maagkanker, nierkanker zijn juist iets minder voorkomend (steeds tussen de nul en tien procent meer of minder ten opzichte van de landelijke aantallen).

Ook in west, zuid, oost, het centrum en Nieuwland komt woekerweefsel aan de darmen minder voor dan landelijk, maar aan de maag en nieren juist weer meer dan in het hele land. Ook de longen zijn ‘onder de snelweg’ vaker aangedaan, wel tot twintig procent meer dan landelijk.

Hieronder een beeld van de spreiding van asbestkanker in Nederland; hoe roder, hoe vaker voorkomend.