Een Schiedamse Friezin

SCHIEDAM - Op 27 maart heeft Jantje Boonstra deze wereld verlaten. Haar geest was al eerder op reis gegaan. Daarmee verliest onze stad een markante socialiste, want Jantje Boonstra was gepokt en gemazeld in de PvdA, die zij vele jaren in de gemeenteraad vertegenwoordigde.

Zij behoorde tot het mensensoort dat ooit de ruggengraat vormde van de sociaaldemocratie: telgen uit arbeidersgezinnen die niet alleen voor zichzelf maar ook voor de gemeenschap een betere toekomst wilden, die ervan overtuigd waren dat het een niet kon zonder het ander. In de jaren zeventig ontdekte Jantje dat wat die betere toekomst betreft, de vrouwen ook een eigen strijd te strijden hadden. Daarom sloot zij zich aan bij de Rooie Vrouwen, een actieve beweging die meende dat binnen de partij en de vakbeweging, vrouwen tot meer in staat waren dan koffie zetten en het bijhouden van de notulen.
Dat bracht haar in de gemeenteraad. Haar huwelijk overleefde het niet, zodat zij haar twee dochters alléén opvoedde op een flatje in de Van Hogendorpstraat, hartje Nieuwland. Jantje mocht meemaken dat zij inderdaad meer kansen kregen dan hun moeder ooit beschoren was geweest en zij ontwikkelde zich tot een gedreven beppe.

Beppe betekent oma in het Fries. Jantje werd geboren in het Friese dorpje Driesum. Zij sprak en dacht Fries. Ze is altijd trots gebleven op haar afkomst, ook al leerde zij Schiedam zozeer beminnen dat zij besloot er voor altijd te blijven. “Jantje komt eindelijk weer terug naar Schiedam”, schreven de dochters op de rouwkaart, want zij bracht haar laatste jaren in een Vlaardings verpleeghuis door.

Dat Friese maakte een integraal deel uit van haar persoonlijkheid. Ze beantwoordde aan alle (voor)oordelen die over dit volk bestaan. Zij was recht door zee maar ook hoekig. Zij was niet gemakkelijk van een standpunt af te brengen. Die standpunten waren echter nooit radicaal of extreem. Zij was ook nuchter en haar socialisme had veel te maken met oude familieverhalen over onrecht en onderdrukking op het Friese platteland. En over de hooghartigheid van de traditionele machthebbers, de nazaten van de grietmannen, die eeuwenlang de dienst uitmaakten in de dorpen waar de Boonstra´s niets in te brengen hadden, als lege briefjes. Voor de keus gesteld tussen Sybrand Buma, telg uit een christelijke historische Friese patriciërsfamilie voor wie een benoeming tot burgemeester vanzelfsprekend was,óf Mark Rutte, zou zij zeker Rutte nemen – VVD of niet – maar haar echte helden waren natuurlijk Joop den Uijl en ongetwijfeld Laurens ten Cate, de onverschrokken hoofdredacteur van de socialistische Friese Koerier.

Bij dit alles bleef Jantje Boonstra wars van wat zij als flauwekul beschouwde. Dat kon van alles zijn. Zij veroorzaakte eenmaal schandaal door samen met haar collega Coby de la Rie, tijdens een opening in het Stedelijk Museum te drummen op enige plastic emmers, die deel uit bleken te maken van een daar tentoongesteld kunstwerk. Ze was toen niet te beroerd om in het openbaar excuses te maken.

Meestal hield ze zich echter bezig met andersoortige flauwekul, zoals het op bureaucratische gronden weigeren van uitkeringen aan vrouwen die daarom zaten te springen. Dan kwam Jantje Boonstra in het geweer en het valt op dat zij dit nooit in haar eentje deed of op de voorgrond wilde treden. Zij vond altijd bondgenoten in de PvdA-fractie. Ze isoleerde zich nooit.

Aan het eind van de jaren tachtig stelde Jantje Boonstra zich niet meer herkiesbaar. Ze besloot voortaan te genieten van het leven. Zij ging kleiner wonen in een omgebouwd schoollokaal op de Francois Haverschmidtlaan met een klein maar fijn tuintje. Zij werd beppe. Zij doorkruiste de stad op haar fiets en sprak met haar vele vrienden, vriendinnen en kennissen. Zij volgde nauwkeurig wat er in stad en land allemaal gebeurde. Tot het allemaal te ingewikkeld werd.

Jantje Boonstra zou in juli 78 jaar zijn geworden.