Lijsttrekkers zwaar verdeeld over erfpacht

SCHIEDAM – De erfpacht verdeelt de politiek al jaren. Traditioneel links is vóór, traditioneel rechts is tegen. Dat is nog steeds het geval, zoals blijkt uit de antwoorden die de lijsttrekkers gisteravond en vandaag gaven op de vraag of ze het verkrijgen van eigen grond voor bewoners en bedrijven makkelijker willen maken. Het was de zesentwintigste vraag in het project ‘Elke dag een vraag’.

Toelichting op de vraag:

Voor de aantrekkelijkheid van de stad en dus voor de toekomst van Schiedam is het van belang welke koers het gemeentebestuur wil varen met betrekking tot het erfpachtstelsel, voor woningen én voor bedrijven. Het Schiedamse stelsel mag niet onaantrekkelijker zijn dan dat van Rotterdam en Vlaardingen. Onder het wethouderschap van Cor van Tilborg (VVD) in 2005 zijn concrete stappen gezet en daarna is de regelgeving voor delen van het bedrijfsleven flexibeler geworden, maar verdere modernisering is bevorderlijk, denk aan minder bureaucratie (dus een begrijpelijk systeem en vlotte afwikkeling van verlenging van erfpacht dan wel conversie naar eigen grond).

De vraag:

Bent u het hiermee eens?

De antwoorden:

Marcel Bregman, Democraten ’66 (D66):

De verandering van het erfpachtstelsel is een belangrijk punt voor D66. Bij de vorming van het huidige college hebben we een belangrijke wijziging kunnen afdwingen. Nu is vastgelegd dat ‘eigendom’ voortaan het uitgangspunt is boven ‘erfpacht’, zowel voor woningen als op bedrijventerreinen. Omzetting van erfpacht naar eigendom wordt dus sterk gestimuleerd door de gemeente, hoewel het een vrije keuze blijft voor de betrokken partij.

Enige uitzondering zijn nog de bedrijventerreinen die in herontwikkeling zijn (bijvoorbeeld Wilhelminahaven). Grondeigendom is mogelijk, mits het bedrijf voldoet aan het voor het bedrijventerrein vastgestelde profiel. Die profielen zijn inmiddels vastgesteld voor alle bedrijventerreinen en in enkele gevallen is de grond al verkocht. D66 steunt dit beleid. Onze enige kanttekening gaat over de snelheid: omzetting van contracten zou sneller moeten gaan.  


Petra Zwang, Partij van de Arbeid (PvdA):

De PvdA Schiedam is voorstander van minder bureaucratie, zodat de Schiedammer weet waar hij aan toe is. Echter, het uitgeven van erfpacht heeft een belangrijke functie. Erfpacht stelt de gemeente in staat om blijvend te kunnen sturen op het vergroten van de werkgelegenheid, het realiseren van projecten en het inzetten op vernieuwing van de stadseconomie.

Het voeren van politiek met betrekking tot handel in en eigendom van grond is een van de weinige middelen die de gemeente heeft om hier echt invloed op uit te kunnen oefenen. De PvdA spant zich er daarom voor in, dat grond alleen nog wordt uitgegeven in erfpacht.


Hakan Kucuk, Socialistische Partij (SP):

Grond moet zo veel mogelijk in handen zijn van de gemeente c.q. gemeenschap. Daarmee zorgen we ervoor dat we met ons allen profiteren van de toegenomen waarde van locaties, die mede door publieke investeringen tot stand is gekomen. Daarnaast geeft het meer mogelijkheden om te voorkomen dat terreinen braak komen te liggen of niet nuttig worden gebruikt. Helaas zijn de afgelopen jaren stappen gezet om nog meer grond te verkopen. Vanwege rechtszekerheid pleiten we niet ervoor om wederom het hele erfpachtbeleid terug te draaien, maar verdere uitverkoop is uit den boze.


