Schiedam, een halte of een beginpunt?

SCHIEDAM - Drie, vier, vijf maanden maakten ze een tussenstop in Schiedam. Een halte op een soms gevaarlijke, onzekere, vaak verdrietige reis die ging van Syrië of Jemen of Afghanistan, via karren, auto’s en soms vliegtuigen, lang duurde en nog steeds niet af is. Maar vandaag presenteerden ze samen de balans bij hun Halte Schiedam.

Een tien-, vijftiental asielzoekers en nog iets meer Schiedammers die bij hun levens betrokken raakten, kwamen vanmiddag samen in het Klant Contact Centrum op het stadskantoor. Sinds enkele weken zijn ze verhuisd, naar Vlissingen of Zoetermeer, die nieuwkomers de tot april huisden op een van de boten in de Buitenhaven, bedoeld voor opvang van de stroom asielzoekers voor wie geen plaats meer was in een regulier AZC. Mannen uit genoemde landen, en uit Nigeria en Eritrea. Hun levensverhalen in kort bestek zijn sinds vandaag te zien op het stadskantoor en mogelijk ook op andere plekken in de stad.

Het idee voor de expositie ontstond tijdens hun verblijf in Schiedam. “Omdat ze de mensen die achterbleven toen ze vertrokken, graag berichten van hoop meegeven”, vertelde Juan Heinsohn Huala, met Zona France betrokken geraakt bij de asielzoekers.

Zo vertelt Ayman Daher over zijn komst naar Nederland, met onder meer tien dagen kou en ontberingen aan de grens tussen Wit-Rusland en Polen. Hoe hij koos voor Nederland, omdat hij daar goede verhalen over had gehoord. Het leven in Syrië was voor de ingenieur, werkzaam bij zeg maar de Syrische Rijkswaterstaat, niet langer vol te houden. “Toen ons land gevuld was met angst, moorden en willekeurige arrestaties, ontvoeringen en andere brute misdaden, moesten we voor onszelf en onze families een manier vinden om te overleven.”

Hij kijkt dankbaar terug op zijn tijd in Schiedam, waar hij wel al voorzichtig probeerde het Nederlands onder de knie te krijgen - wat makkelijker is als je zoals hij Engels spreekt - en waar vrijwilligers hem meenamen, op tripjes en ontmoetingen in de stad. Eten uitdelen aan ouderen in de Gorzen via J&S, sporten op de Maasboulevard en dan ook de troep opruimen, een reisje naar Madurodam of even naar de bieb in de stad. Gelukkig maar, want verder was er niet veel te doen voor de nu 49-jarige, afkomstig uit de streek dicht bij de Golan-hoogvlakte en Israël.

Iets te doen hebben is erg belangrijk, als je gedachten maar blijven uitgaan naar wat je achter je hebt gelaten. In het geval van Daher, zijn vrouw en vijf kinderen, van vijftien en jonger. Hij probeert te studeren, te sporten en bewegen en ging er ook in Schiedam op uit waar het maar mogelijk was. Nu is de voormalige gevangenis van Zoetermeer (hij moet er besmuikt om lachen) zijn onderkomen, iets ruimer dan het schip in Schiedam, en met sportvelden en wat meer mogelijkheden.

Dat neemt niet weg dat hij graag terug is in Schiedam. Of zoals Mubarak, een van de tijdelijke gasten in Schiedam vertelt bij de opening van de tentoonstelling: “Vandaag voelden we ons gelijk thuis toen we met de bus Schiedam binnenreden." Dat klinkt wellicht wat zwaar op de hand, maar besef dat wie alle vertrouwdheid, alle vastigheid in het leven heeft verloren, zich kan vastgrijpen aan kleine dingen die vertrouwen wekken.

En dat deed de groep, zo bleek uit de woorden die werden gewisseld. Mubarak vertelde hoe hij ‘met angst in het hart’ op weg ging, koude, bange, onzekere dagen meemaakte, in donkere bossen liep ‘in de hoop iets te vinden aan het eind’. Voor hem werd dat Schiedam. Waar hij een gemeenschap vond. “In een AZC spreek je alleen met de manager en onder elkaar, hier vonden we mensen waar we goede vriendschappen mee opbouwden. En als je je onderdeel van een gemeenschap voelt, dan voel je ook de verantwoordelijkheid om daarvoor iets te doen.”

Zo kwam het tot het vrijwilligerswerk, dat wordt voortgezet, zo meldde burgemeester Cor Lamers. Een groep van vijf asielzoekers die zich ondertussen statushouders mogen noemen, helpt mee bij het gereedmaken van het gebouw van Francois Haverschmidt voor de opvang van Oekraïners. En ze helpen elkaar bij het inrichten van de woning die twee van hen in Schiedam toegewezen hebben gekregen.

Lamers had nog een tip voor de ‘Schiedamse’ asielzoekers: “Veertig, 45 van de mensen op de boot gaven aan graag structureel in Schiedam te blijven. Ik zeg: spreek je voorkeur uit in het gesprek met de Immigratie en Naturalisatiedienst.” Officieel is er niets geregeld hierover, ‘maar ik weet dat men bij de IND er rekening mee wil houden’, aldus Lamers.

Zo lijkt het of de groep vooral mannen van heinde en ver elkaar in korte tijd gevonden heeft - ‘we deden alles met elkaar’ -, dat zij Schiedam zijn gaan waarderen en dat de stad ook groep asielzoekers ook in het hart heeft gesloten. “We hadden afgesproken dat jullie hier tot 1 mei zouden kunnen zijn, maar ik had jullie graag voor een langere termijn in Schiedam gehouden”, aldus de burgemeester. “Ik zeg daarom tot ziens.” Mubarak sprak hem niet tegen: "We hebben ons door jullie liefde hier thuisgevoeld en we omarmen de Schiedamse gemeenschap." Misschien helpt het om van de 'halte Schiedam' een nieuw beginpunt te maken voor de asielzoekers van de Buitenhaven.