Bewonersverenigingen moeten met tijd mee

SCHIEDAM – Bewonersorganisaties hebben zichzelf niet overleefd, maar ze doen er goed aan met de tijd mee te gaan en zich te bezinnen op hun toekomst. Ze zijn niet (meer) vanzelfsprekend de spreekbuis van de wijk, want veel wijkbewoners voelen zich niet door de vereniging vertegenwoordigd. Daarom is het goed dat de gemeente ook contact zoekt met andere deelnemers aan de samenleving en niet exclusief met de bewonersorganisaties communiceert.

Dat beeld komt naar voren in de antwoorden van de lijsttrekkers op de drieëndertigste vraag in het project ‘Elke dag een vraag’.

Toelichting op de vraag:

De participatiemaatschappij heeft zelfstandig denkende en mondige burgers nodig, die ook initiatief weten te nemen en andere Schiedammers begeesteren. Zulke burgers zijn er altijd geweest en ze zullen er altijd zijn. Vaak krijgt hun inzet om allerlei overwegingen een ‘vertaling’ in de oprichting van stichtingen en verenigingen. Dat vergroot de kans op subsidies en donaties die de doelstellingen beter bereikbaar maken.

Analoog zijn in Schiedam de bewonersorganisaties ontstaan. De oudste dateren van de jaren zeventig Ze hebben gedurende decennia een sterke positie gehad met invloed op lokale besluitvorming.

Het is mijn indruk dat gemeentelijke afdelingen c.q. opdrachtnemers van de gemeente doelbewust andere kanalen aanspreken dan via de bewonersverenigingen, huurdersverenigingen en bewonerscommissies. Ongetwijfeld worden zo andere ‘insprekers’ gepositioneerd. Ik merk echter een ongenoegen dat de bewezen maatschappelijke rol van de erkende belangenbehartigers aan devaluatie onderhevig lijkt.

De vraag:

Gaat u zich inzetten om georganiseerde bewonersinspraak te versterken of vindt u dat de bewonersorganisaties zichzelf overleefd hebben?

De antwoorden:

Marcel Bregman, Democraten ’66 (D66):

De huidige wijkoverleggen als startpunt van bewonersparticipatie en verantwoordelijkheid voor hun eigen omgeving, lijken hun beste tijd te hebben gehad. De bewonersorganisaties, hoe waardevol ook, kunnen niet uitsluitend meer worden gezien als vertegenwoordiging van de hele wijk. Er moet volop verder worden ingezet op vernieuwende manieren van participatie, die past bij deze tijd met moderne communicatiemiddelen. Er zijn ook steeds meer data beschikbaar, die gecombineerd kunnen worden en via onderzoek kan ook informatie worden opgehaald.

Een nieuw college zou er volgens D66 goed aan doen om weer wijkwethouders in te stellen.


Petra Zwang, Partij van de Arbeid (PvdA):

Bewonersverenigingen zijn belangrijke vaste verbanden die goed kunnen dienen als belangenbehartiger en aanspreekpunt van en voor een wijk of buurt; een gemeente doet er goed aan om contact te houden met bewonersverenigingen. Ze brengen vaak initiatieven voort of helpen bewoners om hun ideeën te formuleren en tot uitvoering te brengen. Maar… niet iedereen voelt zich door bewonersorganisaties vertegenwoordigd en dat betekent dat het verstandig is om naast de vaste bewonersorganisatie ook een open oor te hebben voor andere actieve straat-, buurt- en wijkbewoners die meer incidenteel, per gebeurtenis of evenement, een rol als vertegenwoordiger of als medeontwerper van een herinrichting willen spelen.

Dat betekent onder andere dat wijkprocesmanagers, maar ook andere gemeentelijke medewerkers verder moeten kijken en zoeken dan alleen de bekende organisaties. Dus: de PvdA vindt niet dat bewonersorganisaties zichzelf overleefd hebben, de PvdA steunt georganiseerde bewonersinspraak, maar dat is breder dan alleen naar de bewonersorganisatie luisteren.


Hakan Kucuk, Socialistische Partij (SP):

De kracht van buurt- of wijkverenigingen staat of valt bij hoe goed ze in staat zijn Schiedammers te organiseren en te vertegenwoordigen. Daarbij organiseren Schiedammers zich steeds meer rond bepaalde thema's en concrete initiatieven dan via een vereniging. De SP juicht de ontwikkeling juist toe, dat meer Schiedammers geloven in actie dan soms eindeloos vergaderen.

