Teruggang in leefbaarheid gevolg van verkeershinder?

SCHIEDAM – De tiende Leefbaarheidsmonitor sinds 1996 laat een teruggang zien in de waardering van de Schiedammers voor hun woonomgeving. Maar volgens burgemeester en wethouders van Schiedam geldt dat niet in alle delen van de stad in gelijke mate en zou de verklaring kunnen zijn dat veel Schiedammers overlast hebben ondervonden van grote verkeersprojecten, zoals de afsluiting van de Boerhaavelaan, toegangsader van Schiedam-Oost, de werkzaamheden aan de Vlaardingerdijk ter hoogte van Vijfsluizen, de aanleg van de rotonde in de Laan van Bol’es en de ombouw van de Hoekse Lijn van trein naar metro.

“Kleine dagelijkse ergernissen hebben snel grote consequenties voor de mening van Schiedammers over leefbaarheid en veiligheid in het algemeen. Als projecten eenmaal zijn afgerond, worden ze wel breed gewaardeerd”, schrijft het college aan de gemeenteraad, met een tussen de regels door uitgesproken verwachting dat de monitor Leefbaarheid & Veiligheid in 2019 vast weer beter uitvalt.

Het is een tweejaarlijkse meting. Sinds 1996 geeft de monitor een beeld van de mening van de Schiedamse burgers over leefbaarheid en veiligheid. Het onderzoek gaat in op thema’s als woonplezier, buurtproblematiek, voorzieningen en sociale cohesie. Het is niet de enige bron van nuttige info voor het gemeenbestuur, maar wel een belangrijk tweejaarlijks beeld met waardevolle gegevens voor het verdere beleid.

Ditmaal hebben 2120 Schiedammers schriftelijk of digitaal aan het onderzoek meegedaan. De Leefbaarheids- en Veiligheidsmonitor 2017 laat over het algemeen een lichte achteruitgang zien ten opzichte van 2015. De waardering voor de eigen woning en de woonomgeving zijn afgenomen, de dalende trend in sociale cohesie zette zich voort, meer Schiedammers voelden zich gediscrimineerd en men ervaart meer buurtproblemen dan bij de vorige meting. Deze verslechteringen deden zich echter niet in elke wijk voor en ook niet in gelijke mate. Daarnaast zijn ook positieve punten te melden: de homo-acceptatie is toegenomen en meer Schiedammers zien dat de gemeente werkt aan een aantrekkelijke stad.

De lichte achteruitgang zou met name veroorzaakt zijn door de negatievere mening van Schiedammers over de buitenruimte.

Sociale samenhang

De gemiddelde waardering voor de eigen woning vertoonde in het verleden altijd een stijgende trend, maar is nu voor het eerst sinds 1998 afgenomen. Ook de gemiddelde waardering voor de woonomgeving is iets gedaald. De waarderingscijfers zijn het hoogst in Woudhoek en Spaland/Sveaparken en het laagst in Nieuwland, dat als enige wijk een onvoldoende scoort.

Ruim een derde van de Schiedammers vindt dat de eigen buurt erop achteruit is gegaan in het afgelopen jaar. Deze score wijkt weinig af van twee vorige metingen, in 2012 en 2015. De dalende trend in de sociale cohesie is nog niet gekeerd.

De hoeveelheid Schiedammers die discriminatie ervaart is toegenomen sinds de vorige meting. Daarentegen staan Schiedammers steeds toleranter tegenover homoseksualiteit.

Buurtproblemen

Buurtproblemen zijn toegenomen in alle wijken, met uitzondering van Schiedam-Centrum. Het gaat om problemen als te hard rijden, hondenpoep, rommel op straat en in de noordelijk gelegen wijken ook vaak om gaten of verzakkingen in bestrating.

De aanpak van parkeeroverlast moet van de Schiedammers de hoogste prioriteit krijgen. De irritatie over verloedering - bekladding, rommel op straat, hondenpoep, vernieling – is gestegen, nadat deze jarenlang was gedaald. Dat geldt ook voor de gemiddelde leefbaarheidsscore.

