Cor Lamers: Schiedammers, gebruik je gezonde verstand!

SCHIEDAM - Het wordt zijn laatste oud en nieuw, in functie. Cor Lamers hoopt met heel zijn bestuurlijke hart-voor-de-stad op een feestelijke en rustige jaarwisseling in Schiedam. Zijn belangrijkste advies: “Gebruik je gezonde verstand.”

Dat is ook de bedoeling achter het besluit van de Schiedamse politiek, al in 2020, om het afsteken van vuurwerk in de stad te verbieden. Een rustig uiteinde, voor mens en dier. Waar het milieu dan nog eens van meeprofiteert.

Een zeer bewuste keus, aldus de burgemeester over het afsteekverbod. “Het vuurwerk levert te veel overlast op, voor mens en dier.” Met name de ongebreidelde manier waarop dat gebeurt zorgt volgens hem voor problemen. “Voor woningen, in hagen, onder het raam van een ouderencomplex. Dat zorgt voor risico’s.” Het nuchter verstand lijkt met het vuurwerk in rook op te gaan. “De gemiddelde Schiedammer vindt de jaarwisseling helemaal niet zo leuk meer.”

Lamers heeft een sterke afkeer van ‘rellerig gedrag’. “Op het moment dat een vuur aangaat is het, ‘oh, wat leuk’. Vervolgens gaat het raam van een naastgelegen woning aan diggelen”, en zijn de rapen gaar. In de krappe bebouwing van Schiedam is volgens Lamers geen plek voor vreugdevuren. “De stad dwingt ons voorzichtig te zijn.”

Eerder experimenteerde Schiedam met vuurwerkvrije zones, maar dat bleek geen succes. “Het mooiste vuurwerk werd voor de deur van Frankeland afgestoken.” Lamers is realistisch: “Sommigen zullen zeggen: ik heb niks gemerkt van het vuurwerkverbod afgeslopen jaar.”

Denkend in het belang van de ondernemers in de vuurwerkbranche besloot de lokale politiek rond oud en nieuw ’20/’21 nog af te zien van een lokaal afsteekverbod. Daar kwam de rijksoverheid nog overheen met een landelijke ban op vuurwerk, dat ook afgelopen jaar gold. Dit jaar gaat het erom spannen: Schiedam moet zelf het lokale afsteekverbod in goede banen zien te leiden. Net zo als Rotterdam overigens. Andere omringende gemeenten hanteren wel het ‘oude regime’, dat overigens niet zo oud is. Want vuurwerk uit de categorie F3 is dit jaar landelijk verboden. Lamers: “Het knalvuurwerk en vuurpijlen zijn in heel Nederland verboden. Net als grondrotjes en die lange matten die Chinezen veel hebben, dat is allemaal niet toegestaan.” In Schiedam zijn ook de sierpotten en ander ‘mooi’ vuurwerk verboden.

De hamvraag is natuurlijk: hoe ga je daar als overheid op handhaven? 

Is het reëel om een rustige jaarwisseling in Schiedam te verwachten? “We gaan alles uit de kast halen wat we kunnen”, aldus Lamers. Hij weet dat Schiedam best ‘een kwetsbare gemeente’ is, met een lange traditie van overlast bij oud en nieuw. Hij herinnert zich nog zijn eerste jaarwisseling, tien jaar geleden, toen hij na Kerst een ronde door de stad maakte en zijn begeleiders hem konden aanwijzen: ‘hier was vorig jaar een vreugdevuur, en hier moest het jaar daarvoor de ME uitrukken, en hier kwam de brandweer in actie’. Dat kende hij niet uit de gemeenten waar hij eerder burgemeester was. “Schiedam is Schiedam”, aldus Lamers. En in deze echt een ‘grote stad’. “Te compact, te kwetsbaar.”

Dat gezegd hebbende: alles uit de kast dus. “We gaan alle munitie voor een vuur willen we van straat halen.” Rotzooi op straat wordt weggehaald, kerstbomen ingezameld - via twintig inzamelpunten - ook door Irado, ook op oudjaarsdag. Afvalbakken worden dichtgezet. “Met Woonplus gaan we de keldergangen inspecteren.” In bepaalde complexen in de stad zijn die keldergangen makkelijk toegankelijk; ze bleken in het verleden gebruikt om kerstbomen te verzamelen. “We gaan weer met een drone van de brandweer over Tuindorp vliegen.” Daar bleken de afgelopen jaren kerstbomen in tuinen de te worden verzameld. “We waren de eersten in het land die hiervoor een drone inzetten. We hallen het allemaal weg om te voorkomen dat het uit de hand loopt.”

