Midden-Delfland vindt prachtplek voor grutto's

MIDDEN-DELFLAND – In het algemeen gaat het niet goed met de grutto, al kent deze weidevogel in het poldergebied van Midden-Delfland een redelijk stabiele populatie – ondanks een dip in 2017. Daarom is de Vogelwerkgroep Midden-Delfland dolblij met de realisatie van een prachtige gruttovriendelijke plek ten noorden van Maasland.

Daar bevindt zich halverwege Schipluiden en De Lier een waterrijk natuurgebied van zeventig hectare, waarvan meer dan tweederde ook geschikt is voor dagrecreatie. Het Kraaiennest heet het en er komen ook recreanten en vogelspotters uit Schiedam.

De zuidelijke plas van het Kraaiennest wordt begin komend jaar aangepast, zodat de grutto’s en uiteraard ook andere weidevogels er van het vroege voorjaar tot en met de zomer veilig kunnen rusten en voedsel kunnen vinden. “Het gaat niet goed met de vogelstand, dus deze plekken zijn hard nodig”, aldus John Kleijweg, vrijwilliger bij de Vogelwerkgroep en bedenker van het plan.

Nadat de plassen van Het Kraaiennest in 1994 werden gegraven, was de zuidplas belangrijk voor weidevogels. Maar het waterpeil werd verhoogd. “Toen konden de vogels geen voedsel meer uit de bodem halen en vertrokken ze”, legt Kleijweg uit. Zijn plan was om het waterpeil gedurende een deel van het jaar te verlagen en de plas te vergraven en vergroten en om in het midden slikken te doen ontstaan. Daar zullen de grutto’s voldoende voedsel kunnen vinden. Dat plan wordt nu uitgevoerd door het Hoogheemraadschap van Delfland in samenwerking met de Vogelwerkgroep, Staatsbosbeheer en Sportvisserijbelangen Delfland.  

“Een sterk staaltje samenwerking”, zegt Floor Koornneef, projectleider van het Weidevogelpact Midden-Delfland en projectmedewerker bij het Agrarisch Collectief Midden-Delfland. Het plan voor de zuidplas is omarmd door het Weidevogelpact Midden-Delfland die het initiatief nam richting het waterschap. Het Weidevogelpact is een samenwerkingsverband van de agrarische natuurvereniging Vockestaert, Natuurlijk Delfland (voorheen de KNNV-afdeling Delfland), afdeling Delflands Groen van LTO Noord, Natuurmonumenten en de Vogelwerkgroep Midden-Delfland. 
Ze werken samen om de weidevogelpopulatie in Midden-Delfland in stand te houden. Het pact heeft als doelstelling het klimaat en de verblijfs- en leefomstandigheden voor grutto’s, kieviten, tureluurs en andere weidevogels te verbeteren.  

Er komt een raster in het water, tien meter uit de kant, om te voorkomen dat honden en vossen naar het midden van de plas zwemmen en de vogels verjagen. De grutto’s zoeken hier hun voedsel, maar ze broeden in de polder. Om de open verbinding met de polder te herstellen worden de essen op de zuidelijke kade weggehaald. De wilgen in het riet worden kort gezet en in hakhoutbeheer genomen.  

De plas is eigendom van het Hoogheemraadschap van Delfland. “Wij denken actief mee bij initiatieven van het Weidevogelpact. Door ons peilbeheer op deze plek aan te passen, dragen wij bij aan de biodiversiteit. Dat is belangrijk voor de kwaliteit van ons gebied”, zegt hoogheemraad Marcel Belt. “Dit project is een prachtig voorbeeld van samenwerking van verschillende gebiedspartners.”  

Staatsbosbeheer, beheerder van de droge gedeelten van Het Kraaiennest, geeft toestemming voor de kap van de essen. “Er is veel recreatiegebied in Midden-Delfland, maar dat wordt zelden gecombineerd met natuur. Het is mooi dat dit op deze plek voor weidevogels straks wel kan”, zegt Laurens Bonekamp, beheerder bij Staatsbosbeheer.

Ook Sportvisserijbelangen Delfland is bij het plan betrokken. “In de plas kan straks niet meer gevist worden, maar vissers zijn echte natuurmensen en dragen de weidevogels een warm hart toe”, zegt voorzitter Theo Stremme van SVB Delfland.  

Als de grutto’s uit Afrika terugkeren, hebben ze er straks een prachtplek bij om aan te serken voor het broedseizoen. De herinrichting is onderdeel van het project ‘Impuls aan het weide- en vogellandschap Midden-Delfland’ en is mede mogelijk gemaakt met financiële steun van het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (POP3) en de provincie Zuid-Holland.

 

Big five

Bron: ‘Polderen over de A4’, 
hoofdstuk over Weidevogelpact 
uitgave Midden-Delfland Vereniging  

De meeste vogels kennen een tamelijk stabiele populatie en dat geldt zeker voor de ‘big five’ van grutto, kievit, tureluur, scholekster en slobeend. De kuifeend komt elk jaar iets minder voor, maar de krakeend neemt toe, bij de gele kwikstaart schommelt het een beetje. Weinig kwartels en patrijzen, minder zomertalingen, maar een evenwichtige situatie bij de kluten, kleine plevieren, visdieven, bergeenden en veldleeuweriken.  

Dit lijkt een momentopname. Maar de Vogelwerkgroep Midden-Delfland is al vele jaren actief en heeft sinds 2015 een goed vergelijkbare telreeks ontwikkeld. De vrijwilligers kennen het landschap goed en ze houden met grote regelmaat tellingen, dus zijn ook de getallen bekend over de vorige jaren. In het jaarverslag 2018 staat een fraai overzicht dat laat zien dat de krakeend en de visdief zich vermenigvuldigen en dat de gele kwikstaart zich meer dan verdubbeld heeft. De grutto’s, kieviten, kuifeenden en tureluurs lijken de afgelopen vier jaar in aantal te zijn afgenomen in het gehele werkgebied van het Agrarisch Collectief, maar er zijn binnen Midden-Delfland lokale verschillen waardoor er hier en daar geen achteruitgang is. 

Er zijn ten opzichte van 2015 ongeveer evenveel bergeenden, graspiepers, kleine plevieren, kluten, scholeksters en slobeenden geteld en iets minder kuifeenden en zomertalingen, iets meer veldleeuweriken. 
Voor het bepalen van het broedsucces van grutto en tureluur is er een Bruto Territoriaal Succes (BTS). Normaal is een BTS van 65 procent voldoende om een populatie in stand te houden, maar dat wordt voor de grutto in de meeste polders niet gehaald. Dat vindt Floor Koornneef zorgelijk.