Woningbouw boven de A20

SCHIEDAM – De A20 verdiept aanleggen maakt het mogelijk om erboven woningen te bouwen – of andere voorzieningen. Wordt de snelweg tussen Schieveste en industriegebied ’s-Graveland niet verdiept, dan zou de rijksweg overkapt kunnen worden met dezelfde mogelijkheden voor dubbel grondgebruik, te vergelijken met het sportpark Willem-Alexander boven de A4.

Meer partijen voelen daar veel voor. Andere opvallende antwoorden van de lijsttrekkers vandaag zijn het pleidooi van het AOV voor een ondergronds station Kethel en de suggestie van Groen Links om hoogbouw te plegen in de Brandersbuurt.

Hieronder volgen de vijfendertigste vraag in het project ‘Elke dag een vraag’, daarna de antwoorden van de lijsttrekkers en een résumé met conclusies.

Toelichting op de vraag:

Het sportpark Willem-Alexander is een prachtig voorbeeld van dubbel grondgebruik. Voetballen boven een rijksweg, dat is tamelijk uniek. Andere voorbeelden van dubbel grondgebruik zijn ondergrondse parkeergarages met daarboven woningen (of een bovengrondse parkeergarage met daaronder winkels, zoals in de Hof van Spaland) en in zekere zin ook schoolpleinen die geschikt worden gemaakt voor de opvang van regenwater (waterpleinen).

In feite was het eerste huis met een extra verdieping al een vorm van dubbel grondgebruik en van hoogbouw en wolkenkrabbers kun je dat natuurlijk helemaal zeggen. In het buitenland zien we snelwegen boven snelwegen. Zoiets zou in Schiedam hooguit boven de A20 mogelijk zijn. In Den Haag is op sommige punten over de Utrechtsebaan (A12) heen gebouwd. En behalve bij de A4 in Schiedam met het sportpark bestaan er meer landtunnels op maaiveldniveau, waarboven andere mogelijkheden zijn voor grondgebruik.

Dubbel grondgebruik is ruimtebesparend.

De vraag:

Ziet u in Schiedam nieuwe mogelijkheden voor dubbel grondgebruik en kunt u deze concreet aangeven?

De antwoorden:

Marcel Bregman, Democraten ’66 (D66):

Voor dubbel grondgebruik ziet D66 nu geen directe mogelijkheden. Wel zijn wij ervan doordrongen dat we nu echt de lucht in moeten met onze woningbouw, ook een vorm van dubbel grondgebruik. Op Schieveste ziet D66 Schiedam mogelijkheden voor de ontwikkeling van een innovatieve duurzame woonwijk met passende architectuur. De noodzaak voor herontwikkeling van onze huizenvoorraad is duidelijk, wij zien daarin ook kansen.


Petra Zwang, Partij van de Arbeid (PvdA):

Bij herstructurering van bedrijventerreinen kan een gestapelde parkeervoorziening voor één of meer bedrijven leiden tot efficiënter ruimtegebruik: meer ruimte voor bedrijfsactiviteiten ernaast of op de begane grond.

Ook in woonwijken zou slim ruimtegebruik kunnen betekenen: gestapeld parkeren in combinatie met opladen/energieopslag van en voor auto's. Daken van woningen, kantoren en maatschappelijk vastgoed zijn geschikt voor zonnepanelen, maar ook voor meer groene oppervlakte in de stad. Bij appartementencomplexen is verdiept en/of op de eerste lagen parkeren een handige manier om grond dubbel te gebruiken.

Ook de rijksweg en de spoorbaan ter hoogte van Schieveste zijn voor de PvdA in beeld voor werken en wonen boven rijks- en spoorweg. De PvdA zou kansen voor dubbel grondgebruik een goed onderwerp vinden om bewoners en betrokkenen uit te dagen voor een zoek- en ontwerpopdracht.


Hakan Kucuk, Socialistische Partij (SP):

Een paar jaar geleden hebben studenten bouwkunde van de TU Delft al een onderzoek gedaan naar een gedeeltelijke overkapping van de A13, zodat daarop woningen kunnen worden gebouwd. Bij de noodzakelijke herontwikkeling van het station en woningbouw op Schieveste zou daar een begin kunnen worden gemaakt. Het is echter een kostbare zaak die op korte termijn niet haalbaar lijkt. Allereerst zou er meer prioriteit moeten worden gelegd bij slimmer en efficiënter ruimtegebruik, zoals meer parkeergarages, waardoor in de openbare ruimte meer groen of woningbouw kan worden gerealiseerd.


Onno Spek, Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD):

Het sportpark is een geweldig voorbeeld van dubbel grondgebruik. Particulier opdrachtgeverschap en consumentgericht bouwen moeten sterk worden gestimuleerd in Schiedam. Dat betekent voldoende aanbod aan kavels voor mensen waarop zij een eigen huis kunnen bouwen. Dubbel grondgebruik – dat zijn ook appartementen – kan hieraan zeker bijdragen. Schiedam heeft duidelijk behoefte aan woningen in het midden- en hogere prijssegment. De gemeente zoekt daarbij partners in de markt, die de ontwikkelrol op zich willen nemen. Financiële risico’s horen bij marktpartijen te liggen en niet bij de gemeente.


