Nina Beijen: opbouwen na de aardbevingen

TANJUNG – “We hebben alle plekken bereikt die we wilden bereiken”, vertelt Nina Beijen over haar vierde tocht naar de gebieden getroffen door de aardbevingen op Lombok. Gisteren ging ze met vier vrienden en kennissen naar het noorden van het eiland, waar de ravage en ontreddering nog altijd groot is. Samen met een vrachtwagenchauffeur, en een vrachtwagen vol hulpgoederen.

“Alsnog voelt het als dweilen met de kraan open.” Haar positieve 'er is werk aan de winkel dus we gaan aan de slag'-instelling is er nog onverminderd, maar haar inzet gaat haar ook niet in de koude kleren zitten. Er is zo veel te doen en het werk schiet zo weinig op.

Vooralsnog is de inzet van de Schiedamse met haar vrienden, net als van vele hulpverleners er vooral op gericht de getroffenen te voorzien van hulpgoederen om te overleven. Een maand na de eerste schokken op 29 juli is dat nog hard nodig. Ook al omdat het na de eerste aardbeving niet rustig is geweest op Lombok. Op 5 augustus volgde de sterkste beving, met een kracht van 6,9 op de schaal van Richter, en op 19 augustus ging de aarde wederom tekeer. Tenminste 555 mensen zouden zijn omgekomen, het aantal gewonden loopt in de duizenden.

Tegenover zo veel ellende en verdriet kan je stilvallen, maar de 24-jarige Schiedamse Nina Beijen koos voor aanpakken. Zij zamelde geld in aan het thuisfront en trok dus verschillende keren met een vrachtwagen vol hulpgoederen naar het noorden. Gisteren was de rit naar Tanjung en Gangga.

Eergisteren kocht ze in de hoofdstad van Lombok, Mataram, spullen in. “Basisbehoeften, zoals water, rijst en noedels, groenten, eieren en fruit.” Maar ook medicijnen – 'geen zware medicijnen als tramadol, wat hier ook misbruikt wordt als verslavend middel' – en dan meer de natuurlijke middelen zoals een ontspanningsmiddel op basis van honing, vitaminen en bijvoorbeeld ook een middel dat uitdroging voorkomt – 'oplossen in een glas water en drinken als je flink hebt overgegeven'. Ook dekens, tenten, touw en waterfilters gingen in de boodschappentas, die uiteindelijk dus het formaat van een vrachtwagen vol kreeg. Met de filters kan water uit putten, waarmee mensen zich normaal alleen wassen, geschikt gemaakt worden voor consumptie. Het gebrek aan drinkwater is een groot probleem en ook treden er bij veel mensen huidproblemen op vanwege de gebrekkige hygiëne, aldus Beijen.

Het inkopen was een klus, want ze rijdt gerust vier uur door naar een kleinere stad om bijvoorbeeld tenten te kopen. “De prijzen gaan omhoog omdat er zo'n grote vraag naar is.” Maar dat is niet op het hele eiland het geval, dus omrijden loont.

Beijen bivakkeert zelf sinds april in Sade, in het zuiden van Lombok richting Koeta. Lombok past qua grootte een keer of negen in Nederland en telt 2,4 miljoen inwoners! Zij vertrok om op het eiland waar ze tijdens eerdere bezoeken van is gaan houden, een reisorganisatie op te zetten die toeristische doelen combineert met sociale. Dus: werk bieden aan de lokele bevolking en een deel van de verdiensten bestemmen voor verdere opbouw en ontwikkeling van het eiland. Daarom twijfelde ze ook niet toen de ergste schokken op 5 augustus eenmaal waren uitgeraasd: als zij Lombok wilde opbouwen, dan was er nu werk aan de winkel.

Een oproep bracht direct al geld in het laatje. Daarmee kon ze aan het werk. Voor zo'n tweeduizend euro kocht ze noodgoederen; ze kon op pad. Sindsdien blijft er geld binnenkomen. De teller staat momenteel op een kleine achtduizend euro. Voor tachtig euro kan ze de vrachtwagen met chauffeur huren en verder liggen de kosten van levensonderhoud laag op Lombok, zodat met duizend euro veel kan worden aangeschaft.

De hulpverlening door de overheid is volgens Beijen vooralsnog beperkt. Er wordt veel beloofd en toegezegd, maar alles gaat langzaam. Na het zoeken naar slachtoffers is de inzet vooral komen te liggen op het verschaffen van nieuw onderdak aan de daklozen, door middel van tenten. De nationale overheid heeft Lombok niet tot officieel rampgebied verklaard, zodat die status en de middelen die daarmee vrijkomen, ontbreken. Het is de provincie Nusa Tenggara Barat (waar behalve Lombok ook het eiland Soembawa onder valt) die verantwoordelijk is voor de organisatie van de hulp. Wel heeft de president volgens Beijen toegezegd voor alle getroffen huishoudens met financiële steun te komen.