Er zullen volgens Lamers ‘veel politiemensen en veel boa’s in de stad aanwezig zijn’. “We zetten alle boa’s in die we hebben.” Die zullen vooral in de dagen tussen Kerst en oud en nieuw aan de bak moeten. “Vanaf oudjaarsdag, elf, twaalf uur, is het een zaak van de politie.” Met de politie werden en worden veel afspraken gemaakt. Ook bij de politie geldt ‘alle verloven ingetrokken’. Het Team Parate Eenheid is in de regio in te zetten. “Aan de capaciteit zal het niet liggen. Alles in wat ze hebben in Schiedam zetten ze in. Bedenk: het team hier telt 146 mensen. Daarvan moeten mensen leidinggeven of zitten achter een camera, maar alles dat een blauw uniform heeft, heeft dienst en kan op straat worden ingezet.”

De algemene plaatselijke verordening biedt de mogelijkheid om een algemeen samenscholingsverbod af te roepen. “Daar maken we zelden gebruik van, maar waar nodig kunnen we die in de hele gemeente van toepassing verklaren.” Een dergelijk verbod maakt het mogelijk groepen op straat van meer dan drie mensen te verbieden en aan te pakken. Lamers hoopt dat het niet nodig zijn zal.  

Noord is onze prioriteit, aldus de burgemeester, zonder de andere wijken te veronachtzamen. “In noord verschijnen op hotspots tijdelijke camera’s. Op de IJzerdraatsingel. Malmö, Göteborg en de Kerkweg onder meer.” Lamers denkt de groep van een kleine honderd man die vorig jaar een ‘kat-en-muisspel’ met de politie speelde en voor veel onrust in Schiedam-Noord zorgde, in de tang te hebben om dit jaar iets anders te gaan doen, door de preventieve last onder dwangsom die 42 van hen is aangezegd. “Ik heb met ondernemers uit noord gesproken, kort na de jaarwisseling en de angst stond in hun ogen.” Dat niet weer. Zie verder dit artikel.

Particuliere beveiligers van het bedrijf Trigion (ook een Schiedamse onderneming) bewaken alle openbare gebouwen. “Er wordt actief gesurveilleerd. Zij gaan overal kijken of er onraad is, meldingen van buren zullen ze zo snel mogelijk oppakken. Ik wil in de kiem smoren dat er een schoolgebouw in vlammen opgaat.” Lamers maakte dat drie keer mee in zijn tijd in Spijkenisse, in Schiedam gelukkig nog niet.

In de dagen voor oud en nieuw zullen boa’s Schiedamse scholen voor basis- en voortgezet onderwijs bezoeken om kinderen en jongeren ‘voor te lichten’. Dan zijn er de ‘oren en ogen in wijk’, vrijwilligers die zich bijvoorbeeld via de wijkoverleggen hebben aangemeld om goed uit te kijken. “Ons callcenter gaat die mensen meerdere keren per dag bellen om te vragen naar de situatie ter plekke.” In het algemeen geldt volgens de burgemeester voor alle Schiedammers: melden, melden, melden, als je vuurwerk ziet of hoort afgaan of ander ongepast gedrag waarneemt. “We moeten afstekers op heterdaad betrappen om te kunnen straffen.” Met de politie is volgens hem een lik-op-stukbeleid afgesproken; een boete is al snel opgelopen.

Overigens: ook in Schiedam gaat het over het algemeen de goede kant op, al jarenlang. Was ooit een ton schade aan openbaar straatmeubilair, kunstgras en speelplaatsen de norm, de afgelopen jaren is ‘een dalende lijn ingezet’ en komt de schade uit op ‘veertig-, vijftig-, zestigduizend euro’. Overigens ook dankzij veel preventieve maatregelen. “Ook dit jaar gaan we weer hekken zetten, zand strooien op kunstgras. Aan preventieve maatregelen zijn we zo’n zestigduizend euro kwijt. Dan kun je zeggen: zestigduizend schade, zestigduizend kosten?! Maar je weet niet wat de schade zou zijn als we geen preventieve maatregelen nemen. Dan kunnen zo ook zo maar weer op een ton zitten.”

