In Schiedam worden veel buitenlandse sigaretten gerookt

SCHIEDAM - Het kan haast niet anders of iemand in Schiedam moet ze gezien hebben. Of hem, of haar. Tussen 21 april en 20 mei dit jaar werden in Schiedam 1607 sigarettenpeuken van straat of uit vuilnisbakken geplukt. Niet door een lokale reïncarnatie van het Koot en Bie-typetje De Vieze Man, maar door onderzoekers. In dienst van de tabaksindustrie.

WSPM Group heet het bedrijf dat naast de 1607 peuken in Schiedam ook 71 sigarettenverpakkingen van de straat of uit een bak raapte. En hetzelfde deed in de andere 49 grootste steden van het land. In totaal ging het om zevenduizend ‘pakjes’ en ruim 158.000 peuken. Doel: onderzoek doen naar de herkomst van de sigaretten die in Nederland worden gerookt. 

Want de peuken werden geanalyseerd, ook door de producenten zelf, en zo ingedeeld naar merk en zelfs merkvariant - en van pakjes valt op te maken waar deze zijn verkocht, al was het maar door de taal die wordt gebruikt. En die informatie zegt iets over het aantal mensen uit het buitenland die zich rokend op straat in een stad bevinden, en wellicht iets over de smokkel en het namaken van sigaretten. En daar is het natuurlijk om te doen door de tabaksindustrie, die zijn belangen wil verdedigen.

Overigens gaat hier het belang van fabrikanten en Nederlandse overheid gelijk op, ook al wil de laatste de prijs van sigaretten opdrijven om het roken te beteugelen. De logica is dat als roken duur wordt gemaakt door hoge accijnzen, het steeds lucratiever wordt sigaretten in het buitenland te kopen - en naar Nederland te smokkelen. De douane maakte eerder bekend dit jaar 205 miljoen illegale sigaretten te hebben onderschept, zowat het dubbele van het aantal in 2020.

En wat blijkt uit het peukenonderzoek? Nou, onder meer dat in Nederland in genoemde periode 0,8 procent van de sigaretten ‘vervalst’ is. Niet dus de sigaretten uit de fabriek van Philip Morris of BAT, maar gemaakt door mensen die daar geld mee willen verdienen.

Een ander cijfer stelt dat 22,4 procent van de sigaretten en pakjes in Nederland op straat gevonden, uit het buitenland komt. Het is de vraag in hoeverre daar de belasting over is betaald die betaald moet worden. 

Op zich is zo’n percentage niet zo verwonderlijk, zeker niet in Maastricht, Almelo of Roosendaal, waar natuurlijk nogal wat Belgen en Duitsers hun boodschappen doen of werken. Bedenk dat het gaat om afval dat op straat is gevonden - bewoners die zich iets van een schone woonplaats aantrekken zullen hun troep allicht thuis in de prullenbak gooien. 

Maar opmerkelijk is - met alle mitsen en maren, want de cijfers variëren ook nogal (het onderzoek wordt al enkele jaren een paar keer per jaar gehouden) - dat in Schiedam 32,7 procent van de peuken die in het voorjaar op straat zijn aangetroffen, uit het buitenland stamt (de percentages van peuken en pakjes gaan over het algemeen mooi gelijk op). 

Dat is nogal wat. Oké, geen Maastricht of Roosendaal, waar bijna tweederde van alle resten van roken wijst op buitenlandse herkomst. Maar dat zijn echte grenssteden. Schiedam is de stad in de Randstad met het hoogste percentage sigarettenrokers-die-hun-rookwaar-uit-het-buitenland-haalden en staat in de top 15. Rotterdam komt bijvoorbeeld uit op 18,2 procent. Het percentage is ook flink hoger dan bijvoorbeeld in het vierde kwartaal van 2020, toen veertien procent van de peuken uit het buitenland kwam. Een jaar daarvoor kwam het getal uit op 24,5 procent. Dit strookt met de landelijke ontwikkeling, die gaat van 19,4 in het laatste kwartaal van 2019, naar 15,8 een jaar later en 22,4 procent afgelopen voorjaar.

De onderzoekers en fabrikanten konden zelfs per merk uitrekenen welke merken relatief het vaakst in het buitenland werden aangeschaft om in Nederland te worden gerookt: het gaat om Davidoff, Winston en L&M.

De meeste buitenlandse sigaretten die in Nederland werden opgerookt blijken uit België te komen (34,6 procent). Maar opvallende tweede onder de ‘landen van herkomst’. Is Bulgarije (met 27,5 procent) en Duitsland als derde (9,2 procent).