Het is daarom ook goed en belangrijk dat de gemeente samenwerkt met alle initiatieven van Schiedammers en niet exclusief via verenigingen. Een vorm van wijkvertegenwoordiging blijft echter hard nodig voor die momenten dat de samenwerking met gemeente of andere partijen niet lekker loopt en bewoners krachtig moeten kunnen opkomen voor hun belangen. Daarom is het ook goed dat Woonplus nu een eigen huurdersorganisatie heeft, waarin hun achterban zich kan herkennen.


Onno Spek, Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD):

De VVD vindt dat de ambtenaren en lokale politici zorgen van Schiedammers serieus moeten nemen. De gemeente is er immers voor de Schiedammers, niet andersom! Het maakt de VVD daarbij niet uit of de zorgen worden geuit door een bewonersorganisatie, ondernemersvereniging of individuele Schiedammers. De gemeente gaat met hen allen in gesprek.


Catelijne de Groot, Algemeen Ouderen Verbond (AOV):

Het zich inzetten om georganiseerde bewonersinspraak te versterken met meer wijkbewoners is een verantwoordelijkheid die wij niet uit de weg mogen gaan. Betrokken bewoners door inspraak is nog steeds van groot belang.

Als in bepaalde wijken blijkt dat deze verenigingen bijna geen mensen aantrekken, zullen we op andere manier de bewoners in deze wijken moeten opzoeken. Op straat horen we regelmatig dat mensen het lastig vinden om erachter te komen wanneer en waar de wijkoverleggen plaatsvinden.

Meer binding met de burgers van onze stad kan slechts bereikt worden door goede informatie, toegankelijkheid en bereikbaarheid van alle leden van ons gemeentelijk bestuur. Het betrekken van de inwoners van Schiedam door diverse vormen van burgerparticipatie en inzicht en inspraak ‘vanaf het begin’ is daarbij een vereiste. Het wijk- en buurtoverleg is een belangrijk instrument voor bewoners en bewonersverenigingen om de communicatie te verbeteren met de wijk en gemeentelijke bestuurders.


Patricia van Aaken, Christen-Democratisch Appèl (CDA):

Het CDA Schiedam wil komende jaren blijven werken aan sterke buurten en wijken in Schiedam; aan een samenleving waar alle mensen zich veilig en thuis voelen, omdat ze weten dat er altijd iemand is die naar hen omkijkt. Een sterke samenleving laat meer ruimte voor eigen keuzes. Dat betekent meer zeggenschap voor Schiedammers zelf en minder regels van bovenaf.

Afgelopen jaren heeft de gemeente Schiedam veel energie gestoken in meer samenwerking met de stad, maar wij vinden dat het nog beter kan! We hebben meerdere gevallen gezien waarbij Schiedammers het gevoel hadden dat ze onvoldoende gehoord zijn. Tijdig betrekken, helder communiceren en ‘afspraak is afspraak’ zijn belangrijke elementen van een succesvolle bijdrage door onze inwoners.

Het CDA wil dan ook dat burgerparticipatie naar een hoger niveau wordt gebracht. Wie welke rol daarin gaat oppakken, bewoners, organisaties, verenigingen, bedrijven, gemeente enzovoorts, zullen we in de komende periode verder met elkaar verkennen.


René Karens, Groen Links:

Georganiseerde bewonersinspraak is waardevol, zeker voor wijkbrede onderwerpen. We zien echter dat de representativiteit en de ledenaantallen van deze verenigingen afnemen. Nu Schiedammers meer en meer zelfstandig of ad hoc hun weg weten te vinden naar de overheid en andere organisaties, lijkt de rol van organisaties als bewonersverenigingen en ook vakbonden beperkt te worden.

Deze ontwikkeling zou de gemeente moeten bewegen om de rol van ‘officiële overlegpartners’ als bewonersverenigingen en hun koepel SOBO te bezien in het geheel van moderne inspraak en participatie. Verenigingen hebben een rol, maar er zijn ook nieuwe vormen van betrokkenheid nodig om als gemeente open te zijn voor Schiedammers.

