'Aanraken draden levensgevaarlijk'

COLUMN - De omwonenden van de spoorwegovergang tussen de Kerkweg en de Kandelaarweg in Kethel denken in het algemeen positief over de bouw van een tunnel een eindje verderop. Zij zijn het met de NS en de gemeente eens dat de huidige situatie gevaren oplevert. Er rijden steeds meer treinen tussen Schiedam en Delft. De bomen gaan om de haverklap naar beneden. Je hoort tussen zes uur ´s ochtends en middernacht iedere keer weer de doordringende belsignalen die de knipperende rode lichten begeleiden. Ook maakt de overweg deel uit van een sluiproute voor het autoverkeer, ondanks de beweegbare hinderpalen die chauffeurs tegenkomen op de grens met de gemeente Midden-Delfland.

Er zijn nog wel wat haken en ogen, maar die tunnel komt er. Dat is duidelijk. Dan wordt het een stuk rustiger op de Kerkweg. 

Maar er valt méér over te zeggen. Hiermee verdwijnt de laatste overweg uit de gemeente Schiedam. Vroeger waren het er méér: bewaakte en onbewaakte. Als kind passeerde ik ze allemaal.

Je had – zo leerden wij in de jaren vijftig op verkeersles – bewaakte, half bewaakte en onbewaakte overwegen. Aan het waarschuwingsbord kon je zien of je enkel dan wel dubbel spoor passeerde. Bij enkelspoor plaatste de NS een dwars Andreaskruis, waren het er meer dan zag je twee van zulke kruisen boven elkaar. Bij onbewaakte overwegen bleef het daarbij. 

Regelmatig trok ik er alleen op uit om mijn omgeving te verkennen. Dan liep ik bijvoorbeeld vanuit onze nieuwe flat op de Van Limburg Stirumstraat de Oudedijk af in de richting van de Rolbrug. Dan passeerde je twee onbewaakte overwegen, want die prachtige, al lang geleden totaal verwoeste landweg,  kruiste zowel de lijn naar Hoek van Holland als die naar Delft. Je moest zelf goed uitkijken als je zo´n dubbel Andreaskruis zag – of er een trein aan kwam. Iedereen vond dat volkomen normaal. 

Waar nu het politiebureau en het Vlietlandziekenhuis staan, bevond zich destijds een uitloper van Bijdorp. Een laatste rest daarvan is het rijtje huizen uit de jaren dertig die tegenwoordig deel uitmaken van de Van der Duijn van Maasdamstraat. Die stonden in mijn kinderjaren aan de Schiedamseweg, de verbinding naar Kethel. Er was een half bewaakte overweg. Dat wil zeggen: de Andreaskruisen werden opgesierd met knipperende rode lichten en een luide bel van het soort dat je nu nog op de Kerkweg aantreft. Ook daar was de overweg in die dagen half bewaakt. En er bevond zich nog een derde een eindje verderop aan de andere kant van de Poldervaart. Zo kon je van de Kerklaan op de Polderweg komen. 

Daar bleef het niet bij. Schiedam kende één echte bewaakte spoorwegovergang met slagbomen. Die bevond zich tussen het oude station en de Schie, op de Overschieseweg. Een wachter bediende de installatie met de hand. 

Vooral de overweg in Bijdorp leverde problemen op. Er vormde zich wel eens een kleine file en dan kwam er een auto vast te staan op de rails. De gemeente legde een soort uitwijkstrook aan langs de Schiedamseweg om dit probleem te verhelpen, maar het was een lapmiddel. Dat begreep iedereen.

Toen kregen we op school les over een geweldige nieuwigheid: de ahob, een volledig automatisch werkende installatie met lichten, bellen én halve slagbomen. Overwegwachters waren niet meer nodig. Dankzij die halve bomen kon je altijd nog van de rails weg komen, als de nood aan de man kwam.

Een geweldige oplossing! We begrepen dat we in een nieuwe tijd leefden. We waren trots.

En nou verdwijnt de laatste op het grondgebied van de gemeente Schiedam: te gevaarlijk. 

O ja, dat ben ik nog vergeten. Boven elke Schiedamse overweg hing een bord met daarop een bliksem en de waarschuwing ¨Aanraken draden levensgevaarlijk¨. Iedereen van boven de vijftig herinnert zich dat. 

Wie nog even de beelden uit vroeger tijden op het netvlies wil krijgen: dit was de automatische ahob-overweg in aanleg bij de spoorwegovergang op de Overschiesestraat. En dit de overweg van de Kerklaan. Hier passeert bus 40 de overweg bij Bijdorp. En dit is de onbewaakte spoorwegovergang Oudedijk. De fotograaf stond waarschijnlijk op de rails!