Z'n werk en Sjef Henderickx zelf werden alom gewaardeerd

SCHIEDAM – Als volgende week zaterdag het Stedelijk Museum Schiedam feestelijk wordt heropend, zal Sjef Henderickx daar nog nadrukkelijk aanwezig zijn. De drie dagen geleden overleden kunstenaar is met twee kunstwerken, een verhaal en een Buurtplaatje present op liefst vier tentoonstellingen in het vernieuwde museum. Een van zijn bekendste werken, ‘Man in oersoep’, springt direct in het oog in de tentoonstelling ‘Van Oerbeest tot Rokende Croissant’. 

Zijn werk ‘De windvanger’ is te zien in de vaste presentatie over de geschiedenis van Schiedam, in het souterrain dat voortaan gewijd is aan Panorama Schiedam. Daarin komt ook het verhaal aan bod van de opgraving van ‘het Paardje van Kethel’, waarbij Sjef Henderickx aanwezig was. Een portret van hem staat ook op een Buurtplaatje en maakt deel uit van de tentoonstelling ‘Buurtplaatjes’ in de gloednieuwe Stadsgalerij van het Stedelijk Museum Schiedam. 

Hoewel het een feestelijke officiële heropening zal zijn, te verrichten door de staatssecretaris van Cultuur en Media, Gunay Uslu, en burgemeester Cor Lamers, staat het museum dus ook stil bij het overlijden van Sjef Henderickx. Op de tentoonstelling ‘Van Oerbeest tot Rokende Croissant’ vermeldt een tekstbordje dat tijdens de voorbereidingen van deze tentoonstelling het verdrietige bericht kwam dat Sjef Henderickx is overleden. Er staat op het bordje te lezen: “De collectie van het Stedelijk Museum Schiedam omvat 48 werken van Sjef Henderickx – tekeningen, grafiek, schilderijen en sculpturen. Hij woonde zijn leven lang in Schiedam en is naast een gewaardeerd en belangrijk kunstenaar voor de stad, ook altijd een trouwe bezoeker en belangrijke partner geweest van ons museum.” 

“In 1970 presenteerde Sjef Henderickx zijn eerste solotentoonstelling in het Stedelijk Museum Schiedam. Solotentoonstellingen volgden in 1980, 1986, 1994 en 2004. In tal van groeps- en thematentoonstellingen was werk van hem te zien: generaties Schiedammers groeiden ermee op. Op dit moment zijn in het Stedelijk Museum Schiedam twee werken van Sjef Henderickx te zien in het museum.” 

Het gaat om de tekening ‘Man in oersoep’’ uit 2002 en het beeld ‘De windvanger’ uit 2002, dat te zien is in het Panorama Schiedam. Het tekstbordje hangt naast ‘Man in oersoep’. 

Het vermeldt verder: “Tijd, het verstrijken ervan, en de manier waarop betekenis verloren gaat en soms opeens in een nieuwe gedaante terugkomt: dat zijn thema’s die hem zijn hele leven bezig hebben gehouden. Het gemis van Sjef Henderickx voor zijn naasten, voor Schiedam en voor het museum is enorm. Zijn werk, zijn kennis van de stad en zijn blik op de dingen zullen we blijven koesteren.”  

Al deze aandacht vormt een passend eerbetoon aan Sjef Henderickx, die in de jaren zeventig ook nog in de museumcommissie zat. Het was een adviescommissie met gemeenteraadsleden, kunstenaars en kunstliefhebbers. De commissie adviseerde de museumdirecteur, Hans Paalman.  

Sjef Henderickx is 78 jaar geworden. Hij stierf in Erasmus MC in het bijzijn van zijn naasten. Ze hadden gewaakt sinds hij op dinsdag 26 april een zware val op een trap maakte, nadat zijn vrouw Ane Henderickx-Koczorovsky en hij in de foyer van Theater aan de Schie de lintjesregen hadden bijgewoond. Zelf was Sjef in 2019 benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau. De traditie wil dat eerder gedecoreerden ook de volgende lintjesregens opluisteren. 

Zevenenvijftig jaar is Sjef actief geweest als beeldend kunstenaar, eerst als student op de kunstacademie in Rotterdam, later als uitvoerend kunstenaar en als kunstdocent aan de academie in Den Haag. Hij heeft tientallen kunstenaars met  raad en daad bijgestaan. Hij was zeer productief en zowel zijn werk als hijzelf werden zeer gewaardeerd. Sjef was namelijk behalve een uitstekende kunstenaar met perfecte materiaalbeheersing en uitdrukkingskracht ook een aimabel mens, vriendelijk en plezierig in de omgang en altijd geïnteresseerd in anderen. Hij mag wel een van de meest toonaangevende kunstenaars van Schiedam ooit worden genoemd. 

Op zijn achtenzeventigste was hij nog net zo gepassioneerd aan het werk als toen hij in 1970 van de kunstacademie kwam. Hij was bezig met de vervaardiging van een kunstwerk in de Locomotiefsteeg tussen het Jenevermuseum Schiedam en de Havenkerk. Daar worden afdrukken van brandmerkijzers ingemetseld. Die brandmerkijzers werden gebruikt in de vele distilleerderijen en branderijen van de Jeneverstad Schiedam. Sjef Henderickx was aanwezig bij de opening van een tentoonstelling hierover. Het kunstwerk zelf wordt over enige tijd opgeleverd.  

Sjef Henderickx is in 1944 in Schiedam geboren als telg van de bekende glazeniersfamilie Henderickx. Hij was in 1991 medeoprichter van Stichting Kunst Werkt Schiedam. Toen al had hij een behoorlijke staat van dienst en zo kon hij een vraagbaak zijn voor aanstormend talent. Bekende kunstwerken van zijn hand zijn ‘Het Lam’ in de Grote Kerk, in 2010 onthuld door koningin Beatrix, en het Verzetsmonument dat in 2020 in het Julianapark kwam te staan. Het kenmerkte Sjef Henderickx dat hij in alle bescheidenheid blij was met de waardering voor zijn goede vriend Joost Kalkhoven, die het V-monument technisch mogelijk had gemaakt. “Een kunstenaar kan wel wat verzinnen, maar het moet ook uitgevoerd kunnen worden”, zei Sjef complimenteus. Zijn werken vonden de weg naar musea en verzamelaars in binnen- en buitenland. 

Ook in zijn woonomgeving in Kethel-Oost staan bekende kunstwerken van hem. 
 
Na alle lof en waardering die hij in zijn gehele kunstenaarschap gekregen had, deed het hem pijn en verdriet dat de gemeente Schiedam hem opdroeg zijn atelier in de voormalige Sint Martinusschool in het wijkje Tuindorp te verlaten. Op zondag 1 mei moest hij het lokaal ontruimd hebben. Het ging Sjef zeer aan het hart dat de gemeente hem zijn creatieve broedplaats wilde ontnemen. “Ambtenaren denken dat alle ateliers hetzelfde zijn en dat het niet uitmaakt waar je werkt. Ze begrijpen niets van waar je je inspiratie vandaan haalt”, zei hij vorig jaar tegen me. Het was zeer tegen zijn zin dat de gemeente de school wil slopen. Hij vond dat het zittende gemeentebestuur hem miskende. 

Een postuum en publiekelijk excuus van het gemeentebestuur zou gepast zijn.