Nieuw stadsdeel Merwehaven mag Nieuw-Mathenesse niet beperken

SCHIEDAM – Het plan van de gemeente Rotterdam om 4500 tot 6500 woningen te bouwen rond de Merwehaven en het Vierhavensgebied mag geen beperkingen opleggen aan het gebruik van het Schiedamse bedrijventerrein Nieuw-Mathenesse, nu niet en in de toekomst niet.

Met deze harde voorwaarde willen burgemeester en wethouders van Schiedam wel instemmen met de milieueffectrapportage (mer) voor het havengebied in Rotterdam-West. De mer heeft als formele titel: Notitie Reikwijdte en Detailniveau milieueffectrapportage Merwe-/Vierhavens, kortweg mer M4H.  

Het college van B & W van Schiedam laat het Rotterdamse gemeentebestuur weten bereid te zijn het bestemmingsplan voor Nieuw-Mathenesse te herzien. Hoewel Rotterdam de mogelijkheden op Nieuw-Mathenesse niet mag beperken, zijn er in het Schiedamse gemeentebestuur ook overwegingen om een deel van Nieuw-Mathenesse tot woningbouw te bestemmen. Op die manier zou Schiedam wel inspelen op de Rotterdamse plannen, want de omgeving van de Merwehaven moet een compleet nieuw op het water georiënteerd stadsdeel worden met duizenden woningen, een keur aan bedrijven op het gebied van watermanagement en energietransitie en onderzoeksinstellingen in het medische cluster. Van de voorzieningen rond de Merwehaven kunnen ook de Schiedammers gebruikmaken.  

De aanleg van de Merwehaven begon in 1923. De aanleg werd voltooid in 1930. Een deel van de grond was eigendom van de gemeente Schiedam, maar Schiedam stond het af in ruil voor de eeuwigdurende levering van gratis drinkwater. Omdat deze afspraak voor Rotterdam te duur werd, kocht Rotterdam dit Watercontract af in 1973. 
In tegenstelling tot oudere havens, die deels gedempt zijn, is de Merwehaven nog volop in gebruik. Ze was oorspronkelijk een stukgoedhaven. Later werd er vooral fruit overgeslagen. In 1971 werd een complex van fruitloodsen geopend met een opslagcapaciteit van 400.000 colli. Vanaf 1985 werd dit complex uitgebreid. Tegenwoordig is de totale omvang 43.000 vierkante meter aan geklimatiseerde loodsen.  

Het Vierhavensgebied ligt ten oosten van de Merwehaven tot aan de wijk Schiemond in Rotterdam. Het gebied dankt zijn naam aan de vier kortere havens, van Schiedam uit gerekend de Keilehaven, Lekhaven, IJsselhaven en Koushaven. Ze zijn ouder dan de Merwehaven: in de periode 1912-1916 aangelegd voor de overslag van stukgoed. In de jaren zeventig liep de stukgoedoverslag door de containerisatie drastisch terug. In de jaren negentig is het gebied gesaneerd. Het oostelijke deel van de Lekhaven is gedempt en de loodsen zijn gesloopt ten behoeve van de bouw van koel- en vriespakhuizen voor de op- en overslag van fruit en fruitsappen. De Koushaven was een klein detailhandelshaventje dat niet zo diep de oever instak. De Koushaven valt buiten het plangebied M4H.  

Het plangebied M4H is een van de vier deelgebieden van het project Stadshavens Rotterdam. De andere drie liggen aan de overzijde van de Nieuwe Maas. Dat zijn de Rijnhaven en Maashaven, de Waalhaven en de Eemhaven en RDM-Heyplaat. In september 2011 is voor deze vier gebieden de structuurvisie Stadshavens Rotterdam vastgesteld.

De gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam NV en de rijksoverheid werken aan de herstructurering en transformatie van de vier gebieden. Een duurzame transformatie moet vier stadsdelen opleveren die schoon, groen, gezond en aantrekkelijk zijn en blijven. De ambities zijn zowel een sterkere economie die bijdraagt aan de verbreding en de verduurzaming van de mainport Rotterdam als een attractieve stad door in te zetten op binnenstedelijke ontwikkeling van de rivieroevers. 
De uitvoering van het programma Stadshavens beslaat dertig jaar en krijgt stapsgewijs invulling.

Voor M4H zal Schiedam toetreden tot de projectgroep. Mogelijk levert Schiedam een financiële bijdrage.