'Uit schulden en stoppen armoede ook kwestie van organiseren'

SCHIEDAM - Dat je bij de bestrijding van armoede en schulden in een stad als Schiedam samen moet werken met Jan en alleman, staat voor Jeanne Bezstarosti buiten kijf. We hebben simpelweg de luxe niet om het niet te doen, zo redeneert zij. Dat is dan ook precies wat haar voor ogen staat als haar rol als jonge bestuurder van stichting Voor Elkaar Schiedam. Die organisatie verzorgt in de stad het project Schuldhulpmaatje.  

Een jonge bestuurder is ze, maar een dame met ervaring net zo goed. Jeanne Bezstarosti - van Eeden werkte vele jaren lang als anesthesioloog bij het Erasmus MC. En een paar jaar geleden werd ze Schuldhulpmaatje. 

Dat gebeurde via een buur die al als vrijwilliger actief was in de hulp aan mensen met financiële problemen. “Ik vond het een nobel doel. En het was een plus dat het niet aan een vaste dag gebonden is,”

Want Jeanne Bezstarosti heeft nog een volle agenda, ook al is ze ‘met pensioen’. Kinderen en kleinkinderen, familie in Tsjechië, hobby’s en de vele mensen die ze kent; haar dagen komen wel vol, makkelijk. Maar dus toch dit vrijwilligerswerk opgepakt!? “Ja, want het is belangrijk.”

Ze trof bij Schuldhulpmaatje mensen die ‘nooit geleerd hebben met geld om te gaan’. Dat kan je ‘vreselijk in de sores’ helpen, zo zag ze. Voor haar, met een inkomen als arts, een toch wel nieuw gegeven. 

Het kost haar ondanks die relatieve onbekendheid met geldzorgen, niet heel veel moeite om mensen bij te staan. Drie dagen cursus verzorgd door Schuldhulpmaatje helpt daar zeker bij. “Het is zaak om dingen op een rijtje te krijgen: wat is het inkomen, wat gaat eruit? Dat structureel bijhouden helpt.” Bezstarosti werkt met ‘een strak stramien’. 

Dat was ze in haar werk ook gewend. Behalve anesthesioloog was ze in het Erasmus MC ook dik twintig jaar crisiscoördinator. Organiseren, orde scheppen, optellen en aftrekken, dat was haar wel gegeven. Toch huldigt ze ook graag de slogan die Schuldhulpmaatje hanteert: je bent voor de mensen geen taxichauffeur maar een rijinstructeur. Je helpt de mensen om zelf orde te scheppen in de chaos, zo weet ze. Na enkele maanden schiet dat meestal al een heel eind op. 

Bezstarosti is in eigen persoon ook een voorbeeld hoe er bij Schuldmaatje een eigen rol is weggelegd voor iedere vrijwilliger. Van maatje werd ze coördinator, toen Jan Kuijs die rol tijdelijk moest neerleggen omdat hij in het ziekenhuis een nieuwe heup kreeg. “Er was een tweede coördinator nodig, en ik zei ‘dat wil ik wel doen’.”

Het coördinatorschap verschilt in die zin van het werk als Schuldhulpmaatje dat het behalve meer organiserend - het koppelen van mensen - ook wat oppervlakkiger is. “Je bent de eerste die namens Schuldhulpmaatje contact neemt met de hulpvrager.” Die heet bij Schuldhulpmaatje overigens: de cliënt. “Je voert een introductiegesprek.” Dat gaat meestal niet zo ver als de gesprekken - vraag en antwoord - die je als maatje voert. Het gaat er vooral om in kaart te brengen welke hulp iemand nodig heeft, en of Schuldhulpmaatje ook de partij is die die hulp moet geven. “Lang niet ieder die hulp vraagt, nemen we onder onze hoede. Als je om 's ochtends bij iemand langsgaat (dat is meestal wel de aanpak, om ook de thuissituatie in te kunnen schatten - red.) en iemand is al dronken… tsja. Ook mensen aan de drugs neem je niet aan.” Of met zware geestelijke problemen. 

Als eenmaal is besloten om mensen bij te staan, is het zoeken naar het Schuldhulpmaatje dat het beste past bij deze cliënt - en die tijd heeft. “We hebben momenteel veertien maatjes.” Daarmee valt het werk te doen, maar de zoektocht is nog altijd naar meer maatjes. “Er wordt veel gevraagd.”

Door de nog beperkte omvang van het werk kwamen Bezstarosti en Kuijs tot de conclusie dat twee coördinatoren eigenlijk te veel van het goede is. Voor je het weet ben je als coördinatoren vooral onderling aan het afstemmen. “Ik had ook het gevoel dat ik niet helemaal op mijn plaats was in die rol.” 

Zodoende kwam de optie op verder te gaan als bestuurder, van de stichting Voor Elkaar Schiedam, die het werk van Schuldhulpmaatje in Schiedam verzorgt. Eind februari trad Jeanne Bezstarosti toe tot het bestuur. Met name omdat ze, met relatief veel tijd op de dag in vergelijking met mensen met een baan, gelegenheid had om de contacten in de stad op te pakken en uit te diepen. Want dat is nodig, voor de bekendheid met het werk van Schuldhulpmaatje bij allerhande partijen in de stad, zodat ze kunnen doorverwijzen. Maar ook omdat partijen nodig zijn om de financiën van de cliënten op orde te krijgen. Zoals de gemeente en Stroomopwaarts. “Ik spreek graag binnenkort af met Petra Zwang.” Ook de ‘vrijwilligerswinkel’ op de Hoogstraat kan zeker van haar een bezoekje verwachten. 

“Ik ga proberen om ingangen te krijgen bij zo veel mogelijk van deze organisaties. Zodat ze een gezicht hebben bij het begrip Schuldhulpmaatje.” En mailen of telefoneren is ook zo wat; voor echt goede relaties is het belangrijk dat je elkaar kent, aldus Jeanne Bezstarosti. Ze gaat dus langs.

Dat haar inzet nodig is blijkt telkens weer als het gaat over Schiedam en armoede. Alle cijfers die daarover verschenen, leren dat er ‘te veel mensen op of onder de armoedegrens zitten’. “Wat tamelijk nieuw is, is dat zzp-ers in de problemen komen.” Ook die kan Schuldhulpmaatje bijstaan, met gespecialiseerde vrijwilligers “Daar hebben we aparte opleidingen voor.” 

Momenteel telt Schuldhulpmaatje Schiedam 25 of 26 open dossiers, aldus Bezstarosti. “Dat golft een beetje, soms meer, soms minder. Veel cliënten zijn binnen een maand of drie geholpen, maar soms duurt het ook langer.”

Het bestuur van Voor Elkaar bestaat uit voorzitter Peter Fijten, secretaris Marko Kool, Johan 't Hart, een bestuurder die niet genoemd wil worden en nu dus Jeanne Bezstarosti met de portefeuille externe contacten en communicatie. Behalve de maandelijkse bestuursvergadering bestaan de bestuurstaken ook uit het contact houden met de landelijke organisatie en die in andere gemeenten, met name die in Vlaardingen en Maassluis, waar nauw mee wordt samengewerkt.