Geen goed beeld Gusto in oorlogsjaren in Historisch Jaarboek

INGEZONDEN - Dirk Allewelt, grote trekker van  de Stichting Erfgoed Werf Gusto, is ronduit verbolgen over een artikel in het Historisch Jaaroverzicht 2019. Hij schrijf hieronder waarom dat zo is.

De publicatie van een artikel over Werf Gusto tijdens WO2 in het op 28 april 2020 verschenen boek Historisch Jaaroverzicht 2019 van de Dr. K. Heeringa Stichting, staat bol van de veronderstellingen, aannames en geeft een zeer slecht beeld van de werkelijke situatie en beschrijving van de werkzaamheden van de werf in 40-45.

In 2017 was het na een publicatie over de sluiting van Werf Gusto in 1978 in de uitgave van het Historisch Jaaroverzicht 2017, lange tijd hommeles tussen nazaten van de familie Smulders, oud-werknemers van de Werf Gusto en de Dr. K. Heeringa Stichting in de persoon van de heer H. van der Sloot. Oud-directeur R. Smulders en oud-werknemers waren verbolgen over het feit, dat men in dat artikel stelde dat gelet op de onderschatting van de problemen waar Werf Gusto en IHC mee kampten "de familie Smulders daarom geen vinger uitstak naar redding van de Werf Gusto". Hierbij werd voorbijgegaan aan het feit dat de werf in 1965 verkocht was aan IHC. Een aantal Smuldersen hebben nog directiefuncties vervuld tot 1973 (Guus Smulders, Frido Smulders en Robert Smulders), maar IHC bepaalde vanaf 1965 het beleid. Door rectificatie in de 2018-uitgave ontliep men een rechtszaak. Het heeft er wel toe geleid dat de verhoudingen tussen het Gemeentearchief Schiedam en oud-Werf Gustowerknemers sedert die tijd sterk bekoeld is.

Ditmaal is het een ‘kort door de bocht’ artikeltje dat, zonder iemand daarover te raadplegen, gepubliceerd werd in de recent verschenen uitgave van 2019. Fatsoenshalve had men gelet op het beladen karakter van de periode (40-45) bijvoorbeeld de heer R. Smulders kunnen raadplegen, de laatste algemeen-directeur van de Werf Gusto uit de Smulders-familie en zoon van H.J.A.M. Smulders. De laatste was directeur van de werf in de oorlogsjaren 1940-1945, waar het in het artikel over gaat.

In de publicatie wordt verwezen naar de bevindingen van de heer J. Baart (Jac. J. Baart (1943) schreef eerder diverse artikelen over de luchtoorlog boven Rotterdam; hij is auteur van Schnellboote, Operaties vanuit Holland, Vlaanderen en Frankrijk 1940-1945 en Rotterdam Oorlogshaven), die hij neerschreef in ‘Zakelijk bekeken – De boten van de Gusto’ (2014). Deze publicatie van de heer Jac. J. Baart is op zich al geen toonbeeld van objectiviteit. De Dr. K. Heeringa Stichting doet daar in haar publicatie nog een schepje bovenop door het artikel in te korten, waardoor alleen een paar oneliners overblijven. Vooral de toevoeging dat “Werf Gusto en Wilton-Fijenoord geschut leverden aan de Duitsers” is een onjuistheid. Beide werven hebben nooit geschut gemaakt of geleverd aan de Kriegsmarine. Het produceren en plaatsen daarvan deed de Kriegsmarine in eigen beheer.

Dit was ook de kern van de overeenkomst die op 1 juni 1940 is gesloten tussen de Nederlandse procureurs-generaal van Economische zaken, de Metaal (waaronder scheepsbouw viel) en de Duitsers. Het ‘gewraakte’ document waarover men spreekt in de publicatie van de Heeringa Stichting, namelijk de ondertekening van een overeenkomst tussen N.W. Conijn en de Kriegsmarine op 23 mei 1940, is qua inhoud gelijk aan de overeenkomst tussen de Metaal en de Duitsers op 1 juni 1940!

Dit is slechts een voorbeeld van de vele ‘foute’ veronderstellingen, verkeerde aannames en oneliners in het artikel. Het ware beter geweest als men ook eens contact had opgenomen met de Stichting Erfgoed Werf Gusto, over deze beladen periode van de werf. Vooralsnog blijft het gissen waarom niet.

Daarom heeft de Stichting Erfgoed Werf Gusto besloten deze periode, die ruim aan bod komt in het medio 2021 te verschijnen boek over Werf Gusto, het grote publiek als voorpublicatie als tegengeluid aan te moeten bieden op haar website werf-gusto.com. Het hoofdstuk is hier te lezen.