Catelijne de Groot, Algemeen Ouderen Verbond (AOV):

Ja, het AOV ziet nieuwe mogelijkheden voor dubbel grondgebruik. Wel moet rekening gehouden worden met de grondconditie, of deze geschikt is voor dubbel grondgebruik in verband met de kosten van de realisatie.

Als station Kethel gerealiseerd gaat worden, zou naar voorbeeld van Schieveste, deze ondergronds aangebracht kunnen worden, en daarboven kunnen andere functies gerealiseerd worden.

De parkeerproblematiek in Schiedam kan deels opgelost worden door in de toekomst alle nieuwbouw te voorzien van parkeren onder of op de woonlaag.

Je kunt ook nog denken aan een dakpark over spoor- en snelweg richting Euroscoop, om zo Schieveste te verbinden met de 's-Gravelandsepolder.

De ruimte in de stad wordt steeds schaarser, dus duurzame keuzes zijn belangrijk,

zoals woningen met daktuinen of drijvende woningen/waterwoningen.

De stapelvilla is een duurzaam en levensbestendig woonidee: met een vergrotings/verhogingsmogelijkheid, waardoor er ook gezamenlijk gewoond kan worden door gezinnen/familie/mantelzorg.

Kortom, duurzaam bouwen aan de toekomst van een leefbaar Schiedam.


Patricia van Aaken, Christen-Democratisch Appèl (CDA):

vandaag is een antwoord niet gelukt


René Karens, Groen Links:

Voor de komende jaren ligt er een enorme bouwopgave, niet alleen voor Schiedam, maar voor de hele regio. GroenLinks ziet daarbij mogelijkheden om het bestaande groen te ontzien. We ontkomen er dan niet aan om slimmer met de beschikbare ruimte om te gaan. Dit kan onder andere door dubbel grondgebruik en door waar nodig de hoogte in te gaan.

Een goed voorbeeld zijn hoogbouw in de toekomst op Schieveste, het Gustoterrein, de glasfabriek of her Dirkzwagerterrein. Parkeerplaatsen kunnen wat Groen Links betreft vaker ondergronds met daarin voorzieningen voor elektrische auto's en fietsen. Zodoende blijft er in Schiedam ook ruimte vrij voor ontspanning en voor kinderen om te spelen en zo behouden we het groen in en om de stad.


Frans Hamerslag, Progressief Schiedam (PS):

Progressief Schiedam ziet vele mogelijkheden voor dubbel grondgebruik. Daarvoor hoeven we niet in de eerste plaats te denken aan nieuwe mogelijkheden hiervoor maar eerst de bestaande mogelijkheden benutten. Hierbij valt primair te denken aan energie opwekking. Schiedam en de Schiedammers kunnen alle daken inzetten voor energieopwekking. Binnen het huidige gebouwen bestand is er dan al veel mogelijk om tot een energie-duurzame stad te komen. 

Daar waar nieuwbouw plaatsvind is het zaak te zorgen voor waterbekkens en parkeren op de zelfde percelen. Los van de (financiële) haalbaarheid is het zaak creatief te blijven denken. Doorgaande fietspaden zouden voorzien kunnen worden van overkapping zodat de fietser droog fiets en het dak voorzien kan worden van zonnepanelen en/of sedum voor water regulering. En wat zou Schiedam kunnen doen met een overkapping van de A20.


Robert Berns, Christen Unie - Staatkundig Gereformeerde Partij (CU-SGP):

Wanneer we de ondergrond en de ether meenemen, dan gebruiken we de ruimte al twee-, drie- of meervoudig. Schiedam bestaat uit circa 20 km2, waarvan 18 km2 land en  2 km2 wateroppervlak. Op dat stukje grond wonen op circa 4 km2, werken op 3 km2 en recreëren op 4 km2 bijna 78.000 inwoners. Met alle ambities voor wonen, werken en recreëren zal dat nog intensiever moeten.

Voor het parkeren van (bedrijfs)auto’s hebben we nu al 50 voetbalvelden nodig met name in de bewoonde gedeelten. Willen we in woonruimten voorzien, dan is bij woonverdichting niet meer dan één auto per wooneenheid te faciliteren in de straten.

Daarnaast zullen we de hoogte in moeten met parkeergarages aan de randen van de stad. Die zijn met goede shuttleverbindingen naar de aangrenzende wijken te ontsluiten. Voor een duurzame ontwikkeling in de stad is meer groen nodig op daken, gevels, tuinen en in de straten.


Andreas Rose, Lokaal Onafhankelijk Schiedam (LOS):

Dubbel grondgebruik klinkt heel mooi, maar in verstedelijkt gebied betekent het helaas ook vaak dubbele kosten. Een project in de Westmolenstraat is hier een goed voorbeeld van. Woningbouw met een garage eronder bleek helaas niet haalbaar.

Wij kunnen ons voorstellen dat op Schieveste, wat voor een deel nog helemaal vrij ingevuld kan worden, kansen zijn voor dubbel grondgebruik. Hopelijk komen er projectontwikkelaars met goede plannen.


