Zware taak voor projectleider ondermijning

COLUMN - Voormalig politie-agent Marco van den Berg heeft een nieuwe baan. Hij is projectleider ondermijning geworden bij de gemeente Schiedam. Dat wil zeggen: hij moet, zo vertelde hij het AD, prostitutie bestrijden, zorgfraude, drugshandel, witwassen en al het andere dat volgens de overheid het maatschappelijk leven ondermijnt. Van den Berg roept de burgers op hem vooral tips  te geven als zij in hun straat verdachte zaken opmerken. Hij is weliswaar geen diender, maar hij kan toch van alles ondernemen via bestuurlijke maatregelen. En natuurlijk werkt hij nauw met de politie samen. 

Ik ben benieuwd of Van den Berg Arab al gelezen heeft, de prachtige, bloedspannende en hoogst autobiografische thriller van Parsham Rahimzadeh, over de zelfkant in Groenoord en Nieuwland, waar vermoedelijk meer geld omgaat dan in de hele bovenwereld van die wijken. Uitgebracht door Prometheus in Amsterdam, waarachtig geen geringe uitgeverij. Hol naar Post Scriptum of het Schiedams Boekhuis. Koop dat boek. Je leest het met ogen als schoteltjes.

In het interview met het AD heft Van den Berg waarschuwend de vinger. Wie wiet kweekt op zolder, vergroot niet alleen het brandgevaar maar loopt ook kans dat rivaliserende drugsbendes voor de deur hun conflicten komen uitvechten. Daarnaast stelt hij vast dat in Schiedam makelaars onder druk worden gezet mee te werken aan twijfelachtige vastgoedtransacties. Ook worden nog steeds onschuldig ogende bedrijfjes opgericht die dienen als dekmantel voor illegale activiteiten. Een heel enkele keer lees je daar wat over. Dan is in een avondwinkeltje een te grote hoeveelheid cash aangetroffen. Of men betrapt iemand op illegaal bankieren. Dat komt maar zelden voor, want het kan met een mobiele telefoon en verder niks. Stel, U wilt 800 euro overmaken naar laten we zeggen uw neef in Quetta. U overhandigt mij dat geld in biljetten van vijftig. Ik bel naar mijn contact in Quetta en vertel hem 800 euro uit te betalen aan die neef. Dat doet hij prompt. De volgende dag krijg ik op mijn beurt een telefoontje van mijn kennis uit Quetta die graag ziet dat ik een bepaald bedrag bezorg bij meneer Z in Schiedam. Geen probleem, daarvoor spreek ik die 800 euro aan. Er zitten wat waarborgen in dit systeem in de vorm van codewoorden om te voorkomen dat de verkeerde er tussen kruipt, maar zo werkt dat. Het is een ideale manier om internationaal met geld te schuiven en er is geen kruid tegen gewassen. Geen wonder, die mobiele telefoon is de modernisering van een systeem dat al duizenden jaren functioneert. Het heet Hawala. De overheid, de fiscus en de officiële banken zijn er mordicus tegen omdat ze op die manier elke grip op geldstromen kwijtraken. In hun spin brengen ze deze betaalmethode dan ook graag in verband met criminaliteit en drugs, net zoals ze nu de tevreden wietrokers mede verantwoordelijk stellen voor het ontstaan van wereldwijde misdaadorganisaties rond de productie en marketing van drugs. 

Marco van den Berg heeft dan ook een zware taak op zich genomen. O, hij zal er zeker voor zorgen dat prostituées uit flatjes worden gehaald en wietplantages ontmanteld, dat winkeltjes worden gesloten omdat er oneigenlijke dingen gebeuren, maar aan de spijkerharde structuren van het ondergrondse Schiedam zal hij niet weten te tornen. Dat komt deels omdat de overheid zélf een rol speelt bij de ondermijning van de maatschappelijke orde. In de afgelopen decennia heeft de staat zich teruggetrokken uit de samenleving. Wijk- en welzijnswerk zijn grotendeels ontmanteld. Wijkagenten werden wegbezuinigd. Het onderwijs maakt een crisis door, die tot uiting komt in groeiend functioneel analfabetisme. De jeugdzorg bevindt zich in het ongerede. Burgers in de shit wordt verteld dat zij zelfredzaam moeten zijn. Ambtenaren voeren keukentafelgesprekken die vooral bedoeld zijn zorgvragen af te schuiven op familie en vrienden. Daardoor kan de beschermende taak van de overheid worden overgenomen door allerlei freelance figuren die wel een handje euro´s klaar hebben liggen voor als bij jou de nood aan de man komt. Daar hoort natuurlijk wel een kleine tegenprestatie bij. 

Deze stad kent burgers aan de onderkant van de samenleving die zich door de gemeente in de steek gelaten voelen. Zij kunnen het zich lang niet altijd veroorloven de normen en waarden hoog te houden, die de middenklasse zo ijverig predikt. Zij lachen om waarschuwingen met betrekking tot brandgevaarlijke wietteelt. Vooral als iemand ze een groots en meeslepend leven in het vooruitzicht stelt. Dat kan kort zijn maar het geeft wel prestige voor zolang het duurt. Wat een verschil met eindeloos schooien naar een stageplaats die je vanwege je achternaam niet krijgt of het braaf en vrijwillig klein vuil op rapen met een gratis door Irado verstrekte handschoenen en grijpers. 

De energierekening rijst de pan uit. Straks is gas onbetaalbaar. Hoe mooi is het als je moeder dan kunt helpen. En hoe voorstelbaar is het dat zij dan niet vraagt waar dat geld vandaan komt. 

Dat zo´n beetje. Men heeft Marco van den Berg een zware taak op de schouders geladen.