De burgemeester legt 't nog eens uit

SCHIEDAM – Burgemeester Cor Lamers heeft zijn tiende update van de stand van zaken rond het coronavirus aangegrepen om nog eens duidelijk toe te lichten waarom er mensen bekeurd zijn die ondanks het verbod op samenkomsten toch bijeenkwamen. 

Het is een lange verhandeling, die eerst ingaat op de goede ontwikkeling in de coronacijfers. Enkele coronamaatregelen zijn per 12 mei al versoepeld. Het kabinet heeft aangekondigd dat andere versoepelingen volgende week maandag ingaan. Vanaf 1 juni is er een beperkte openstelling van de horeca. Cafés en restaurants mogen dan maximaal dertig klanten binnen hebben op anderhalve meter onderlinge afstand van elkaar. Ook zijn terrassen onder voorwaarden weer mogelijk. 
Op 1 juni vervalt ook de beperking op samenkomsten in de openbare ruimte. Alleen de anderhalve meter afstand geldt dan nog als voorschrift.  

De afgelopen week is er veel aandacht geweest voor het aantal uitgedeelde boetes in Schiedam. Daarom hecht burgemeester Lamers aan een uitgebreide toelichting. Zo heeft hij het ook afgesproken met de fractievoorzitters in de Schiedamse gemeenteraad.  

Het kabinet maakt over de noodmaatregelen tegen verspreiding van het coronavirus een aanwijzingsbrief op grond van de Wet Publieke Gezondheid. Dat is de wettelijke basis voor de hele crisisaanpak. Het kabinet bepaalt dus welke maatregelen er nodig zijn en wat de strafmaat is. De hoogte van de verschillende boetes en de aantekening op het strafregister is de keuze van het kabinet, benadrukt Lamers.  

De voorzitter van de Veiligheidsregio, in ons geval Ahmed Aboutaleb, voorzitter van de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR), zet de keuzes van het kabinet om in een noodverordening waarin specifieker de regels staan omschreven. De burgemeesters zijn belast met de uitvoering van de noodverordening.  In het Regionaal Beleidsteam (RBT), waarin ook de hoofdofficier van justitie en de korpschef van politie zitting hebben, wordt het handhavingsbeleid vastgesteld voor de gehele regio. De politie en de bijzondere opsporingsambtenaren (boa’s) zijn handhavingsbevoegd.  

Aboutaleb stelde de eerste noodverordening vast op dinsdag 17 maart 2020. Lamers zegt dat het Team Toezicht & Handhaving (de boa’s vallen binnen dit team) de eerste veertien dagen het publiek informeerde en mondeling waarschuwde. Hierna is begin april expliciet in het RBT besloten niet langer te waarschuwen, maar te gaan handhaven. Dit is dus een besluit dat ook gedragen wordt door de politie en het OM.  

De eerste weken van april zijn er in Schiedam 28 officiële waarschuwingen geregistreerd. Daarna is hoofzakelijk bekeurd op en rondom de hotspots, een kleine twintig locaties waar veel overlast is en/of waar regelmatig overtredingen plaatsvinden. Hier werden groepen aangetroffen, soms wel van vijftien tot twintig personen. Het is lastig deze allemaal aan te spreken. Sommigen rennen weg of maken er expres een kat-en-muisspel van. Maar uiteindelijk zijn er meerdere groepen bekeurd. Als het een groep van tien of meer personen betreft loopt het aantal boetes hard op. Bijvoorbeeld op de Zoomweg, Piet van Gentstraat, Penninglaan, Neherstraat en de Stationsstraat. De Marconiweg en de Kloosterplaats vallen op door het totaal aantal bekeuringen op deze locaties.  

In de periode van 1 april tot en met 18 mei zijn er de volgende cijfers op te merken: 28 officieel geregistreerde waarschuwingen en 567 boetes, onderverdeeld in 279 boetes voor samenkomsten, 4 voor het niet opvolgen van aanwijzingen, 247 voor samenscholen zonder afstand en 37 voor aanwezigheid op verboden gebieden en locaties. 
Ongeveer 85 procent van de boetes betreft groepen. En dan met name groepen waarover klachten kwamen en die soms ook provocerend of herhalend gedrag vertoonden, aldus Lamers. 
“Onze inwoners melden overlast gevende groepen en vragen geregeld om actie hiertegen. Onze boa’s en/of de politie gaan dan ook regelmatig naar locaties toe waar overlast gemeld wordt.”  