Mahmut Erdem, Denk:

Van dubbel grondgebruik spreken we ook als je in de hoogte kunt stapelen en drijvende woningen op het water realiseert. We zouden veel meer de lucht in moeten bouwen in Schiedam en ook meer ondergrondse parkeergarages voor de inwoners, waardoor optimaal gebruik wordt gemaakt van de beschikbare grond.

Schiedam zou ook meer gebruik kunnen maken van haar karakteristieke eigenschappen en drijvende woningen laten realiseren op water. Dankzij de lichte constructies kunnen ook appartementen boven de bestaande sporthallen, winkel-, kantoor- en schoolgebouwen worden gerealiseerd. Zo denk ik aan verschillende schoolgebouwen in Schiedam, de Margriethal en in de Nieuwe Passage (mix van woon en winkelgebied).


René Janssen, Sociaal Liberaal Verbond (SLV):

Een harde doelstelling van het SLV is creatief en slim gebruikmaken van beschikbare ruimte: dubbel grondgebruik is daar één van. Parkeergarages onder heropende Haagse grachten, de zeewering in Katwijk, er zijn voorbeelden genoeg. Als concreet voorbeeld: onze stad wordt in tweeën gekliefd door de A20. Overkapping of verzinking biedt niet alleen mogelijkheden om stadsdelen eindelijk te verenigen, maar ook broodnodige woon-, werk- en recreatieruimte. Ook de voordelen in beperking of eliminatie van luchtverontreiniging zijn ruim voorhanden.

Er ontstaat ruimte voor woningen, kantoren en ‘schone industrie’. Speerpunten die het SLV ziet zijn naast de A20 een overkapping van de A4 (parallel aan de gemeentegrens van Schiedam en Vlaardingen). Ook kunnen verouderde industriegebieden met overkapping of intunneling waardevol onroerend goed worden voor duurzame (en groene) woningbouw, recreatie en bedrijfsruimte.

Het SLV meent dat met deze ontwikkelingen Schiedam een voorbeeld kan zijn voor de gehele Randstad. Niet denken in moeilijkheden, maar in mogelijkheden.


Maarten Reuderink, Ouderenpartij Schiedam:

De Ouderenpartij Schiedam is van mening dat dubbel grondgebruik in Schiedam alleen in speciale gevallen kan. Het klinkt leuk, maar juist in Schiedam moet je altijd rekening houden met zeer slappe grond. Het kan dat op termijn de A20 moet worden verbreed, maar juist het gedeelte op palen bevindt zich in Rotterdam. Gezien de gebrekkige mogelijkheden tot verbreding zou de Ouderenpartij hoogstens daar op termijn iets van dubbel grondgebruik zien.

Binnen de stad zou het wel interessant zijn om te kijken of het mogelijk is om bij nieuwbouw parkeren onder woningen te realiseren. Dat zou er voor kunnen zorgen dat de bestaande parkeerdruk in ieder geval niet toeneemt.

Constatering Kor Kegel:

De A20 splijt Schiedam. Door boven de rijksweg nieuwe stedelijke functies te zoeken kunnen Schiedam-Noord en het Schiedam van beneden de A20 en de spoorlijn verenigd worden. Het sportpark Willem-Alexander boven de A4 is mogelijk geworden, dus moet dubbel grondgebruik boven de A20 ook kunnen. Voorstander van die gedachte zijn de PvdA, de SP, het AOV en het SLV. Het AOV voegt eraan toe dat een dakpark boven de A20 én boven de Hoekse Lijn tevens een goede verbinding kan zijn tussen Euroscoop en industriegebied ’s-Graveland.

Er zijn ook lijsttrekkers die hoogbouw zien als een goede ontwikkeling om dubbel grondgebruik (en dus ruimtebesparing) mogelijk te maken. Dat zijn D66 en Groen Links. Opvallend is dat Groen Links mogelijkheden voor hoogbouw niet alleen ziet op het Gusto-terrein, het terrein van de Glasfabriek en Schieveste, maar ook in de Brandersbuurt (Dirkzwager).

Meer parkeergarages onder nieuwbouw en gestapeld parkeren op bedrijventerreinen, daarvoor komen pleidooien van de PvdA, de SP, het AOV, Groen Links, Denk en de Ouderenpartij.

Andere suggesties voor dubbel grondgebruik die eruit springen:
- Een ondergronds station Kethel (AOV)
- Groene daken (PvdA en CU-SGP)
- Waterwoningen (AOV en Denk)
- De Schiedammers en anderen uitnodigen voor een zoek- en ontwerpopdracht voor dubbel grondgebruik (PvdA)
- Parkeergarages aan de randen van de stad met shuttleverbindingen naar de wijken (CU-SGP)
- Appartementen boven de Margriethal en andere sporthallen, scholen en winkel- en kantoorpanden (Denk)
- Oude industriegebieden overkappen en de wegen intunnelen (SLV)

LOS wijst erop dat dubbel grondgebruik vaak ook betekent: dubbele kosten.