Coronatijd maakt afscheid intiemer

SCHIEDAM – Het zijn bijzondere maanden geweest, voor Helen Teunissen en haar collega’s van Matrice. Afscheid nemen in Coronatijd verliep heel anders dan te doen gebruikelijk. Maar niet per se slechter.

“Zo veel meer intimiteit was er in de afgelopen periodes bij de uitvaarten met minder mensen”, vertelt Teunissen. “Huiselijker, alles in een cirkel van vertrouwde, geliefde mensen.”

Daarmee werden de uitvaarten ook opener, vrijer. Het was makkelijker voor een kleinkind om een stukje muziek te brengen, of hij of zij nu goed kon spelen of niet. Veel minder ‘eng’ dan voor een groot gezelschap, dat zich toch al gauw verzamelt als er afscheid wordt genomen van mensen.

Veel uitvaarten die Matrice de afgelopen maanden organiseerde, werden in het eigen pand aan de Prins Bernhardlaan gehouden. “Hier staat een piano, de tuindeuren kunnen open, iemand draagt een gedicht voor, opa heeft spontaan ook nog een woordje.” De bescheidener omstandigheden maakten volgens Teunissen dat er meer lucht voor de ervaring van het afscheid zelf was. “Bevrijdend, en veel intiemer”, dat zijn dan typeringen die bij haar opkomen.

Vanaf 1 juni was er ook weer de mogelijkheid om met elkaar koffie of een wijntje te nuttigen. Haast was er niet, er werd zo veel tijd ingepland als de familie nodig had.

Natuurlijk was er soms het gemis van mensen die niet tot de dertig meest nabijen behoorden. “Maar het werd ook in organisatorische zin eenvoudiger.” Aan de andere kant is het voor degenen die de uitvaart niet bij kunnen wonen, soms wel heftig”, aldus Teunissen. “Vorige week overleed een lieve oom van mij. Ik kon niet naar het afscheid toe, mijn oom had een groot gezin, dus dat sprak voor zich. Ik kon mijn medeleven wel op andere manieren laten blijken, maar veel liever was ik er ook bij geweest om samen met hen het verdriet te kunnen delen.”

Met een deelname van honderd mensen bij het afscheid zal het veel meer kiezen worden, zo dacht de uitvaartonderneemster lang. Wie wel, wie niet? In de nabije persoonlijke kring rond mensen is dat tamelijk vanzelfsprekend, maar juist in de wijdere kring minder duidelijk.

En nu blijkt volgens de laatste besluiten van de regering dat er vanaf 1 juli geen maximum is aan het aantal bezoekers. Tegelijkertijd: er zijn heel grote ruimtes nodig om met anderhalve meter afstand meer dan honderd mensen te kunnen verwelkomen. Matrice gaat daar meer gebruik van maken. De ruimte van de uitvaartonderneming zelf kan 48 mensen herbergen, zo is al uitgemeten.

Voor de mensen die niet in persoon bij een uitvaart aanwezig kunnen zijn, ishet nu ook mogelijk om het afscheid via livestream te volgen. Een cameraman legt de gang van zaken vast. “In eerste instantie waren mensen hier wat terughoudend over, was er wat schroom, maar zeker toen we voorbeelden konden laten zien, besloten meer en meer mensen die mogelijkheid aan hun vrienden en bekenden aan te bieden.” De cameraman valt volgens Teunissen in een plechtigheid amper op. “De beelden die hij maakt zijn prachtig en worden ook verwerkt tot een dvd, die de directe familie beschikbaar wordt gesteld als herinnering.

Matrice introduceerde ook de mogelijkheid van online condoleren. Dit schept de mogelijkheid aan familie en vrienden om gedachten en herinneringen, of het nu om woorden, foto’s of een filmpje gaat, te delen. Later kan de familie al deze herinneringen omwerken tot een herdenkingsboek.

Al met al ontstaat er een nieuwe omgang met afscheid nemen, ervaart Teunissen. Juist omdat meer moet worden nagedacht over keuzes en gedrag, ook door de mensen die meeleven met een overlijden, ontstaat er een ander bewustzijn. Zoals gezegd: persoonlijker, intiemer.

De uitvaartonderneemster heeft de indruk dat de Coronacrisis in onze regio niet zo hard heeft toegeslagen dan elders in het land. Deze crisis betekende in ieder geval niet een extra hausse aan uitvaarten. “We hadden het in de eerste helft van dit jaar erg druk, maar dat kwam niet per se door Corona.” Sinds kort is het weer wat rustiger geworden.

Ondertussen blijft de anderhalvemeter-regel gelden. Teunissen en haar collega’s waken daar ook over. Maar op het moment dat verdriet de boventoon voert, is zo’n regel toch minder relevant, zo ervaren allen die er mee te maken krijgen. “We zijn duidelijk, maar willen geen politieagent spelen”, aldus Teunissen. Als mensen elkaar ook fysiek tot steun willen zijn… dan gebeurt dat.

De zorg voor Teunissen was – en is – ook om uitvaartbegeleiders en ondersteunend personeel gezond te houden. “Zij nemen uitdrukkelijk wel de afstand in acht.” De onderneemster prijst zich gelukkig dat geen van de 22 medewerkers van Matrice ziek is geworden met Corona.