Het kabinet heeft een versoepeling van de regels per 12 mei aangekondigd. Het RBT besloot om het handhavingsbeleid met ingang van die datum eveneens te versoepelen en voortaan alleen bij excessen op te treden. Denk hierbij aan grote groepen overlast gevende personen. 
Lamers stelt dat voor de noodverordening de politie en de boa’s gelijkwaardig zijn qua opsporingsbevoegdheid. In de praktijk zien we in de regio veel politie-inzet waarbij de boa’s ondersteunend werken. Met name in Rotterdam vanwege de uitgestrektheid en het grote oppervlak.  

In Schiedam ligt dat iets anders, zegt Lamers. De politie heeft in de coronatijd relatief veel ‘gewone’ openbare orde en veiligheidszaken gehad en kwam daardoor niet altijd toe aan coronahandhaving.  Daarom is in goed overleg tussen politie en gemeente meer handhaving via boa’s ingezet, mede gezien het relatief hoge aantal overtredingen in de openbare ruimte en ook het aantal klachten en meldingen. Ook hierom is besloten de boa’s in Schiedam voornamelijk voor coronazaken in te zetten. Overigens heeft Schiedam meer boa’s dan andere regiogemeenten (op Rotterdam na) vanwege het uitgebreide pakket aan taken in Schiedam. “Vanwege dat hogere aantal heeft onze stad veel meer boetes die zijn uitgedeeld door boa’s ten opzichte van andere steden”, aldus de burgemeester.  

“Ik realiseer mij dat het heel zuur is als iemand een boete krijgt wanneer men in deze nare tijd iets leuks of bijzonders wil vieren. Ik begrijp dat dat allerminst leuk is en impact heeft”, zegt Lamers. Maar: “De VRR, de politie, de burgemeester en ambtenaren hebben op verschillende manieren duidelijk gemaakt dat na een gewenningsperiode echt zou worden opgetreden met boetes tegen overtredingen. Dus ook tegen (kleine) samenkomsten.  Dit is uitgebreid gecommuniceerd via onze eigen gemeentelijke mediakanalen, borden in de openbare ruimte, de media én persoonlijk door ons Team Toezicht & Handhaving bij het constateren van een overtreding in de beginperiode.” 
“Ook landelijk is dit veelvuldig onder de aandacht gebracht. Hoe vervelend dat ook voor sommige personen is en hoe oprecht of onschuldig de activiteit soms ook lijkt, de politie en het Team Toezicht & Handhaving moeten consequent en zonder onderscheid te maken handhaven.”  

De burgemeester stelt: “Het wás en is nog steeds belangrijk dat we ons allemaal blijven houden aan de maatregelen die gelden. We zien aan de cijfers dat de aanpak werkt. Dat hebben we samen voor elkaar gekregen. In de maand april (de maand met de meeste boetes) was de druk en de ernst van de (medische) situatie groot. Dus waren strenge maatregelen en handhaving daarop van kracht.”  

Voorts bleek, zegt Lamers, dat er onduidelijkheid is over het begrip ‘samenkomst’. Op grond van de noodverordening zijn samenkomsten niet toegestaan. Daarna komt pas toetsing aan de anderhalve-meter-afstandsregel. Een bewuste samenkomst is niet toegestaan. Van een samenkomst is sprake bij meer dan twee personen. Dat geldt dus óók als de mensen anderhalve meter afstand van elkaar houden.”  

Een boa of politieagent beoordeelt zelf of een bepaalde situatie een bewuste samenkomst is, bijvoorbeeld als dat blijkt uit meegenomen spullen (zoals stoeltjes) of consumpties. Of als men daarop bevestigend antwoordt bij navraag. Mochten mensen het niet eens zijn met een boete, dan kan er altijd bezwaar tegen worden gemaakt bij het OM. Dat beoordeelt als eerst de boete. Daarna kan men eventueel nog naar de rechter. Overigens, besluit Lamers zijn uitleg, de boetes worden geïnd door het Centraal Justitieel Incassobureau (CIJB). De gelden vloeien dus niet naar de gemeentekas.  

In de periode van 16 tot en met 21 mei (inclusief Hemelvaartsdag) zijn 56 boetes uitgedeeld. Weer met name aan grotere groepen personen.