Onno Spek, Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD):

De VVD is tegen erfpacht. Iedereen moet eigenaar kunnen zijn van de grond waarop zijn huis of bedrijf staat. Indien dit het geval is, is er ook geen sprake meer van bureaucratie op dit vlak.


Catelijne de Groot, Algemeen Ouderen Verbond (AOV):

Ja, het AOV is voor de keuze van kopen van eigen grond of erfpacht. Particulieren moeten hun eigen grond kunnen verwerven. Bedrijfsmatig moeten er afwegingen kunnen worden gemaakt. Erfpacht is niet meer opportuun.
Het AOV is voor minder bureaucratie en bij verlenging van erfpacht voor een snelle, correcte afwikkeling, waarbij ook niet uitgesloten wordt de conversie naar eigen grond voor woningen en bedrijven.


Patricia van Aaken, Christen-Democratisch Appèl (CDA):

De afgelopen periode zijn er weer stapjes gezet, maar het CDA vindt het belangrijk dat het nog aantrekkelijker gemaakt wordt voor de Schiedammers om de grond onder hun woning in bezit te kunnen hebben in plaats van afhankelijk te zijn van de gemeente.


René Karens, Groen Links:

Ja, Groen Links is het hiermee eens. We willen het huidige systeem, af kunnen kopen van erfpacht van woningen, behouden. Erfpacht voor bedrijventerreinen kan de gemeente helpen als herontwikkeling van gebieden nodig of wenselijk is.


Frans Hamerslag, Progressief Schiedam (PS):

Progressief Schiedam is voorstander van een goed en helder erfpachtsysteem. Voor de gemeente is het goed zeggenschap te hebben over grond bij herontwikkeling en jaarlijks erfpachtinkomsten te hebben.

Voor de inwoner of ondernemer is het goed om zonder grote investeringen in grond te kunnen wonen of ondernemen.

Toch moet het erfpachtstelsel op de schop. De hoogte van de erfpacht moet nu via een zogenaamde nulmeting vastgesteld worden en vervolgens mag de erfpacht dan nog slechts toenemen middels een inflatiecorrectie. De bewoners en ondernemers weten zo ook op lange termijn waar ze aan toe zijn en komen dus niet voor onverwachte verhogingen te staan.


Robert Berns, Christen Unie - Staatkundig Gereformeerde Partij (CU-SGP):

De gemeente heeft in het verleden geïnvesteerd en gronden aangekocht en draagt daarvoor als verpachter verantwoordelijkheden. De relatief hoge schuldenlast van de gemeente is mede daardoor veroorzaakt. Wanneer we erfpachtgronden verkopen, zouden we verhoudingsgewijs ook de schuldenlast per hoofd van de bevolking moeten verlagen. Anders zal gaandeweg de huidige beleidsruimte om de stad aantrekkelijk en sociaal krachtig te houden verminderen.
Verkoop van gemeentelijke gronden aan bedrijven is mogelijk.
De gemeente stelt bij de uitgifte van de eigen gronden voor woningbouw voorwaarden voor het aantal sociale woningen. Bij nieuwbouw van sociale woningen investeert de gemeente vanwege de erfpacht per woning circa € 30.000,-.
Bij de verduurzaming van Nieuwland en Groenoord blijkt erfpacht te helpen om deze wijken gasloos te maken.
Wanneer de gemeente geen grond meer in eigendom zou hebben, zullen gronden aangekocht moeten worden met geleend geld om plannen te kunnen realiseren.
Uiteindelijk dragen burgers en bedrijven die (rente-)last.


Andreas Rose, Lokaal Onafhankelijk Schiedam (LOS):

LOS is er voorstander van dat ook bedrijven de grond onder hun terrein kunnen kopen. Veel bedrijven, die een aanwinst zouden zijn voor onze stad, gaan met een boog om Schiedam heen, omdat zij niets zien in erfpacht en dat is terecht. Je bent namelijk uitgeleverd aan de willekeur van de gemeente. Op bedrijventerrein Nieuw-Mathenesse bijvoorbeeld zitten nu bedrijven waarvan de erfpachtcanon al lang afgelopen is en die maar geen nieuwe aanbieding krijgen. Zij kunnen nu geen investeringen doen. De gemeente houdt ze aan het lijntje.