Maar het mooie aan Lombok is volgens Beijen nu juist om te zien hoe 'iedereen elkaar helpt'. De mensen zijn zeer sociaal. Toen Beijen op een van haar tochten bij mensen kwam die eigenlijk niets meer hadden, moest ze toch koffie blijven drinken. “Ik dacht, ik wil jullie koffie niet drinken, het is het laatste wat jullie hebben. Maar uit respect moest ik toch koffiedrinken.”

Hoe het tijdens de tochten in de praktijk gaat is dat er veel werk zit in het met de vrachtwagen langs en door het puin en de slechte wegen rijden. De regio, gedomineerd door de de vulkaan Rinjani, is sowieso moeilijk bereikbaar. Op de eerste tochten zaten Nina Beijen en de andere vrijwilligers achterin de vrachtwagen, maar dat was toch wel heel belastend. “We hebben nu de beschikking gekregen over een auto om er achteraan te rijden.” Gisteren ging ze met twee vrienden uit Sade, een Zweedse toeriste die helpt en een vriend van Sumatra, samen met de vrachtwagenchauffeur op pad.

Via telefoon en internet is er gelukkig goed contact te leggen met lokale gemeenschappen om te weten welke wegen begaanbaar zijn. De sociale structuur is zo dat er in ieder dorp wel een contactpersoon of dorpshoofd is. Die kan aangeven hoeveel families er wonen en hoe groot de schade is, of waar eventueel behoefte aan is. Zo kan Beijen medicijnen of verband aanpassen. “In de regel komt dan het hele dorp naar ons toe en worden de spullen verdeeld.” Die zijn van tevoren thuis klaargemaakt door opdeling is pakketten.

Zo doet Nina per tocht vijf tot acht dorpen aan, op een dag. Nina heeft zich ondertussen het Bahassa eigen gemaakt en ook haar lokale vrienden kunnen natuurlijk het gesprek goed aangaan. Mocht een dorp niet bereikbaar blijken, dan kunnen goederen worden afgegeven bij de hulpposten die her en der voor de provincie zijn ingericht – maar die vaak door de bewoners ook weer moeilijk bereikbaar zijn.

En wat is de ervaring van Nina Beijen? “Onwerkelijk wat je tegenkomt, overal huizen in puin. Geen scholen, niks meer. Indonesiërs blijven altijd lachen. Die volksaard helpt hen nu door de ergste zorgen heen. Ze vertrouwen op God dat er betere tijden gaan komen.” Zo kwam Beijen een oudere vrouw tegen, met vingers zwart en afgestorven, bekneld na de aardbeving. Een dokter is niet te bereiken. En toch ging de vrouw door...

De vrienden van Beijen hebben familie in het noorden die alles verloren hebben, ze zijn soms somber. “Maar het leven gaat door en ik probeer ook leuke dingen te doen. Dan gaan we een potje kaarten of naar het strand.” Zelf stelde zich Beijen zich bij haar komst naar het Lombok ten doel om een bijdrage te leveren aan een beter Indonesië, en dat is onveranderd. “Ik probeer te doen wat ik kan doen.”

In Sade en Koeta, in het toeristische zuiden is het leven als normaal, behalve dat de toeristen verdwenen zijn. Velen lopen daarom met hun ziel onder hun arm. Daar ziet Beijen op termijn de belangrijkste taak voor zichzelf weggelegd. Als zaken op het eiland weer wat meer hun gewone beloop krijgen, wil ze gaan werken aan oprichting van een stichting om haar doelen met het eiland echt van de grond te krijgen. “Ik zie hoe dingen anders kunnen. Maar je hebt een structuur nodig om dingen van de grond te krijgen.” De stichting zal zich richten op educatie – Beijen studeerde pedagogische wetenschappen – met vooral als doel om mensen tot meer op te leiden dan een baan in het toerisme. Wat dat betreft komt haar initiatief misschien wel op precies het goede moment. “Mensen zitten nu zonder werk omdat het toerisme is weggevallen. 'Wat moet ik nu doen?', denken ze. Het kan het moment zijn om Lombok wat meer zelfvoorzienend te maken.”

Actuele informatie over het werk van Nina Beijen op Lombok is te vinden op facebook, op de pagina Go Indo Noodhulp Lombok.