Staatssecretaris: geen grote risico's door schip met ammoniumnitraat

SCHIEDAM – Het schip dat eind augustus met ammoniumnitraat de Rotterdamse haven aandeed en daarbij afmeerde in de Merwehaven, heeft niet gezorgd voor een gevaar voor de volksgezondheid. Dat stelt staatssecretaris Stientje van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat naar aanleiding van vragen van Groen Links in de Tweede Kamer.

Volgens Van Veldhoven had het ammoniumnitraat ‘in de vorm waarin het werd vervoerd’ geen explosieve eigenschappen. “Om deze stof explosieve eigenschappen te geven moeten de stofeigenschappen worden veranderd (bijvoorbeeld door het toevoegen van externe stoffen en het toevoegen van een ontstekingsmechanisme). Deze omstandigheden waren niet aanwezig op het schip en derhalve heeft het ontploffingsscenario hier niet gespeeld.”

Wetenschappers en ervaringsdeskundigen gaven eerder aan dat voor een explosie van ammoniumnitraat forse verhitting nodig is. Een nabije brand kan daar voor zorgen. In pure vorm is ammoniumnitraat (NH4NO3) niet licht ontvlambaar. De stof wordt vooral gebruikt als kunstmest.

Op 30 augustus meerde de Ditlev Reefer af in de Merwehaven, op de grens van Schiedam en Rotterdam. Groen Links in de Rotterdamse raad stelde eerder vragen over de aanwezigheid van ammoniumnitraat in de lading; de politiek en publieke opinie waren gespannen over de stof na de verwoesting van een deel van Beiroet op 4 augustus, toen daar ammoniumnitraat explodeerde. Zie: dit artikel.  De vragen werden overgenomen door de fractie van de partij in Provinciale Staten en dus ook in de Tweede Kamer

De staatssecretaris bevestigt in een brief aan de kamer van gisteren dat het bewuste schip lag afgemeerd in de Merwehaven. Aan boord was onder meer 7009 ton ammoniumnitraat. Dat is 2,5 keer de hoeveelheid die naar verluidt in Beiroet tot ontploffing kwam. Volgens Van Veldhoven ging het om ‘een verpakte oxiderende stof met minder dan 0,2 procent brandbare bestanddelen’. “Het desbetreffende schip en de verpakking voldeed aan de wettelijke voorschriften.”

Van Veldhoven bevestigt in haar antwoord ook dat er andere regels gelden voor het vervoer van explosieve stoffen over de weg, door de lucht of over het binnenwater en die over zee. En dat het ammoniumnitraat niet als explosief wordt beschouwd tijdens het transport. Volgens de staatssecretaris zijn er in de Merwehaven geen handelingen gepleegd met het ammoniumnitraat en zijn er alleen containers bijgeladen. Het schip ging daarna op weg naar zijn bestemming Chili.

In hoeverre het ammoniumnitraat in Vlaardingen is geladen of gelost laat de staatssecretaris in het midden. Eigenaar van de lading is Yara, zo bevestigt Van Veldhoven. In Vlaardingen heeft Yara een vestiging waar het ‘maximaal 35 ton ammoniumnitraathoudende kunstmest dat detoneerbaar is’ mag opslaan. Volgens haar is het de enige plek in Nederland waar dit materiaal mag worden opgeslagen. De vestiging van Yara ontbreekt op de kaart van Nederland met ‘risicosituaties gevaarlijke stoffen’. De staatssecretaris laat met zo veel woorden doorklinken dat 35 ton ammoniumnitraat niet tot de stoffen behoort die plaatsing op de kaart nodig maken.

Op de vraag van Groen Links of het niet beter zou zijn risico’s te vermijden en schepen met NH4NO3 aan boord alleen af te laten meren ver weg van bevolkingsconcentraties, antwoordt de staatssecretaris dat ‘deze vorm van ammoniumnitraat een niet explosieve vorm betreft die geen of verwaarloosbare risico’s heeft voor de omgeving’. “In de door de gemeenteraad vastgestelde Havenverordening Rotterdam zijn in hoofdstuk 7 (‘Zoneringsregeling schepen met gevaarlijke stoffen in verpakking of bulk’) zoneringsregels afgesproken voor schepen met gevaarlijke stoffen die ligplaats willen nemen in de nabijheid van woonconcentraties. De classificatie en de hoeveelheid van een stof dat (sic) zich aan boord bevindt, bepaalt tot op welke afstand van een woonconcentratie een schip mag afmeren. Het zeeschip, de Ditlef Reefer, lag gemeerd conform de Havenverordening Rotterdam 2020.”