Arie Zwamborn had Gorzen en wijkbewoners hoog zitten

SCHIEDAM – Hij was een resolute belangenbehartiger, maar een zachtmoedig mens, met pretogen, vertrouwenwekkend. De ideale opa. Maar zijn vrouw Sjaan en kinderen Peter en Renate vonden méér dan dat.  

Morgen, zaterdagmiddag om twee uur, is op de Beukenhof de begrafenis van Arie Zwamborn – twee weken nadat hij kwam te overlijden. Schiedam zal hem zich herinneren als een constructieve ondernemer met hart voor bewonersparticipatie. Hij was in 1973 de tweede voorzitter van de nog maar net opgerichte bewonersvereniging Schiedam-Zuid (BVSZ) en kwam later in de Schiedamse gemeenteraad voor de PvdA. Maar dat heeft de PvdA geweten…!  

Arie Zwamborn was een Gorzenees pur sang, opgegroeid bij zijn oma in de Voornsestraat. Hij was begaan met de wijk, zoals zo veel Gorzenaren, en in 1987 kon hij dat met een goed voorbeeld aannemelijk maken. In dat jaar bestond de BVSZ vijftien jaar en kwam er een jubileumboekje uit, getiteld ‘Laat de Gorzen de Gorzen blijven’. In dat boekje vertelt Arie Zwamborn waarom dat belangrijk is. Wonend in de Rozenburgsestraat hadden Sjaan en Arie Zwamborn hun bedrijf Elektrikom aan de Vlaardingerdijk. Daar was bij een inbraak voor 45.000 gulden aan scheepsartikelen gestolen. “Geld is mijn gereedschap”, zei Zwamborn. “Door die inbraak zijn we anderhalf jaar achterop geraakt. Nog zo’n inbraak en we zijn failliet.”  

Het waren drie inbrekers geweest. Hoe wist men dat? Buurtbewoners hadden de inbraak gezien. Het is toch godgeklaagd, zei Zwamborn, dat ze het zien en de politie niet bellen? Noemen ze dat sociale controle? Dat was in de Gorzen niet gebeurd, zei hij. Daar was de politie direct gewaarschuwd, wis en waarachtig. “Dat is de befaamde kwaliteit van de Gorzen”, zei hij. “Hier geven de mensen om elkaar.” 

Zwamborn was vertegenwoordiger in scheepsartikelen, Elektrikom was een groothandel en had het alleenrecht voor de handel in onderwaterinstrumentarium van Lowrance. Het bedrijf stuntte een kleine veertig jaar geleden met een techniek om het monster van Loch Ness op te sporen. Zwamborn had de regie over de persconferentie in Krasnapolsky in Amsterdam.  

Elektrikom was gevestigd in de voormalige sportwinkel van oud-SVV-voetballer Piet Romeijn, die bij Feyenoord international werd. In de Rozenburgsestraat woonden Sjaan en Arie op een steenworp afstand van het café van Piet Romeijn, De Nieuwe Brug. Bij de inbraak was ook de videofilm van het huwelijk van Sjaan en Arie gestolen. “Dan moeten we het maar over doen,” zei Arie. Het feestje had om de hoek kunnen plaatsvinden.  

Hij werd met overtuiging voorzitter van de één jaar eerder opgerichte BVSZ. Hij zag dat de renovatie van de Sanders-complexen niet goed verliep, dat de communicatie tussen de gemeente en de bewoners beroerd was, dat mondige burgers als een stuk vuil werden behandeld. Zwamborn zette zich in om de inspraak te verbeteren en hij vond gehoor bij wethouders als Herman Posthoorn (PvdA) en Hans van der Wilk (PPR). Er leek inderdaad een omslag te komen in de houding van het gemeentebestuur. Wethouder Chris Zijdeveld (PvdA) werkte mee aan moestuintjes aan de Westfrankelandsedijk, er kwam een timmerkamp op het Hoofdplein, Tankercleaning werd geprest om te vertrekken en de bodemsanering van het GTB-terrein kwam op gang. Zwamborn was uitermate positief hoe wethouder Hans van Kleef (PvdA) zich liet overtuigen door de protesten tegen de sloop van de Sommelsdijksestraat. 

