Kalinka, een goed bewaard geheim - al vijftig jaar

SCHIEDAM – De stad heeft zo van die geheimen, initiatieven waar Schiedammers hun tijd in steken. Een zo'n goedbewaard geheim is Kalinka. Een koor, een dansgroep met roots in Schiedam, en al vijftig jaar bestaand.

Miranda van Oorschot en Agata Bartnik zijn van die Schiedammers die hun tijd aan Kalinka geven. Of eigenlijk: hebben gegeven. Wegens grote drukte zijn beide dames gestopt met hun inzet voor het ensemble, maar altijd bereid om te vertellen waarom ze er zo'n goede tijd hebben doorgemaakt. Louis Laurijssens is een halve Schiedammer, woonachtig in Oud-Mathenesse, en schuift ook aan, net als Wim Kamman, drijvende kracht van Kalinka.

Het gezelschap ontstond in de jaren 60. Kamman: “In de Tweede Wereldoorlog werden Nederlandse mannen tewerk gesteld in kampen in Duitsland net als Russische en Oekraïense jonge vrouwen. Hoewel door de Duitsers verboden, ontstonden er relaties. Deze jonge vrouwen stonden na de oorlog te boek als landverraders en vele durfden niet terug naar hun moederland. Zij kwamen na de oorlog mee naar Nederland.” Velen van hen vestigden zich in de Rotterdamse regio. En zoals dat gaat: landgenoten zoeken elkaar op. “In die tijd ontstonden er meer gezelschappen, maar daarvan zijn er geen over. In 1968 nam Nadja Konings-Kolesnikowa samen met haar zoon Henny het initiatief om Kalinka te beginnen.” Het eerste optreden van Kalinka was in Schiedam, in het Passage Theater.

En zo begon een bijzonder avontuur dat dus tenminste een halve eeuw zou duren, en voortduurt. Vandaag de dag zijn het voor een deel de kinderen van de mensen die vijftig jaar geleden aan het begin van Kalinka stonden, die nu de bezetting vormen van het gezelschap. Aangevuld met nieuwkomers, van de laatste jaren is er sprake van een nieuwe golf aan Russen en Oekraïners die naar Nederland komen. Ook Polen doen mee. Momenteel telt het gezelschap zo'n veertig leden: een koor met twintig zangers, een orkest met tien muzikanten en een dansgroep, ook met tien danseressen vooral.

Miranda van Oorschot was ballerina te Schiedam, toen zij in 2005 gevraagd werd door de choreograaf van het gezelschap. Of ze in kon vallen, want de leidende danseres had last van een hernia. Ze zei ja, en zo is het gekomen. “Ik heb er vriendschappen gesloten met hart en ziel. De sfeer, de creativiteit die je er kwijt kunt.” Van Oorschot heeft geen Russische wortels, maar is wel meer van het land en de cultuur gaan houden. Ook haar Russisch is er een stuk beter op geworden. De vrijdagavonden waren voor haar hoogtijdagen,. “Met muziek, passie, cultuur.” Het maakt dat leden van Kalinka van heinde en ver komen: Spijkenisse en Diemen, Haarlem en Helmond en een van de leden komt iedere week met de auto uit het Gelderse Zwiep – Lochem.

Op vrijdag wordt er geoefend. Louis Laurijssens is er praktisch altijd, al vele jaren lang. Hij correspondeerde met een Wit-Rus, leerde zodoende Russisch en wilde daar iets mee doen. Sinds 1978 doet hij mee bij Kalinka. “Het is een soort virus, als je dat hebt, dan blijft het.” Als hoogtepunten ziet hij onder meer de festivals in Frankrijk, waar het gezelschap vele zomers voor op reis ging. “De liedjes gaan ook ergens over.”

Agata Bartnik heeft een Poolse moeder en een vader uit de Oekraïne. “De liefde voor de Oekraïnse en Russische cultuur zit me in het bloed.” Ze is opgegroeid in Polen, volgde haar opleiding tot musicoloog in Rusland. Ze werkte op de Poolse ambassade in Nederland en kwam daar in contact met Kalinka. Ze zag het gezelschap als een mogelijkheid om zich creatief te uiten en aan de binding met haar roots te houden. Het lag voor de hand dat ze zou gaan zingen, 'maar dat vond ik niet zo'n uitdaging; ze ging dansen. Tussen 2012 en 2016 deed ze mee aan verschillende optredens, maar daarna moest ze vanwege drukke werkzaamheden en veel reizen stoppen. “Maar ik mis Kalinka echt. Het heeft de sfeer van een familie, echt warm.” Muzikaal gezien durft zij wel te zeggen dat het niveau van Kalinka 'hoog' ligt. Ook in het dansen wordt er 'niet gerommeld'. “We doen echt de authentieke pasjes en we helpen elkaar echt dat goed te doen.” De bij veel Oost-Europeanen ingebouwde en aangeleerde discipline zorgt ervoor dat dit goed gaat. Zo zijn de oefenavonden gezellig, maar vooral voor en na de echte repetitietijd.

Zo'n vijf tot tien keer per jaar treedt Kalinka op. In bejaardenhuizen, bij culturele of folkloristische ontmoeting en in theatershows. Bij de shows worden soms gastgroepen 'ingehuurd', zoals bij Het Zoutavontuur, de show waarmee Kalinka komend weekend in Theater Zuidplein staat. Moving Harmony en Mie Katoen doen mee in het verhaal over drie kozakken die op reis gaan om zout te verkopen. Het kozakken avontuur is de rode draad in een avondvullend programma.

Een kritische vraag moet de interviewer toch van zijn hart: hoe zit dat, tussen Russen en Oekraïners, en Polen, als de spanningen op het wereldtoneel oplopen? Dat blijkt sterk mee te vallen, als je omgaat met mensen die je al lang kent en waardeert. Bartnik, een doordenker, noemt ook het feit dat mensen in de groep vaak ook de ervaring hebben 'van de tweede categorie te zijn, er niet helemaal bij te horen'. Dat schept volgens haar een band die sterker is dan de emoties die uit de wereldpolitiek de groep binnenkomen. “In Kalinka is er totale acceptatie. Je bent er meer dan welkom. Het is overweldigend, zo warm en gepassioneerd het er soms aan toegaat. Je maakt echt samen de mooiste dingen mee. Volgens mij is dat uniek. “

Het Zoutavontuur is te zien in Theater Zuidplein, aanstaande zaterdagavond 6 april (acht uur) en zondagmiddag 7 april (half drie). Kaarten zijn te krijgen via T: 010 -2030203. Kijk op Facebook - Schiedam24 om mee te dingen naar gratis kaarten.