Thuisloos is niet dakloos, maar vaak net zo zorgelijk

SCHIEDAM – Het is altijd schrijnend wanneer iemand dak- of thuisloos wordt, zeker als er kinderen bij betrokken zijn. “Daarom zetten wij in op het voorkómen van dakloosheid”, zegt het college van burgemeester en wethouders van Schiedam. Indien het niet mogelijk is om dakloosheid te voorkomen, dan wordt er tenminste voor gezorgd dat betrokkenen tijdelijk een slaapplaats krijgen en zo snel mogelijk weer op eigen benen kunnen staan, al dan niet met ondersteuning.  

Het college wijst erop dat er bij dak- en thuisloosheid ‘bijna altijd’ sprake is van meervoudige problematiek. “Denk daarbij aan de vaak voorkomende combinatie van psychische problemen, verslaving, schulden en relationele problemen. Schuldenproblematiek is vaak de rode draad, omdat daar de dakloosheid uit voortkomt”, aldus het college.  

In de beantwoording van schriftelijke vragen van de PvdA over briefadressen geeft het college allereerst aan dat er een verschil is tussen dakloos zijn en thuisloos zijn. Bij daklozen gaat het om mensen die geen vaste woon- en verblijfplaats hebben en eigenlijk nergens kunnen verblijven. Zelfs het sociale netwerk is vaak uitgeput. Thuisloze mensen kunnen echter nog wel hier en daar verblijven; het college gaat uit van minimaal drie verschillende verblijfsplekken waar ze geregeld zijn.  

PvdA-raadsleden Petra Zwang en Bilal Badri waren eind september in de pen geklommen omdat ze meer wilden weten over het toepassen van briefadressen in Schiedam. Ze hadden signalen gekregen van schrijnende situaties. Woonplus liet weten dat er meer en meer wordt overnacht in de kelderruimtes van trappenhuizen en portieken. “Twee senioren die in Schiedam-Zuid op een bankje sliepen laten ons zien dat het zo echt niet verder kan”, zeiden Zwang en Badri. “De verwachting is dat als gevolg van de Coronacrisis de omvang verder zal groeien. Immers, sinds deze maand is men weer bij betalingsachterstanden van de huur gestart met woninguitzettingen.” 

Geen adres hebben betekent naast geen veilig thuis hebben ook vaak dat iemand geen ziektekostenverzekering kan afsluiten (tenzij uit onderzoek van de Sociale Verzekeringsbank blijkt dat iemand wel in Nederland verblijft). 

De PvdA wil dak- en thuisloze Schiedammers helpen door ze een postadres toe te kennen, gesitueerd in wijkcentrum De Erker in Schiedam-West.  

Het college geeft antwoord op de gestelde vragen. “Inschrijving op een adres in de gemeentelijke Basisregistratie Persoonsgegevens (BRP) is een getrouwe weergave van de werkelijke situatie. Inschrijving vindt in de regel plaats op een woonadres. Alleen als er geen woonadres is, kan de inschrijving op een briefadres plaatsvinden.”  Dat is bedoeld voor dak- en thuislozen of voor personen die (tijdelijk) geen woonadres hebben, onder wie opvarenden van een schip, personen in een Blijf-van-mijn-lijfhuis of mensen die in de gevangenis zitten. De aanvraag voor een briefadres wordt gedaan bij het Klant Contact Centrum (KCC) in het Schiedamse stadskantoor. Dat kan zowel bij de balie als via een aanvraagformulier op www.schiedam.nl .

Bij het KCC vindt de beoordeling plaats, waarbij vooral gekeken wordt of aan de criteria uit de Wet BRP en de gemeentelijke beleidsregels wordt voldaan. Een gesprek met de aanvrager maakt vrijwel altijd onderdeel van de procedure uit. Wanneer sprake is van meervoudige problematiek wordt altijd doorverwezen naar een Wijkondersteuningsteam (WOT) of de procesregisseurs Zorg en Veiligheid. Daar wordt bekeken of er een hulpverleningstraject noodzakelijk is. 

Een aanvraag voor een briefadres bij De Erker (bestemd voor thuislozen die geen briefadres bij een familielid of bekenden kunnen krijgen) loopt altijd via de procesregisseurs Zorg en Veiligheid. De doorlooptijd van een aanvraag voor een briefadres bedraagt maximaal vier weken, maar is in de regel korter.  

Begin oktober verbleven er drie jongeren uit Schiedam in De Elementen, de regionale opvangvoorziening in Vlaardingen. Als jongeren thuisloos zijn, kunnen zij een briefadres aanvragen, maar dit hoeft niet. Je kunt thuisloos zijn zonder een beroep te doen op de briefadressenregeling. “Het is lastig om precies aan te geven hoeveel jongeren daadwerkelijk thuisloos zijn, omdat wij daar als gemeente geen zicht op hebben”, zegt het college.  

Vlaardingen is als ‘centrumgemeente’ ook voor Schiedam verantwoordelijk voor het opvangen van dakloze gezinnen. “Door de tijd heen zien we dit probleem helaas toenemen, zowel op regionaal als op lokaal niveau”, zegt het college. “Mede daarom hebben we begin dit jaar in Schiedam een opvang geopend voor dakloze gezinnen aan de Zijlstraat. Door het openen van deze opvang zien we dat er op dit moment geen wachtlijst is.” 

Als daklozen na eerste herstel in Vlaardingen naar Schiedam terugkeren, bijvoorbeeld omdat er een woning gevonden is of een vervolgtraject is ingezet, wordt er gepaste zorg gezocht. Dat is per definitie maatwerk, zegt het college. Het WOT ondersteunt bij het verhelderen van de behoeftes en kan mensen toeleiden naar de juiste (specialistische) zorg als dat nodig is.  

Op 1 november stonden er 272 personen in Schiedam ingeschreven met een briefadres, van wie 107 bij De Erker. 
De regeling is tijdelijk. Hoe lang het briefadres afgegeven wordt, is sterk afhankelijk van de persoonlijke situatie. Gemiddeld maken mensen er een half jaar gebruik van. 

Op dit moment maken twee gezinnen gebruik van de briefadresregeling, maar dat zegt volgens het college niet alles over het totaal aantal thuisloze gezinnen.  

Tot slot: “Als gemeente zetten we alles op alles om te voorkomen dat gezinnen op straat komen te staan. Daarvoor bekijken we samen met Stroomopwaarts, de WOT’s en Woonplus welke gezinnen een huurachterstand hebben en wat ingezet kan worden aan hulp om te voorkomen dat ze op straat komen te staan. Mochten ze toch dakloos worden, dan kunnen ze een beroep doen op de centrumgemeente Vlaardingen waar een opvang is die vorm wordt gegeven door Stichting Elckerlyc. Zij geeft gespecialiseerde hulp aan gezinnen waarbij de veiligheid en de ontwikkeling van de kinderen centraal staat. Vanuit die locatie kunnen gezinnen doorstromen naar een voorziening in Schiedam waar Elckerlyc de begeleiding verzorgt.”