Een beeldverhaal van de stad 

RECENSIE - We hebben allemaal een beeld van onze stad. Dat is opgebouwd uit herinnering en dagelijkse waarnemingen als we op weg zijn naar een of andere bestemming. Het werk bijvoorbeeld of een winkelcentrum om de dagelijkse boodschappen te doen. Goed kijken doen we al lang niet meer, want we weten wat we onderweg tegenkomen. Alleen bij het oversteken is het opletten geblazen. En tegenwoordig proberen de meesten van ons althans officieel een afstand van anderhalve meter aan te houden. Daardoor wordt alles vaag en gelijkvormig. We zijn zo aan onze stad gewend dat we de bijzondere dingen of de buitengewone mensen niet meer opmerken. We gaan er gedachteloos aan voorbij. Het zijn juist nieuwkomers – de Rotterdammers die hier een koopwoning op de kop tikten voor ze ook bij ons onbetaalbaar werden – die ons oudgedienden op de schoonheid van de stad wijzen en de vele unieke plekken. Nu het door de enthousiaste ander als het ware wordt uitgelicht, zijn wij pas in staat met andere ogen naar onze stad te kijken.

Sinds een paar weken ligt er een boek dat eenzelfde sensatie opwekt. De fotografe Margi Geerlinks is tijdens de zwaarste gedeeltes van de pandemie met haar camera de deur uit gegaan. Het resultaat is een beeldverhaal van de stad dat de oudgediende de ene verrassing na de andere biedt. Titel: Anderhalve Meter Verhalen.

Margi Geerlinks geniet grote bekendheid omdat zij het leven in beeld bracht van Hugo Borsts moeder. Bijna iedereen in Nederland heeft haar ontroerende fotoreportages wel eens onder ogen gehad. In 2018 kwam Margi naar Schiedam omdat zich op de Hoogstraat de mogelijkheid voordeed een galerie te openen. Naam Galerie 158 naar het huisnummer. Met grote regelmaat nodigt Margi Geerlinks nieuwe kunstenaars uit hun werk te exposeren. Kenmerk van alles wat tentoongesteld wordt: eigenzinnigheid. 

In de afgelopen jaren heeft Margi Geerlinks een grote liefde voor Schiedam opgevat, al is zij met man en gezin op de oude honk in Oostvoorne blijven wonen. Ze is echter vaak genoeg in Schiedam om de sfeer en de mentaliteit op te snuiven: er zit iets bitters in onze stad. Wij vormen met elkaar een volk dat probeert ondanks alles er het beste van te maken. Wij kunnen geen bergen verzetten. Wij zijn dat ook niet van plan, maar we kunnen het leven wel nemen zoals het komt. We zijn geen revolutionairen; we hebben wél aan alles en iedereen schijt. Je kunt dat levensgevoel op vele wijzen tot uiting brengen: een villabewoner doet het anders dan iemand uit de Boylestraat maar in wezen is er geen verschil tussen een Schiedammer die met dédain neerziet op het gewemel en een getatoueerde gast die je vanuit een terrasstoel aankijkt met zo´n blik van: ¨Heb ik soms wat van je an?¨ Beiden zijn onafhankelijk. Beiden zijn zichzelf binnen de rol die ze in het leven is toegeworpen. Niet dat dit ons onaardige mensen maakt. We willen gewoon ons zelf zijn en blijven.

Dit heeft Margi Geerlinks in haar beeldverhaal haarscherp neergezet. 

Schiedammers zijn tegenwoordig geen kinderen en kleinkinderen meer van mensen die hier al generaties lang wonen. Het is een echte immigratiestad waar nieuwkomers zich moeten invechten: Spanjaarden, Italianen, Portugezen, Turken, Marokkanen, Surinamers, Antillianen, Polen, Bulgaren. Hoe ze ook vasthouden aan hun taal en tradities, uiteindelijk worden ze toch door de mal van de stad gemodelleerd tot Schiedammers zoals ze al eeuwen zijn: geen kapsones, wel zelfstandig, over het algemeen handelbaar maar toch grof in de mond. Filosofen zijn we niet. Concrete dingen maken kunnen we wel. Heel goed zelf. Dat alles is voor Margi´s camera niet verborgen gebleven. Aan de vele kindportretten die het boek verrijken, valt te zien dat de geest van Schiedam hen al op jonge leeftijd in zijn greep heeft gekregen. We zullen blijven wie we zijn.

We zullen blijven wie we zijn maar wel in grote lijnen. De stad is er de laatste decennia in alle opzichten kleurrijker op geworden. Dat geldt voor de mensen, voor de aankleding van hun woningen, voor wat er op tafel verschijnt. Schiedam is geen stad meer van aardappelen, een karbonaadje en doorgekookte andijvie. ´t is evenmin een stad van mannen in regenjassen die zich – sigaar in het hoofd – op zondagmiddag naar het voetbalveld reppen. De Schiedammers van nu nemen waarachtig wel andere genotmiddelen tot zich dan tabak alleen. De boa´s maken goeddeels vergeefs jacht op de stadslandbouw. Ook het hawala-bankieren, dat zich aan elke waarneming door de overheid onttrekt, wordt vergeefs bestreden. Schiedammers trekken hun eigen plan. Dat kun je aan de foto´s van Margi Geerlinks zien. Die lopen met een uitgestreken gezicht aan je voorbij, maar ondertussen…

Dat wordt des te duidelijker omdat deze fotografe voor haar boek geen portretten heeft gekozen van grijze muizen maar van het soort Schiedammers dat in houding en uitdossing van het hart geen moordkuil maakt. Juist op die manier treft zij de kern van onze weerbarstige stad.

Anderhalve Meter Verhalen is lang niet louter een fotoboek. De schrijver Abdel Kader Benali, een slagerszoon die in Rotterdam-West opgroeide, is de stad ingetrokken voor geschreven portretten van Schiedammers. Zo maken wij kennis met de chauffeur van burgemeester Ahmed Aboutaleb, die niettemin een stadgenoot is en nimmer naar de Maasstad verhuisde. Als oud-marinier is hij voor geen kleintje vervaard, wat een voordeel is nu burgemeesters zo vaak door allerlei schorriemorrie worden bedreigd. Of Threes Moolhuijsen, in alle opzichten de Plantagebuurt, zonder enige reserve deftig en totaal zichzelf. Ze wijdt haar leven aan het verzamelen en bevorderen van beeldende kunst. Ze gaat op dat gebied totaal haar eigen weg. Net als Willy, die voor voedsel zorgt op Nieuwlandse adressen waar anders veel te weinig gegeten zou worden. Of Theo Gootjes, de kunstenaar die felle prenten tekende voor het Vrije Volk, maar tegelijk de bijbel illustreerde en in het koor zingt van de Singelkerk. Of paradijsvogel Cristina Lopes die uit Rio de Janeiro komt maar toch in de Van Beverenstraat haar plekje vond. Opgevreten door Schiedam, geïntegreerd. Resistance is futile.

En zo leren we uit Anderhalve Meter Verhalen onszelf kennen. Een onmisbaar boek voor elke Schiedammer die zichzelf respecteert.


Margi Geerlinks, Abdel Kader Benali, Anderhalve Meter Verhalen, Verhalen en Portretten uit de Stad. Schiedam 2021. Stichting 158 Foundation. ISBN 978-90-818572-2 NUR 646.

Verkrijgbaar in de Schiedamse boekhandel