In 1985 kwam Zwamborn in de gemeenteraad. Al drie keer had hij op kandidatenlijsten van de Schiedamse PvdA gestaan, maar mede omdat de PvdA elke vier jaar zetels verloor kwam Zwamborn niet in de gemeenteraad. Tot de zomer van 1985. Toen was hij de eerste opvolger van Jos van der Lugt. De PvdA was opgelucht. Eén verklaring staat in de voetnoot. De andere verklaring is dat Arie Zwamborn een staat van dienst had. Alle bewonersverenigingen in Schiedam hoopten dat Zwamborn in het gemeentebestuur meer begrip kon kweken voor al datgene waar de Schiedamse samenlevingsopbouw op wijk- en buurtniveau om vroeg. Daar is een jaar echter te kort voor. Bij de raadsverkiezingen van 1986 keerde Zwamborn niet terug in de gemeenteraad. 

Het jaar daarna haalde hij flink uit naar het gemeentebestuur en met name de PvdA. Hij vond het ongehoord dat het opbouwwerk was wegbezuinigd. Hij klaagde dat de PvdA jaloers was op de bewonersverenigingen, omdat deze beter in staat waren de wijkbewoners te mobiliseren. Hij vond het nare dat als de gemeente ziet hoe ze de macht van de wijken kan splijten, ze dan nog de wapens daartoe gebruikt ook. Het was de situatie toen, maar hij kreeg in de huidige collegeperiode opnieuw gelijk.  

Elektrikom, inmiddels verhuisd naar de Westerkade waar Sjaan en Arie boven waren gaan wonen, werd in 2013 verkocht aan Speedcast.  

In februari dit jaar kreeg Zwamborn te horen dat hij als gevolg van suikerziekte was gaan lijden aan vasculaire dementie. Hij werd ter observatie opgenomen in het ziekenhuis. Volgens de familie ging het hier helemaal mis. Zwamborn kreeg een delier. Zonder overleg met de familie besloten de medici om geen maagbeschermers meer toe te dienen. Het gevolg was dat hij maagbloedingen kreeg – met veel pijn. Hij was ondertussen in een verpleeghuis opgenomen, maar moest terug naar het ziekenhuis. Daar liep hij tot overmaat van ramp op vrijdag 16 juli een longontsteking op. Verzwakt als hij al was werd hem dat fataal. Om 2.22 uur op zaterdag 17 juli overleed hij. 

Zijn stoffelijk overschot is thuis opgebaard. Dat heeft te maken met de thuiskomst van zijn kleindochter Britt Eerland, die voor haar topsport vaak in het buitenland verblijft. Nu was ze bij de Olympische Spelen in Tokio en gisteren kwam ze terug. De begrafenis is morgen om 14.00 uur. 
 

Voetnoot
De PvdA haalde in 1985 met de komst van Arie Zwamborn opgelucht adem, want diens voorganger Jos van der Lugt was de partij een doorn in het oog geweest. Het ging hier om een van de eerste ‘bonnetjesaffaires’ in politiek Nederland, al heette het toen nog niet zo. Van der Lugt was opbouwwerker geweest in Schiedam-Noord. Hij had met de penningmeester van de Stichting Samenlevingsopbouw Schiedam-Noord (SSSN) de afspraak dat hij voor het gemak de boodschappen betaalde op rekening van de stichting en dat de penningmeester het van zijn salaris af zou houden. Maar het bestuur pikte dat niet en Van der Lugt werd ontslagen. De PvdA zette hem vervolgens uit de fractie, omdat de geloofwaardigheid van Van der Lugt zoek was. Omdat Van der Lugt zelf vond niets verkeerd te hebben gedaan, leverde hij de raadszetel niet in en bleef hij deze zo lang mogelijk als onafhankelijk raadslid bezetten – al was hij nooit aanwezig. Toen hij in 1985 voor zijn werk naar Gelderland verhuisde, raakte hij de raadszetel automatisch kwijt. 
In 2008 is Jos van der Lugt in Thailand overleden.