De bewonersorganisaties moeten zich op hun toekomst bezinnen. Hoe zorgen ze ervoor dat wijkbewoners zich weer bij hen aansluiten? Welke dienstverlening bieden de organisaties aan hun leden? Oftewel: hoe kunnen ze met de tijd meegaan?


Frans Hamerslag, Progressief Schiedam (PS):

Progressief Schiedam is voorstander van de horizontale democratie. Schiedammers hebben veel meer zeggenschap en de gemeente participeert met de Schiedammer. De gemeente wordt hierdoor faciliterend in plaats van sturend. G1000 en andere initiatieven moeten omarmd en gefaciliteerd worden.


Robert Berns, Christen Unie - Staatkundig Gereformeerde Partij (CU-SGP):

Schiedam kan zich verheugen in vele vrijwilligers die zich met hart en ziel inzetten voor hun naasten en ook voor de opbouw van de samenleving en het stadsbestuur. De doelen hebben we gemeenschappelijk, de weg daarnaartoe mag verschillend zijn. De verantwoordelijkheden zijn ook anders. Het stadbestuur moet altijd zonder rechtsongelijkheid en zonder aanzien van de persoon of organisatie zich richten naar het algemeen belang en de continuïteit van de voorzieningen die we aandragen. Wanneer bewoners voor een publieke zaak verantwoordelijkheid willen dragen, kan het stadbestuur in gelijke mate naar verhouding terugtreden. Nu is de communicatie van beide zijden onvolmaakt, wat tot frustraties kan leiden en teleurstellingen in de verwachtingen over en weer. Frustraties zijn echter leergeld dat jaarlijks aan beide zijden opgebracht moet worden om van elkaar te kunnen leren. Laten we elkaar blijven vasthouden bij burgerinitiatieven en wijkprotesten. Dat alles is zo veel meer waard dan onverschilligheid.


Andreas Rose, Lokaal Onafhankelijk Schiedam (LOS):

Wij zijn groot voorstander van de wijkoverleggen. Deze worden helaas nog te weinig bezocht. Graag zien wij de wijkcentra als spil in de burgerparticipatie. Wel kan de rol van de wijkprocesmanager aangepast worden, zodat hij niet de spreekbuis van de gemeente is, zoals hij door velen ervaren wordt, maar meer de ambassadeur en ombudsman van de wijk is.

Als de gemeente plannen heeft in een wijk, is wat ons betreft het wijkoverleg de eerste plaats waar de communicatie met de bewoners begint. Het wordt voor burgers dan interessant en lonend om bij het wijkoverleg aanwezig te zijn. Natuurlijk juichen wij burgerinitiatieven toe, maar ook hier geldt: presenteer ze als eerste in de wijkoverleggen. Een tweede mogelijkheid is Het Stadserf; een perfecte mogelijkheid om plannen toe te lichten voor iedere geïnteresseerde Schiedammer


Mahmut Erdem, Denk:

De sterke positie van de bewonersorganisaties kwam voornamelijk door breed draagvlak en steun van de inwoners. Momenteel is dat veel minder dan voorheen.

Iedereen in onze gemeente dient vertegenwoordigd te zijn. Initiatieven om groepen te betrekken bij de Beeld-Oordeel-Besluitvorming worden daarom van harte door DENK Schiedam ondersteund. Wij staan daarom voor een laagdrempelig gemeentebestuur met voldoende inspraakmogelijkheden voor haar inwoners. Als er behoefte en animo voor de gevestigde bewonersorganisaties is, dan zijn wij voor de versterking.

DENK Schiedam wil zich ook hard maken voor de inzet van moderne technologie om de wensen van inwoners mee te nemen bij de Beeld-Oordeel-Besluitvorming. Indien er vraag naar is en er voldoende draagvlak bestaat, ondersteunt DENK Schiedam het (her)inrichten van vertegenwoordigende organen op wijkniveau met overtuiging, om zodoende gemeentelijke besluiten beter te kunnen afstemmen op lokale behoeften.


René Janssen, Sociaal Liberaal Verbond (SLV):

Een steeds meer terugtredende en taken afstotende overheid legt meer druk op de samenleving. De rollen veranderen. De gemeente wordt steeds meer faciliterend, en de gemeenschap signalerend en deels uitvoerend: we kunnen niet meer afwachten tot de overheid iets verzint. Dit geldt ook voor bewonersorganisaties.

