Met camera's het afval op straat te lijf

Redactie
22-11-2024
Wonen

Eenvoudiger kan het haast niet: telefoon op de voorruit, en filmen maar, die bijplaatsingen

SCHIEDAM - In de strijd tegen afval op straat krijgt Irado de beschikking over een nieuw wapen: camera’s op voertuigen die door Schiedam rijden en die vastleggen waar er vuilniszakken, afgedankte ameublementen of matrassen naast de vuilcontainer staan.

Het initiatief was al aangekondigd, gisterochtend bleek dat Irado al enige weken bezig is met proefdraaien. Met vooralsnog veelbelovende resultaten. De manager van de afdeling Inzameling, Herbert Dikken rekent erop dat al binnen een maand of drie voldoende ervaring met het systeem is opgedaan en informatie ingewonnen, om te kunnen besluiten tot definitieve ingebruikname. Of niet, maar die kans lijkt niet zo groot.

Want de camera’s op een veegwagen, een auto die de grofvuilafspraken narijdt en een scanauto van Toezicht & Handhaving van de gemeente Schiedam, zullen een waardevol middel worden in de strijd tegen de afvaldumpingen, zo verwacht Dikken. Samen met de dertig tot veertig dagelijkse meldingen van de Schiedammers via de Buiten Beterapp moeten de foto’s van drie camera’s bijplaatsingen dusdanig snel in kaart brengen dat de overlast er drastisch mee worden gereduceerd.

Het blijft natuurlijk de verantwoordelijkheid voor alle inwoners van de stad om hun afval op een verantwoorde wijze aan te bieden, zo stellen hij en andere betrokkenen bij de strijd tegen de verslonsing van het Schiedamse straatbeeld. Dus of in de container te deponeren, of naar het milieustation te brengen, of de ‘kraakwagen’ te bellen. Maar gezien het feit dat de Schiedammers dat niet en masse kunnen opbrengen, is dat snel afvoeren van huisraad, vuilniszakken en andere troep naar de containers het beste alternatief, zo stelt ook directeur Arjan Kraijo van Irado. De hoop op het opvoeden van de inwoners van de stad is opgegeven. “We willen de bijplaatsers niet belonen, maar staan ook voor een schone stad. Het is een kwestie daar een balans in te vinden.”

Alhoewel, met behulp van de camera’s van het bedrijf Camenai kan ook handhavend worden opgetreden, zo stelde Joris Beeker, manager bedrijfsontwikkeling van de nog jonge onderneming uit Utrecht. Dat gaat niet ‘rechtstreeks’, op de manier dat iemand die zijn afval op straat dumpt op het moment dat een van de wagens met camera’s langsrijdt, er letterlijk gekleurd op staat. Zo’n schrikbeeld zag onze columnist Han van der Horst voor zich. Niets daarvan echter. Het systeem van Camenai moet voldoen en voldoet ook aan de wetgeving voor gegevensbescherming die in Nederland gelden, aldus Beeker; gezichten en kentekens van auto’s worden door het systeem vervaagd, voordat de foto iemand onder ogen komt.

Maar wat dus wel kan, zo werd gisterochtend al door de praktijkmensen getoond, is dat een foto van een bijplaatsing van straat wordt gehaald en aanwijzingen oplevert van de plaatser. Bijvoorbeeld een naam en adres op een doos van een internetbestelling. Het is niet de belangrijkste ambitie van de initiatiefnemers, maar een dergelijke constatering kan wel aanzet zijn voor optreden en een boete uiteindelijk.

Het systeem van Camenai werkt dus als volgt: op de drie wagens, die overigens ook kunnen worden gewisseld, wordt door middel van een camera op een telefoon op de voorruit automatisch om de maximaal tien, maar vaker ook vijf meter, beetje afhankelijk van de snelheid, een foto gemaakt. Die tien- tot dertigduizend foto’s per dag worden min of meer volautomatisch verwerkt, geanonimiseerd en opgenomen in het aansturingssysteem van de Irado-mensen op straat, Esri. Nu gebeurt met name dat laatste nog met menselijke interventie, maar dat moet op korte termijn steeds meer automatisch gaan. Alhoewel Dikken erop rekent dat er altijd nog een menselijke controle op het aansturen van de mensen op straat zal zijn. Dat is volgens hem nu precies wat de proef duidelijk moet maken.

Een ander element is ook dat al doende steeds duidelijker moet worden wat er op straat is neergezet. Het systeem is zelflerend, stelt Boaz van Binnendijk, projectleider bij Camenai: het moet door te worden ‘gevoed’ met duizenden afbeeldingen, zelf een idee vormen hoe een stapel hout, een koelkast of een matras eruit ziet. Opvallende constatering van de mannen van Camenai: met name de matrassen zijn nog moeilijk, want dit liggen in Utrecht, waar het systeem zijn eerste stapjes in de ontwikkeling zette, niet op straat. Anders dan in Schiedam dus. Een stapel hout wordt volgens Beeker nu al in negentig procent van de gevallen als dusdanig herkend.

Want de foto’s worden dus, al dan niet door een mens of computer, beoordeeld, geordend en omgezet in opdrachten voor de mensen op straat. Het is uitdrukkelijk de bedoeling de verschillende goederensoorten gescheiden van straat te halen, dus vuilniszakken in de vuilnisauto, hout bij hout, matrassen meegenomen op de matrassenroute. “Anders moeten we het hier weer handmatig scheiden”, aldus Dikken op het milieustation van Irado.

De uitvoering van het systeem is nu nog dusdanig dat de gemaakte foto’s worden opgeladen op de thuisbasis, met wifi. Het kan ook zonder meer met 4G, maar ‘daar zit een kostenplaatje aan’; hetgeen Nicole Cup, namens de gemeente druk om Schiedam Schoon zoveel mogelijk realiteit te maken, tot de vraag bracht of de snelheid die gewonnen wordt door met 4G te werken, zichzelf niet makkelijk terugverdiend.

Want met de nieuwe werkwijze beogen Irado en de gemeente een dubbel doel: sneller troep van straat. Maar ook: het beïnvloeden van de beleving van de Schiedammers. Want keer op keer blijkt, aldus ook Dikken, dat een schone straat ook tot ‘schoon’ gedrag leidt. “Staat er één vuilniszak naast de container, dan staan er zo twaalf. Staat er geen, dan is er een behoorlijke drempel om die eerste neer te zetten.” Dat gaat zo ver dat er zelfs bij de vuilcontainers in oost en Nieuwland waar bij wijze van proef de toegang met een pasje is opgeheven, regelmatig vuilniszakken naast niet-volle containers staan, aldus Dikken.

Wethouder Cemil Kahramanoğlu ziet de inzet van de camera’s voor het opsporen en opruimen van bijplaatsingen helemaal zitten. “Het wordt een nieuwe manier om Schiedam schoner te krijgen. Ik kijk uit naar de resultaten. We kunnen zo een voorbeeld worden voor andere gemeenten.” Camenai biedt zijn diensten eveneens aan in Sittard-Geleen, en hoopt op het binnenhalen van een grote opdracht in Utrecht, maar andere gemeenten met een vergelijkbare aanpak zijn er nog niet. Concurrerende bedrijven bieden wel vergelijkbare systemen, maar kennen niet de koppeling direct in de aansturingssystemen van de afvalinzamelaar, zo stelt Beeker. De wethouder: “We willen op innovatieve manieren traditionele problemen oplossen.”