Zwart Nazareth tot leven gebracht

COLUMN - Er is dezer dagen een boek verschenen dat thuishoort in de kast van alle ware Schiedammers die het oude Zwart Nazareth in hun hart dragen. Zij kunnen er niet onder uit. Het is met de feestdagen in het vooruitzicht ook een perfect cadeau.

Dat boek heet Circus Henny en de auteur is Marcel van Eeden. Uitgeefster is het Stedelijk Museum, dat, blijkt uit het colofon, maar vijfhonderd exemplaren heeft laten drukken. Dat is hoop ik lang niet genoeg.

Want Circus Henny is prachtig. Ik lees graag en veel maar het komt niet vaak voor dat een boek zich zo totaal van mij meester maakt, alles in mijn omgeving afschermt en alleen zichzelf toelaat.

Marcel van Eeden is geen schrijver maar een tekenaar. Hij probeert de ziel van plekken weer te geven door die in beeld te brengen, samen met teksten uit de literatuur. Zo ontstaat een combinatie van woord en beeld die je bij de keel grijpt zodra je het boek openslaat.

Op die manier heeft Marcel van Eeden het Zwart Nazareth van weleer tot leven gewekt. Van weleer? Afgelopen week liep ik van de Sint Joris Doele met mijn lief naar huis en we zagen de massale contouren van de molens zich zwakjes aftekenen tegen de voortjagende wolken aan de donkere hemel. Het was alsof de stad van onze grootouders zich opdrong, ondanks alle nieuwbouw die juist bedoeld leek om de sfeer van vroeger voorgoed kapot te maken.

Voorbeeld: we zien het oude station dat aan het begin van de jaren zestig ten offer viel aan het toen heersend vooruitgangsgeloof. Bij de tekeningen staat een oud romanfragment: “Het was zeven uur in de avond. Met brede metaaldreuning, zijn forse vaart rukkend inhoudend, donderde de Duitse trein binnen, onder de machtig wervende kap met de rookzwart bezoelde ruiten, die op dit uur vol was van weerhallende geluiden.”

Nog een ding: Marcel van Eeden schetst Schiedam in het donker.

U mag dat boek niet missen. Ook al omdat u nu wilt weten waarom het 'Circus Henny' heet. En waarom ik zo’n totaal gelijk heb als ik hier volhoud dat die titel essentieel is voor de prachtige wijze waarop Zwart Nazareth tot leven is gewekt.

In het Stedelijk Museum wordt het werk van Marcel van Eeden momenteel tentoongesteld.