'Ben ik nou zo slim of jij zo dom?'

COLUMN - Het worden de spannendste verkiezingen ooit, vandaag in de Verenigde Staten. Zeggen ze. In de ‘swing states’ - ik kan ze bijna dromen: Georgia, Pennsylvania, Arizona, Michigan, North Carolina, welke mis ik nu nog? - ontlopen het aantal stemmers dat verwacht wordt op Harris en dat op Trump elkaar amper. 

Ik weet niet wat ik ervan moet denken. U? Ik schipper nog bijna dagelijks van: ’laat die rare Amerikanen het lekker zelf uitzoeken daar’, van ‘het gaat wel erg veel mensen aan die uitslag, en het gaat een verschil maken’ tot ‘met Trump weer in het Witte Huis ziet het er heel somber uit, voor Amerika en de wereld’. 

Sowieso vind ik het schokkend dat zo veel van wat er de komende jaren in de wereld zal gebeuren, afhangt van zo’n stembusgang. Geef mij dan Nederland maar, met zijn eeuwige coalities. In de VS zijn maar twee smaken en gaat het tussen een halfgare narcist en een voormalige officier van justitie en vice-president die blijkbaar de harten van de mensen ook niet kan winnen. Alhoewel: je ziet ze wei, in de zalen en of velden waar dan die ‘rally’s’ worden gehouden: mensen met borden, juichend en applaudisserend voor Kamala. Maar die zie je ook voor Trump. 

Schokkend dat wie president van de VS wordt naar ze zeggen ook afhangt van wie de meeste en rijkste sponsors weet te werven: Elon Musk koopt zich al in bij Trump, om in de nabije toekomst gunstige dealtjes te kunnen sluiten voor zijn bedrijven. Blijkbaar bepaalt in de VS geld alles. Musk verloot miljoenen om mensen te verleiden een stem op Trump uit te brengen.

‘It’s the economy, stupid!’, is een gevleugelde uitspraak die zoveel betekent - hij schijnt uit de campagne van Bill Clinton te komen - dat mensen stemmen naar hun portemonnee. En die wordt bepaald door de grote systemen van de economie in het land. Als je je keus af laat hangen van wat het je oplevert, concreet, dan betekent dat dus werkelijk dat een stem te koop is. Niet alleen voor Musk. Wat een triest idee: dat een mens, en daarmee ook de mensen die leiding geven, toch alleen haar eigen belangen serieus neemt en die het liefst uitdrukt in dollars. Of euro’s. Niks toekomst voor mijn kinderen, de planeet leefbaar houden of desnoods het ‘de volgende generaties niet opzadelen met onze schulden’ - laat staan het: eerlijk en rechtvaardig werken aan een betere wereld voor iedereen. Make Amerika great again - en andere landen klein.

Een andere gedachte: hoe ver staan we hier af van de VS? Qua polarisatie van de maatschappij dreigen we wel dat slechte voorbeeld te volgen. Alhoewel ik ook weiger te geloven dat we hier in Nederland net zulke gekke henkies zijn dan in Amerika. Dat je oprecht gelooft dat een leugenaar, iemand die zichzelf tot norm aller dingen bestempelt, iets goeds voor je kan betekenen: een hek bouwt bij je grens, het op een akkoordje gooit met Poetin, of toch gewoon de belastingen verlaagt - ‘it’s the economy’, ja, tuurlijk. ‘Rubbish in, rubbish out’, dat verstaan die Amerikanen toch ook? Ik kan me niet voorstellen te stemmen op iemand waar ik echt nooit ‘wel eens een goed glas mee zou willen drinken’. Om een goeie boom op te zetten. Ik wil plezier hebben in het leven, in plaats van altijd maar dat gezuig en gezeur, getreiter en het wegzetten van anderen. Laten we het leven vieren, in plaats van zielig sippen over wat we allemaal tekort denken te komen. Politiek moet toch een ‘spelletje’ zijn om het leven beter en mooier te maken?!

Vandaag weten we - nou ja, het zal wel morgen worden, en ik vrees nog veel later - wie er in Amerika gewonnen heeft.