Vliegveldgroei brengt appels en Schiedam vooral gebakken peren

SCHIEDAM – Een paar uur tijdwinst voor een grote groep, tegenover extra overlast voor een kleinere groep. Dat is in de kern wat er gebeurt bij uitbreiding van het Rotterdamse vliegveld, zo concluderen twee onderzoekers van de TU Delft.

“De eventuele uitbreiding van RTHA (Zestienhoven, red.) lost geen groot bereikbaarheidsprobleem van de regio op”, is een van hun conclusies. “Er is bereikbaarheidswinst voor vooral vakantiegangers die sneller en gemakkelijker op reis kunnen. ”

Dr. Jan Anne Annema en Prof. dr. Bert van Wee keken met hun expertise nog eens kritisch naar de zogenaamde maatschappelijke kosten-batenanalyse die Ecorys vorig jaar op verzoek van de luchthavendirectie opstelde. Dat deden zij bij wijze van 'second-opinion' op verzoek van de bewonersvertegenwoordigers van Schiedam, Lansingerland en Rotterdam in de Commissie Regionaal Overleg (CRO) luchthaven Rotterdam. Voor Schiedam is dat John Witjes, voor Rotterdam John Poot en voor Lansingerland Thea van de Coevering.

Hoe eerlijk is een afweging, die gemaakt moet worden tussen economische belangen en met name gezondheids- en leefbaarheidsbelangen? Hoe doe je dat überhaupt? Volgens de Delftse onderzoekers is dat de kern van de afweging waar de politiek zich de komende periode voor gesteld ziet. Problematisch is dat de politiek in de regel gaat over meerderheden en dat de voordelen van uitbreiding van de luchthaven voor veel mensen te ervaren zijn. De nadelen slaan bij een kleinere groep neer, die minder stem in het kapittel zal hebben. Tenzij deze groep duidelijk kan maken dat hun nadeel toch wel heel groot, zelfs onwenselijk is voor de meerderheid.

De drie bewonersvertegenwoordigers reageren daarom op de conclusies van de hooggeleerde heren uit Delft met de stelling dat 'de lusten bij de vakantiegangers terechtkomen, terwijl de lasten gaan naar de omwonenden in Rotterdam, Lansingerland en Schiedam (en de bredere regio)'.

Daar komt bij dat Ecorys de geschatte gezondheidseffecten van uitbreiding van het vliegveld op ‘0’ stelt, omdat ze zelfs voor de knapste koppen niet te becijferen zijn. De Delftse onderzoeker stellen dat dat geen nul moet zijn, maar een vraagteken. De bewoners voegen toe dat de effecten van geluidsoverlast 'duidelijk negatief zijn'.

Andere zaken konden door Ecorys wel geduid worden, in euro's zoals dat in onze samenleving gaat. Bijvoorbeeld de kosten voor het extra geluid dat een uitbreiding – met dus extra vliegtuigen – veroorzaakt. Ook in geld uit te drukken is de tijdwinst aan reistijd voor vakantiegangers en zakenreizigers.

De twee wetenschappers concluderen dat Ecorys de 'betalingsbereidheid voor reistijdenbaten' eerder te laag dan te hoog inschat. Die bereidheid is een van de baten die in het sommetje over de voor- en nadelen van een groter Zestienhoven worden meegewogen. Die som valt volgens Ecorys positief uit. Annema en Van Wee spreken dat niet tegen. Wel stellen ze dat 'de MKBA van Ecorys ons inziens niet altijd even transparant is en soms zeer matig is onderbouwd'. “We pleiten voor betere onderbouwing van de veronderstellingen over de samenstelling van de groei van de passagiers op RTHA (het vliegveld -red.), de reistijdbaten en de ‘processing time’(de tijd nodig om in het vliegtuig te komen -red.)-baten.”

Maar blijft dus de moeilijke afweging van appels en peren. De lusten voor hoofdzakelijk vakantiegangers en voor de luchthaven zelf, tegen de lasten voor de duizenden onder de vliegroutes. De bewonersvertegenwoordigers stellen dat 'de in geld uitgedrukte resultaten van de MKBA door de beperkingen van de berekeningsmethoden, dienen te worden aangevuld met de niet in geld uitgedrukte (nadelige) effecten op gezondheid en welbevinden van omwonenden van de luchthaven, alsook met de vraag of deze luxe-investering dit wel allemaal waard is, gezien de al goede bereikbaarheid van deze regio'.