Het is vaak opvallend dat de kwaliteit van bedrijfspanden veel hoger is als deze gebouwd zijn op eigen grond. Dit is natuurlijk niet verwonderlijk. Gelukkig wordt er de laatste tijd regelmatig grond verkocht aan bedrijven. Als het aan LOS ligt, wordt dit de regel en geen uitzondering waar de raad steeds toestemming voor moet geven.


Mahmut Erdem, Denk:

Bij het verkopen van gemeentelijke gronden dienen niet alleen grote projectontwikkelaars aan het langste eind te trekken, maar ook onze inwoners. Wij willen daarom meer gemeentelijke gronden reserveren voor eventueel verkoop aan burgers. Wij zetten ons in om de erfpacht voor groepen die dit niet kunnen betalen waar nodig te verlagen. Bij de OZB kijken wij nadrukkelijker naar draagkracht van de bewoner.


René Janssen, Sociaal Liberaal Verbond (SLV):

Sinds de invoering van het nieuwe Burgerlijk Wetboek in 1992 is de oude truc om als overheid de grond In eigendom te houden niet meer effectief. Immers, beëindiging van de erfpacht leidt tot schadevergoeding voor de erfpachter die opstallen heeft aangebracht.

Het gebruiken van erfpachtconstructies om initiële kosten voor een gewenst initiatief te verlagen door de grond in erfpacht uit te geven, zowel voor woningbouw als bedrijven, is wat het SLV voorstaat.  En dan dient het erfpachtinstrument alleen te worden ingezet als de initiatiefnemer daarom vraagt. Bij erfpachtconstructies moet altijd de bepaling dat de erfpacht kan worden omgezet in een koop worden opgenomen. Overigens dienen ondernemers en bedrijven, die eigen grond dermate vervuilen dat dit gevolgen heeft voor veiligheid en volksgezondheid, onteigend te kunnen worden, zonder dat dit verzandt in jarenlange juridische procedures.


Maarten Reuderink, Ouderenpartij Schiedam:

De Ouderenpartij Schiedam is terughoudend met het uit handen geven van grond op bedrijfsterreinen. Herstructurering is veel gemakkelijker als de grond van de gemeente is. Juist partijen, die bij alles roepen dat het geld kost, of de lasten voor de burger willen verlagen, zouden hier niet vóór kunnen zijn.

Constatering Kor Kegel:

De VVD, het CDA en LOS zijn tegen erfpacht.

D66, het AOV, Groen Links en Denk zijn voor de mogelijkheid om de grond onder je huis of bedrijf te kunnen kopen. D66 en AOV vinden wel dat het een vrije keuze moet blijven en dat de omzetting van contracten sneller moet.

De PvdA, de SP, Groen Links, PS, de CU-SGP en de Ouderenpartij vinden dat het uitgeven van gemeentelijke grond in erfpacht de gemeente in staat stelt om te sturen bij herontwikkeling. Alleen nog erfpacht, vindt de PvdA. Inderdaad zo veel mogelijk, zegt de SP. Dat kan voorkomen dat terreinen lang braak liggen. Het beleid ging de afgelopen jaren de andere kant uit en de SP wil dat vanwege rechtszekerheid niet terugdraaien, 'maar verdere uitverkoop is uit den boze'.

PS vindt het goed dat bewoners en bedrijven kunnen wonen en werken zonder investeringen in eigen grond. De CU-SGP vindt dat de gemeente altijd grond in eigendom moet hebben om plannen te kunnen realiseren.

Het SLV ziet alleen iets in erfpacht als de gebruiker van grond hierom vraagt, maar altijd met de mogelijkheid dat de erfpachtconstructie wordt omgezet in het kunnen kopen van de grond.