En om twaalf uur, als het nieuwe jaar begint. Treedt de politie dan echt op tegen ieder die vuurwerk afsteekt? “Dat hangt van de mate van overlast af”, stelt Lamers. “We gaan niet achter elke vuurpijl aan. Maar als mensen Cobra’s afsteken, of hele matten, zetten we de straat af en halen we desnoods iedereen uit bed. Ik overdrijf nu, maar we willen echt dat het voor ieder een goede jaarwisseling wordt.”

Een echte oplossing voor de zorgen ligt volgens Lamers in handen van de rijksoverheid, of zelfs Brussel. Want hoe kan het anders dat de afgelopen weken al veel vuurwerk in Schiedam is afgestoken? Dat is al aangeschaft, in Duitsland, in België. “In de laatste weken van het jaar wordt echt veel gecontroleerd, op weg naar Baarle-Nassau, Turnhout of Tubbergen. Dat weten mensen. Om niet het risico te lopen zonder hun illegale vuurwerk thuis te komen, gaan ze het nu al halen.” Maar ja, wat te verwachten van de Europese Unie als het ook ‘Den Haag’ al niet lukt tot besluiten te komen, stelt de burgemeester. “Alleen een nationaal verbod gaat echt resultaat opleveren.”

Hij roept alle Schiedammers op ‘hun gezonde verstand’ te gebruiken. “Dat doen we niet voor niets.” Het is volgens Lamers toch te gek dat mensen rond de jaarwisseling hun huis verlaten om met hun huisdieren een rustige plek te zoeken elders. “Ik zeg: doe het een keer niet, denk aan je buren en de dieren van je buren. Ga van de vuurwerkshow genieten.”

Want dat was steeds de afspraak: als er een verbod op het afsteken van vuurwerk komt, dan moet er ook iets voor in de plaats komen. Dat is de vuurwerkshow die vanaf het Theater aan de Schie afgestoken zal worden, te zien in het centrum. Met als aanrichter de enige lokale onderneming die daarvoor de benodigde papieren heeft. “Het was een erezaak om dat Kees Janse te gunnen, en dat is gelukt”, aldus Lamers. “Voor hem wordt dat een thuiswedstrijd, hij is na afloop binnen vijf minuten thuis. Lamers rekent op een show van een kwartiertje zo ongeveer.

“Ik hoop dat er veel Schiedammers naartoe komen. Wat is nou leuker als je in pakweg het tweede van Excelsior’20 speelt dan in de stad af te spreken, daar elkaar een gelukkig nieuw jaar te wensen en samen van het vuurwerk te genieten?!” Overigens zullen er geen horecavoorzieningen op het Land van Belofte zijn. Lamers laat wel doorschemeren dat, ook al geldt er op de openbare weg een verbod op het nuttigen van alcohol, dit keer door de vingers zal worden gezien als mensen met elkaar het glas heffen. Hij ziet de taferelen voor zich zoals we die de laatste jaren vanuit Rotterdam, bij de Erasmusbrug kennen: mensen feestelijk bij elkaar, met een glas toostend op een gelukkig nieuw jaar.

Daarom ook een plek centraal in de stad, waar vorig jaar in eerste instantie was gekozen voor de Maasboulevard. “Het centrum is voor alle Schiedammers beter bereikbaar.” Liefst op de fiets. Op het Stadserf wordt een bewaakte fietsenstalling ingericht. Lamers ziet daarbij het  festival op het glasfabriek terrein van afgelopen zomer, IDDF, voor zich; daar nam de fietsenstalling meer ruimte in dan de parkeerplaats voor auto’s. Het enige risico is dat het mistig en stormachtig is. “Dan moeten we het afblazen.” Regen is geen bezwaar, dan gaat de show gewoon door. 

En o ja: de Oekraïners in de stad wordt de komende dagen uitgelegd hoe in Schiedam in de regel oudjaar wordt gevierd…