Kennis over wat nodig is, veranderen moet en zelfs wat al goed is in Schiedam vinden wij bij de ‘grassroots’ van de samenleving: bewonersorganisaties, verenigingen, (sport)clubs, ondernemersclubs, moskee en kerk. Wijken, buurten en bewoners moeten krachtig ondersteund worden in het signaleren en helpen oplossen van problemen, en met initiatieven die het onderling contact vergroten.

Het SLV zal bewonersinspraak serieus nemen, dit is geen hobby, maar noodzaak als we effectief als gemeenschap willen blijven. Afspraken over wederzijdse verwachtingen, taken en doelstellingen zijn daarbij cruciaal. De Schiedamse overheid moet niet wachten tot zij zelf wordt uitgenodigd, maar zelf de dialoog opzoeken. Handelen!



Maarten Reuderink, Ouderenpartij Schiedam:

Verschillende actieve leden binnen de Ouderenpartij Schiedam hebben hun (politieke) wortels binnen bewonersorganisaties en dragen deze dan ook traditioneel een warm hart toe. Bewonersorganisaties kunnen de ogen en oren binnen een wijk zijn. De kennis ter plekke van bewonersorganisaties is een meer dan welkome aanvulling op in het stadskantoor ontwikkeld beleid.

De Ouderenpartij Schiedam heeft wel met verbazing kennis genomen van de uitholling van de koepel van bewonersorganisaties (SOBO) door de oprichting van de HOW. De Ouderenpartij Schiedam heeft sterk de indruk dat hiermee de belangenbehartiging voor huurders van WoonPlus een stap achteruit heeft gedaan.

Constatering Kor Kegel:

Bewonersverenigingen zijn de ogen en oren van de wijk. Maar hun representativiteit en hun ledenaantallen zijn niet meer zoals het was. D66 vindt dat het wijkoverleg zijn beste tijd heeft gehad. Er zijn vernieuwende manieren van participatie nodig. Denk pleit voor inzet van moderne technologie in de lokale communicatie.

Het AOV en LOS vinden het wijkoverleg nog wel degelijk een belangrijk instrument. GroenLinks vindt dat de bewonersorganisaties zich op hun toekomst moeten bezinnen en hun achterban moeten vergroten. Met welke dienstverlening kunnen ze met de tijd meegaan?

De PvdA en de Ouderenpartij vinden bewonersverenigingen nog steeds belangrijk, ze hebben zichzelf niet overleefd, maar niet iedereen in een wijk voelt zich door de bewonersvereniging vertegenwoordigd, dus moet de gemeente ook andere bewoners en insprekers opzoeken, vindt de PvdA.

De SP vindt een vorm van wijkvertegenwoordiging belangrijk als de samenwerking met de gemeente niet lekker loopt, maar de SP vindt het een goede ontwikkeling dat meer Schiedammers in actie geloven dan in eindeloos vergaderen en daarom is het nodig dat de gemeenten niet exclusief met de bewonersverenigingen samenwerkt.

Denk wil de positie van de bewonersverenigingen wel helpen versterken, als daar behoefte aan is. SLV is voor krachtige ondersteuning, omdat bewonersvereniging, sportclubs en ander verenigingsleven de ‘grassroots’ van de samenleving zijn.

Het maakt de VVD niet uit of zorgen worden geuit door een bewonersorganisatie, een ondernemersvereniging of individuele Schiedammers. De gemeente gaat met hen allen in gesprek, wil de VVD.

Het CDA wil burgerparticipatie naar een hoger niveau brengen, maar wie daarin welke rol heeft, dat wordt in de komende raadsperiode verkend.

PS wil als voorstander van de horizontale democratie (gelijkwaardigheid) dat burgerinitiatieven gefaciliteerd worden.

Laten we elkaar blijven vasthouden bij burgerinitiatieven en wijkprotesten, adviseert de CU-SGP. Dat alles is zo veel meer waard dan onverschilligheid.

D66 pleit voor het weer inzetten van wijkwethouders.

Waar de SP het goed vindt dat Woonplus nu een eigen huurdersorganisatie heeft, spreekt de Ouderenpartij juist van een uitholling van het SOBO dat altijd de huurders vertegenwoordigd heeft.

LOS pleit voor aanpassing van de rol van de wijkprocesmanager, zodat hij niet meer ervaren wordt als spreekbuis van de gemeente, maar als ambassadeur en ombudsman van de wijk.