De grote traditie van de ZOS

COLUMN - Vroeger had je behalve de twee Hilversumse zenders en paar kleine regionale omroepjes in de uithoeken van het land, alleen maar de ziekenomroepen. Hun programma’s waren alleen te horen voor wie in het ziekenhuis lag. Elke patiënt had een klein luidsprekertje met een zachte omhulling, zodat hij of zij met een oor op het kussen liggend de programma’s kon volgen. Vaak waren die uitzendingen heel professioneel. De ziekenomroepen – wist iedereen – waren een kweekvijver voor de grote Hilversumse omroepen. De ZOS, de Ziekenomroep Schiedam was ook zo’n instelling.

Maar ergens in de jaren zeventig of tachtig kwam de kabel naar Nederland. Ook deed de wetgever niet zo moeilijk meer over lokale radio naast het Hilversumse bestel. In die tijd ontstond Radio Schiedam, tegenwoordig de stadsomroep. De ZOS bleef daarnaast voortbestaan en toen ze een keer een jubileum hadden, leek het de vrijwilligers leuk om eens een programma te maken dat heel Schiedam kon horen. Daarom vroegen ze vergunning om één dag op de kabel uit te zenden. Zulke vergunningen bestonden niet, wel voor vijf jaar en het gemeentebestuur heeft die toen maar aan de ZOS gegeven.

Zo komt het dat wij in Schiedam twee lokale omroepen hebben (drie als je Pop Up Tv meetelt, maar die werkt met de ZOS samen). De ziekenomroep heeft een vast luisterpubliek, dat de met plaatselijke actualiteiten en interviews doorspekte programma’s trouw volgt. De zieken zijn nog steeds een belangrijke doelgroep en daarom kan de ZOS beschikken over een gratis cabine achter het Vlietland, waar een eenvoudige studio en een kantoortje zijn ingericht. Er heerst altijd een gemoedelijke en informele sfeer, althans dat ervaart iedereen die wel eens wordt uitgenodigd voor een interview.

Waarom haal ik die herinneringen op? Omdat er heibel is. Vrijwilligers lopen weg. Het bestuur heeft niet meer ieders vertrouwen. Het is zo’n intern conflict, waarin ongetwijfeld veel opgekropt oud zeer ineens naar boven komt en mensen die altijd met elkaar hebben samengewerkt, met verhitte koppen tegenover elkaar staan.

Daar wint niemand wat mee. Daar schiet geen mens wat mee op. Bij dit soort ruzies denken de weglopers altijd dat zij een niet te vullen gat zullen achterlaten en dat elk zinnig mens hen zal steunen. De achterblijvers zijn ervan overtuigd dat de luisteraars hen trouw zullen blijven en dat de ruziemakers zichzelf hebben ontmaskerd voor wat ze zijn: ruziemakers.

Weglopers en achterblijvers hebben het allemaal mis. De omgeving kijkt vol onbegrip naar de gebeurtenissen. En ze gaan tenslotte schouderophalend aan het gedoe voorbij. Zo zijn er alleen maar verliezers.

Maar de luisteraars zijn de grootste verliezers, want op deze manier is er over een tijdje geen ZOS meer.

Dat is slecht voor Schiedam en daarom heb ik wat herinneringen opgehaald aan de grote traditie van de ZOS. Die moet houvast bieden om de scherven te lijmen.