Als we nu gewoon op Nieuwjaarsdag de winkels mijden...

COLUMN – Ik keek toch even raar op, toen ik zag dat mijn Albert Heijn op Tweede Kerstdag open was. En op Eerste Kerstdag ook open was geweest. Huh, heb ik iets gemist of zo?

Ben ik dan echt zo’n familiemens dat ik de laatste jaren op de kerstdagen niet langs de supermarkt ben gelopen? Dat ik mijn boodschappen gewoon ruim voor kerstavond in huis had? Blijkbaar, zo leer je jezelf kennen.

Maar ik ben even gaan spitten… Het blijkt helemaal niet zo ongewoon, een supermarkt die met Kerstmis open is. Sterker nog: het is normaal. Het Algemeen Dagblad schreef vorige week dat ‘bij het overgrote deel van de ketens dit jaar ook meer dan de helft van de vestigingen open is op Eerste Kerstdag’. “De Plus, Aldi en Lidl zijn wat terughoudender. Van die ketens openen respectievelijk dertig, vijftien en veertien procent van de filialen de deuren op 25 december. Op Tweede Kerstdag zijn van alle ketens met negentig procent bijna alle vestigingen open.”

Ongelofelijk. Sinds wanneer is dat het geval? Even goochelen: een stuk uit De Ondernemer. “De dag van kerstavond zijn nagenoeg alle AH-winkels van 7.00 tot 19.00 uur open, meldt een woordvoerder van de Zaanse super. Met Eerste Kerstdag zijn in Nederland 162 Albert Heijnwinkels (waarvan 58 franchisers) geopend. (..) Op Tweede Kerstdag zijn 578 Albert Heijnwinkels, waarvan 201 franchisers, geopend.” Het stuk is uit 2016. Toen was dus nog lang niet de helft van de AH-winkels op de eerste dag van Kerst open. Uit het artikel blijkt verder dat er 152 Jumbo-winkels open zijn op Eerste Kerstdag, negentien Plus-supermarkten en 48 Dirk van den Broekwinkels. En elf Lidl’s. “Veel Aldi’s zijn dicht.”

Dezelfde site maakte een jaar later opnieuw een overzicht. Eerste Kerstdag viel toen op een maandag. De stand in dat jaar: 129 AH’s open op Eerste Kerstdag, en 615 (van de 880 filialen) op Tweede Kerstdag. En verder op Eerste Kerstdag: 191 Jumbo-winkels, 62 zaken van Dirk en 33 Lidl’s.

En nog even terug in de tijd: een stuk van de site van Hart van Nederland, in december 2013: “Vooral in de Randstad en op stations kunnen mensen tijdens Kerst terecht om hun laatste aankopen te doen. Twee jaar geleden was dit nog wel anders. Klanten van Albert Heijn konden toen bij vijf filialen en een aantal stationswinkels terecht, Jumbo opende acht filialen. Dit jaar openen ze samen meer dan negentig winkels tijdens Kerst.”

Aha, dus toch. Ik loop gewoon een jaar of zeven achter.

Nou, weer wat geleerd. Maar, zo bedenk ik me, achter al die cijfers staan mensen. Hoeveel mensen werken er in een supermarkt tijdens openingsuren? Een man of tien, vijftien al gauw. Plus de chauffeurs die de winkels vullen, plus de mensen in de magazijnen, ook die moeten allemaal door op Kerstmis als de winkels open zijn.

Zouden ze daar zelf voor kiezen? Worden ze gelokt door hun bazen die ze meer uitbetalen op dergelijke dagen? Ik weet het eerlijk gezegd niet. Maar iets zegt me dat veel mensen die op de Kerstdagen aan het werk zijn geweest in en voor de supermarkten, liever gewoon thuis waren geweest. Bij hun geliefden, of gewoon relaxend op een bijzondere dag.

Nu wordt gesteld dat het Corona was dat maakte dat de winkels van acht tot acht op een kerstdag open waren, om zo drukte in de zaken te vermijden, op de dagen zelf en in de voorgaande dagen. Maar zou het echt? Zijn er veel Schiedammers die op kerstmis zelf nog hun eten hebben gekocht?

Ik geloof het gewoon niet zo. En ik zie dat de ontwikkeling al jarenlang aan de gang is, kijk maar naar de oplopende aantallen die ik hiervoor noemde. Ik geloof ook niet dat volgend jaar, als we – zo mogen we toch hopen – Corona de baas zijn, ineens weer de supermarkten met kerstmis dicht doen. Of vooruit, twee uur in de middag open doen voor die paar sukkelaars die een essentieel ingrediënt van hun kerstmaal vergeten zijn in te kopen. Laten we het er volgend jaar nog maar eens over hebben.

We kunnen in ieder geval de supermarkten vast leren dat er een eind is aan altijd maar open willen zijn, jezelf de rust niet gunnen om net als al die andere mensen vrij te zijn, rustig aan te doen, te ontspannen en samen te zijn: door aanstaande vrijdag, op Nieuwjaarsdag, gewoon aan de zelfgebakken oliebollen te gaan, restjes uit het oude jaar te eten of met onze goede voornemens te beginnen en gewoon niet zo veel weg te schransen.

Want ik heb het even opgezocht: de meeste Schiedamse supermarkten zijn op Nieuwjaarsdag van acht (wie is er dan al op?) tot acht open. Dirk doet het aan de Laan van Bol’Es dan nog bescheiden, die gaat ‘pas’ om negen uur open en sluit ‘al’ om zes uur. AH in de stad denkt dat het nodig is om van acht tot negen ‘s avonds ook open te zijn, net als de Lidl’s in de Dieselstraat en de Nolenslaan. De Spar bij het station gaat al om zeven uur in de ochtend open. En waarom? Ik weet het niet, ik snap het niet en ik wil het geloof ik niet snappen. Mensen, doe normaal, doe je boodschappen op oudjaarsdag en laat de kassières en vakkenvullers lekker uitslapen. Als we vrijdag wegblijven, dan begrijpen de ondernemers en bedrijfsleiders toch wel dat ze over een jaar gewoon hun deuren gesloten kunnen houden…?!