Schiedams panorama naar archief

SCHIEDAM - Het Gemeentearchief Schiedam heeft zijn topografische-historische atlas uitgebreid met een panorama met stadsprofiel uit 1848. De ingekleurde steendruk is een werk van Willem Troost (1812-1893).

Het archief heeft al twee exemplaren van deze druk in de collectie, maar dit is de eerste ingekleurde versie. Deze toont Schiedam vanaf de Overschieseweg. Rechts van het midden is de kraanbrug over de Schie, en de stad die gemakkelijk te herkennen is aan de vele molens, torenspitsen en rook van industrie. Blikvanger links is het houten spoorwegstation met een aankomende stoomtrein, al lijkt het vee in de wei er niet van onder de indruk. Is de normale steendruk al mooi, de ingekleurde versie komt met de zachte tinten en oog voor detail pas echt tot leven. Het stuk is bij het Gemeentearchief Schiedam op aanvraag te zien in de studiezaal of online in onze Beeldbank onder nummer 60528.

Willem Troost werkte als tekenaar en schilder in verschillende steden. Hij maakte landschappen, zee-, strand- of stadsgezichten en portretten. Hij heeft verschillende plekken in Schiedam in beeld gebracht, afgaande op de prenten in de collectie van het Gemeentearchief Schiedam: litho’s van schaatsers bij de ruïne van Mathenesse, het Blauwhuis aan de Lange Nieuwstraat en het Sint Jacobs Gasthuis aan de Hoogstraat, portretten van Gerrit Verboon en componist Hutschenruyter en verschillende gebouwen in Schiedam zoals het Zakkendragergildehuis.

Ter gelegenheid van het bezoek van koning Willem II in juli 1846 werden onder zijn toezicht en leiding twee erepoorten gemaakt. Eén voor bij de Overschiesepoort (dus vlakbij de plek van de nu aangekochte tekening) en een flinke poort voor bij het Stadhuis (zie voor een litho hiervan nummer 61061 in onze beeldbank). Hij moet dus rond die tijd al bekend genoeg zijn geweest om gevraagd te worden voor deze werkzaamheden.

De prent met het panorama is niet uniek, er moeten er verschillende zijn afgedrukt door Roelants in Schiedam. Dat is bekend vanwege de advertentie die op 14 mei 1847 in de Schiedamsche Courant stond, waarmee lezers konden intekenen voor aankoop. Afgaande op de advertentietekst was het een actie die we nu publieksfinanciering zouden noemen: als er genoeg mensen waren die een gulden overhadden voor een steendruk op gewoon papier, of fl. 1,50 voor op ‘Chineesch’ papier zou H.A.M. Roelants het panorama bij steendrukkerij Mensing in Den Haag laten drukken en uitgeven. De oplage is niet bekend. 

Op vrijdag 30 juli 1847 meldt de Schiedamse Courant: “Het was ons een waar genoegen dezer dagen de groote Lithographische Steen te zien, waarop onze stadgenoot, de heer kunstschilder W. Troost, bezig is, het aangekondigde Panorama van Schiedam te voltooijen. De allezins naauwkeurige teekening, gevoegd bij eene fiksche behandeling op de Steen zelve doen ons de hoop voeden, dat wij binnen korten tijd in het bezit zullen zijn van een kunstwerk, dat te regt op prijs mag worden gesteld. De verdere behandeling welke aan de Koninklijke Steendrukkerij des heeren C.W. Mieling te ’s Gravenhage is toevertrouwd, waarborgt ons, dat ook de Afdrukken zoo keurig mogelijk zullen zijn. Ten slotte uiten wij den wensch dat de uitgever de heer H.A.M. Roelants, door een ruim debiet voor zijne onvermijdelijk groote onkosten ruimschoots beloond moge worden.”