Hoe kunnen mensen denken dat we zomaar staken?

INGEZONDEN - Afgelopen donderdag en vrijdag staakten de onderwijzers op duizenden scholen in Nederland. Zij willen structurele investeringen in het onderwijs en verlaging van de werkdruk. Meer dan vierduizend scholen in het basis- en voortgezet onderwijs waren dicht.
Ook in Schiedam legden leraren hun werk neer om hun grieven en claims te onderstrepen. Edwin Maarleveld was een van hen. Hij neemt desgevraagd de gelegenheid te baat om uit te leggen waar hij zich zorgen over maakt en waarom hij zijn leerlingen twee schooldagen niet zag.

Hoe kunnen mensen denken dat duizenden leerkrachten zomaar staken? Niemand staakt zomaar. Of denken dat we op persoonlijk gewin uit zijn? Het lijkt alsof het tekort aan leerkrachten wordt aangepakt (nadat wij alarm sloegen), maar de overheid die dit had moeten voorzien, blijft hun bal bij ons leggen. De schoolleiding krijgt er een dossier bij, waardoor (veel) minder tijd over blijft voor onderwijs. In plaats van een deltaplan komt er, voor de bühne steeds, wat geld vrij voor zij-instromers. Mooi, maar net opgeleide leerkrachten gaat het een aantal jaar kosten voordat ze het vak echt onder de knie hebben. Ondertussen staan steeds meer mensen onbevoegd en zonder veel ervaring voor de klas. In 2027 zou het tekort om elfduizend voltijdbanen gaan! Over zeven jaar. Stel je voor dat je kind dat nu instroomt in groep 1 haar hele basisschooltijd les krijgt van steeds wisselende mensen met geen tot weinig ervaring. Een eenmalige injectie dit jaar is gewoon niet voldoende: investeer structureel!

Werkdrukverlaging

Al die investeringen in mensen zijn waardeloos als ze na drie jaar weer vertrekken door onvoldoende begeleiding of te hoge werkdruk. Tijd om hen te begeleiden is er niet. Daarom vragen we ook om ontzorging. Geen taken erbij, maar taken eraf. Moet de basisschool dingen doen voor de maatschappij? Geen probleem, maar dan wel een niet-onderwijsgevende collega die speciaal daarvoor in dienst is. Niet door de leerkrachten als extra taak. Bedenk dat voordat het lerarentekort nijpend werd, we al vroegen om werkdrukverlaging. En ja, daar kregen we (ook) geld voor.
Alleen worden de werkdrukverlagingsgelden bijvoorbeeld ingezet om een extra ondersteuner aan te nemen om klassen op te vangen bij ziekte. Of om een gymleerkracht te behouden om geen extra gymlessen te moeten geven. Het geeft dus geen verlaging, maar voorkomt verhoging.

Onze normurenjaartaak (zoek maar op) geeft voor elk soort taak (nakijken, werkgroep, administratie, enz) een x-aantal uren. Maar zit je er overheen, dat moet je het nog steeds doen. Een trucje dus om de werkdruk te beteugelen. Zo krijg je op papier veertig uur (of meer als je ouder bent) minder taken om die tijd aan 'duurzame inzetbaarheid' te werken. Om gezond je pensioen te halen. Zit je voor het eerst in een werkgroep van tien uur, dan mag je daar twintig uur van maken. Zodat je het 'op je gemak' kunt doen. Hiermee lijkt de verantwoordelijkheid voor langdurig ziek zijn bij ons te liggen: heb jij ze wel goed besteed? Ziek worden is sowieso een probleem. Is er iemand die je groep kan overnemen en is dat dan een leerkracht? Het kan makkelijk dat je daarna werk moet inhalen of vervelende voorvallen alsnog moet oplossen met kinderen, ouders en via intern overleg. Wat ook te vaak een reden is om pauzes, zeker bij een continurooster, zelf te begeleiden in plaats van pauze te nemen. En nee, buiten staan met je kinderen is geen pauze. Kom het maar eens (goed) doen.

Minder handen

Ontzorgen gaat ook over de leerlingenzorg. Wachtlijsten en veel regels bij doorverwijzing zorgen te vaak voor langdurige problematiek. Hierdoor zitten de kinderen, de klas en de leerkracht te lang in een negatieve situatie door sociaal-emotionele problemen of gedrag. Zorg moet juist vroeg beginnen. Wel worden we steeds beter in het omgaan met problematiek, helaas onder meer door onze grenzen te verleggen. Wat een vals gevoel geeft dat er niets aan de hand is. In andere landen waar passend onderwijs wordt gegeven is er veel meer zorg in de school. Dat is niet voor niets. En het is ook niet voor niets dat er zoveel mensen in deeltijd werken.

We staken 'ook' om het salaris, maar niet zomaar. We willen een gelijk salaris met het voortgezet onderwijs. Toen we begonnen met actievoeren kon niemand van de politieke partijen bedenken waarom wij met zo'n groot verschil ondergewaardeerd werden. En ja, er moet ook geïnvesteerd worden in politie en zorg. Zeker!!! Maar wat gebeurt er met de zorg en de politie als een hele generatie belabberd onderwijs krijgt door het enorme tekort aan leerkrachten? Een verdere salarisverhoging van primair onderwijs en voortgezet onderwijs zou het beroep aantrekkelijker moeten maken. Niet voor ons, maar om meer mensen van buiten voltijds aan te trekken. Die elfduizend (!) mensen, zijn er misschien wel vijftienduizend als veel nieuwe mensen ook in deeltijd werken.

'Gratis' vakantie

Als we het toch over salaris hebben, nog even dit: als je 'jouw' salaris gaat checken met 'ons' salaris met zo'n tool, kijk dan even of erbij staat dat het om een HBO-baan gaat met veel verantwoordelijkheid. Kijk of er een vergelijking wordt gemaakt met HBO-banen in de commerciële sector én of er bij staat hoeveel achterstand we door de jaren heen hebben opgebouwd ten opzicht van het voortgezet onderwijs en andere beroepen. Dan zijn er natuurlijk nog de 'gratis' vakanties. Helaas, ik moet je teleurstellen.Voor niets gaat (alleen) de zon op. We krijgen evenveel dagen als de meeste andere beroepen. De rest is tijd voor tijd. Oftewel: er is op een ander tijdstip voor gewerkt als we met de kinderen vrij zijn óf we werken op die momenten thuis. Dus: geen gratis vakantie, er is voor gewerkt (zoek een ander stokpaardje!)

Wat wel?

Zorg dat we gewoon kunnen doen wat ze zo ontzettend graag doen: lesgeven. En dat er in het lesgeven nog wat te verbeteren valt, geloof me daar zijn wij ons van bewust. We zouden er ons dan ook graag nog meer mee bezig willen houden. Dit helpt volgens mij:
1) Bouw aan kindcentra waarin onderwijs en zorg samen komen, met onderwijzend, zorgbiedend én ondersteunend personeel.
2) Trek het salaris met het voortgezet onderwijs gelijk en onderzoek of een verdere salarisverhoging meer voltijds mensen aantrekt.
3) Zorg voor soepele, maar goede trajecten voor zij-instromers en voor goede begeleiding in de eerste jaren van leerkrachten.

Edwin Maarleveld
leerkracht basisonderwijs in Schiedam