Schiedammers staan kritisch tegenover het functioneren van de gemeente. Toch is de waardering voor de gemeente iets toegenomen, vooral wat betreft het werken aan een aantrekkelijke stad.

Welzijn

Ruim 75 procent beoordeelt de eigen gezondheid als (zeer) goed en drie procent als slecht. Dat is vergelijkbaar met 2015. Hoe hoger het inkomen, des te beter de gezondheid wordt ervaren. Volgens B&W is de volgende constatering niet verrassend: hoe ouder, hoe meer gezondheidsproblemen.

De mate van eenzaamheid onder Schiedammers is gemiddeld iets afgenomen, maar het aantal Schiedammers dat eenzaamheid ervaart is juist iets toegenomen. Jongeren en mensen met een sociaal-economisch stevige positie hebben het meest actieve leven als het gaat om uitgaan en culturele evenementen. Ouderen zijn daarentegen het meest actief in verenigingsverband.

Veiligheid

Sinds 2012 is een lichte daling zichtbaar in de onveiligheidsgevoelens van Schiedammers in hun eigen buurt en ook in het algemeen. Ten opzichte van vergelijkbare gemeenten blijven ze echter aan de hoge kant. Schiedammers voelen zich in hun eigen buurt veiliger dan elders. Opvallende uitzondering is Nieuwland, de enige wijk waar het omgekeerde het geval is. In 2015 was dat het geval in Schiedam-Oost. Er is een duidelijke samenhang te zien tussen de sociaal-economische status van een wijk en de veiligheidsbeleving. Jongeren tot 35, vrouwen en Schiedammers met een migratie-achtergrond voelen zich onveiliger dan andere groepen.

Voorzieningen

Schiedammers geven al jaren hetzelfde rapportcijfer voor het voorzieningenniveau, namelijk een 6,9. Het oordeel over specifieke voorzieningen is echter lager dan bij de laatste meting in 2015. Schiedammers zijn met name tevreden over winkels voor dagelijkse boodschappen, straatverlichting, openbaar vervoer en basisscholen. Minder tevredenheid is er over parkeerplekken, speelplekken en jongerenvoorzieningen.

De sociale voorzieningen met zorg en ondersteuning zijn bij de Schiedammers goed bekend, zoals de wijkondersteuningsteams (WOT’s), het Centrum voor Jeugd en Gezin en ROG-plus. Ondanks de grote bekendheid is de waardering onder de cliënten niet zo hoog.

Conclusies

Het college van B & W trekt de volgende conclusies:

De buitenruimte is iets waar de inwoners elke dag mee in aanraking komen en waar wisselingen in kwaliteit snel zichtbaar worden. Zo roept bijvoorbeeld het onrechtmatig bijplaatsen van huisvuil veel ergernis op en geeft dat snel een verloederd straatbeeld.

Van het vervangen van bruggen, herinrichting van straten, aanleg van rotondes en andere ingrepen in de openbare ruimte moet geconstateerd worden dat de kost vanzelfsprekend voor de baat uitgaat. Onder de Schiedammers is er veel waardering voor de afgeronde projecten in de binnenstad, wat ook blijkt uit de positieve resultaten van het imago-onderzoek op dit onderdeel.

Door de reikwijdte en het feit dat het L & V-onderzoek tweejaarljks herhaald wordt, biedt dit rapport een goed inzicht in niet alleen ontwikkelingen, trends en effecten van gemeentelijk beleid, maar biedt het ook handvatten om beleid en uitvoering nader te sturen. Op deze wijze kan effectief worden ingespeeld op problemen en uitdagingen waar de stad voor staat.

Het college heeft de beleidsafdelingen dan ook verzocht in kaart te brengen hoe de geconstateerde verslechteringen en achteruitgang integraal kunnen worden gekeerd.

Het onderzoek laat zien dat een gerichte communicatie naar de Schiedammers over ingezette maatregelen ten behoeve van leefbaarheid en veiligheid noodzakelijk is. Herhaling is de kracht van de boodschap. Een grotere bekendheid van de acties en maatregelen draagt bij aan een positieve beleving van de leefbaarheid en veiligheid.