Hilly de Jonge: drijvende kracht achter jongerencafé van vijftig

Hilly de Jonge was de Godmother van de Schiedamse horeca; foto: Jos van Gerwen

IN MEMORIAM - Komende week kan Schiedam afscheid nemen van Hilly de Jonge. Zondag ligt ze opgebaard in café De Graauwe Hengst. Vrijdag kwam ze op 82-jarige leeftijd te overlijden.

De laatste jaren woonde ze in Frankeland, maar vanaf 1974 runde ze het populaire jongerencafé dat ooit begon onder de naam Quibus en later een poosje Podium heette. De Graauwe Hengst is de naam van de distilleerderij die er ooit was aan de Lange Haven 28.

Generaties jongeren heeft Hilly aan zich voorbij zien trekken. Het bleef al die jaren een jongerencafé, al bleven veel stamgasten van het eerste uur nog altijd wel komen. Ze hebben aanschouwd hoe ze gezamenlijk ouder werden en toch in een jong milieu bleven vertoeven. Ze hebben ook meegemaakt dat Hilly’s zoon Arthur in de zaak kwam. Later kwam Arthurs zoon Morgan erbij.

Hilly – vroeger werd haar voornaam ook wel als Hillie geschreven – is in de Tweede Wereldoorlog geboren in de raamkliniek aan de Boerhaavelaan in Schiedam. Haar vader was binnenschipper en Hilly viel buiten de leerplicht. Pas op haar elfde ging ze naar school. Maar ze had aan boord wel leren aanpakken. “Ruimen leeghalen, de machinekamer schoonmaken, de dekken schrobben”, vertelde ze eens aan Annemarie Sour van het Cultureel Forum Schiedam. Na school ging ze in de horeca werken, bij Wimpy en Wagonlits, en ze werkte in de kantine van Unilever in Vlaardingen.

Haar jongere zus Jenny wilde met Bram Uil een café beginnen en Hilly en haar toenmalige vriend Peter Pijpers deden mee. Rotterdam was te duur, maar in Schiedam vonden ze de al zes jaar leegstaande distilleerderij De Graauwe Hengst. Het was zwaar vervallen, maar wel een beschermd monument en het viertal vond voldoende sympathisanten die het grote pand begonnen op te knappen. Onder de naam Quibus werd het in de hele regio bekend. Er waren legendarische popconcerten, er traden bekende dichters op en jong talent mocht zich bewijzen met jamsessies. De Quibus werd het stamcafé van de Schiedamse krakersbeweging (Aksiekomitee De Laan) en ook journalisten deden er nieuws op. Kunstenaars hadden er hun eigen hoek. Bram Uil draaide muziek die je op de radio nauwelijks hoorde. De Quibus trok een heel ander publiek dan de andere cafés in Schiedam, al was er een overlap toen de Goudsbloem open ging.

Na elf jaar gooide Hilly het roer om. Haar zus Jenny ging naar Friesland – maar kwam later terug om in de Passage een Mexicaans eethuis te beginnen. Peter Pijpers was als Peter Bodhi sanyassin geworden van Bhagwan Shree Rajneesh. En Bram Uil ontwikkelde zich als multimedia-artiest. Hilly doopte de Quibus om tot Podium, want het was een podiumcafé bij uitstek. Ze ontving er saxofonist Hans Dulfer, Het Groot Niet te Vermijden, de Berini’s, Soesja Citroen en Pater Moeskroen. Er traden veel muzikanten op uit Schiedam, die aanzienlijke naamsbekendheid zouden krijgen

Eenmaal werd het café met Oud & Nieuw ‘verbouwd’. Een groep mannen sloeg alles in elkaar. Een paar dagen later kwam de aap uit de mouw, want er stond een paar dagen later een man voor de bar, die vroeg of hij het pand kon kopen. Hilly liet zich niet intimideren. Ze noemde zichzelf een volhouder. En dat is wel gebleken Bijna een halve eeuw was ze de drijvende kracht achter wat toch altijd een jongerencafé bleef, zeven dagen per week geopend.

Ze hield van haar afwisselende werk en ging met iedereen goed om, vooral met mensen met een vrije geest, vertelde ze Annemarie Sour. “De afwisseling en het onverwachte van een horecazaak maakt het leven prettiger dan de sleur van elke dag. Je weet nooit wat er komt. Als ik terugkijk is het oude pand voor de toekomst behouden en de historie van de distilleerderij veilig gesteld. En met De Graauwe Hengst ben ik al veertig jaar getrouwd!” 

Daarna zijn er nog veel jaren bij gekomen.