Doek valt voor Zwembad Zuid - of was al gevallen

Foto: Liesbeth van Duijn

SCHIEDAM - Het doek lijkt definitief gevallen voor Zwembad Zuid. Is definitief gevallen, zegt de wethouder. Ook al vinden sommigen dat het lot van het zwembad in feite als sinds januari vorig jaar is bezegeld. En houden anderen hoop dat er toch nog iets gebeurt dat het zwembad aan de Westfrankelandsedijk toekomst geeft. Maar dat iets zullen ze dan toch beschouwen als een wondertje.

Want wethouder Antoinette Laan stelde het klip en klaar in de vergadering: “Het is gewoon klaar.”

Dat was niet wat de tientallen toehoorders op de publieke tribune wilden horen. Veel gebruikers van het zwembad en mensen die het zwembad nog een lange toekomst gunnen, de meesten uit de Gorzen, kwamen dinsdag naar het Stadserf voor de begrotingsraad. Martha in ’t Hout, werkzaam in het zwembad en een drijvende kracht in de pogingen het bad te behouden, bijtte het spits van de vergadering af door in te spreken. “Ik doe een ernstig beroep op u Zwembad Zuid niet te sluiten, omdat het van groot maatschappelijk belang is voor de Schiedammers en mensen van over de stadsgrenzen.” Zij somde alle activiteiten in het bad op, van aqua joggen tot ‘vitaallessen’ voor mensen op leeftijd en het aanbod voor zwaarlijvige mensen. Baby- en peuterlessen, verenigingen van gehandicapten en natuurlijk ‘gewoon’ de Schiedammers die er hun baantjes zwemmen om in puike conditie te blijven. Zestien- tot zevenduizend bezoekers duiken, springen of laten zich jaarlijks zakken in het zwemwater van ‘Zuid’. Die mensen kan je toch niet teleurstellen, zo gold haar pleidooi. Om dat de onderstrepen overhandigde In ’t Hout 5581 handtekeningen die de afgelopen dagen werden ingezameld aan de burgemeester. 

Maar de Schiedamse gemeenteraad bleek dinsdag niet zo te vertrouwen op het ‘happy end’ dat deze ondertekenaars voor ogen staat. Op zich begrijpelijk, want goed besturen moet net zo goed uitgaan van zwarte scenario’s dan met aangename verrassingen en onverwachte weldoeners. Een amendement van de fracties van Groen Links, Alles voor Schiedam en LOS om af te zien van sluiting van het bad op 1 juli komend jaar, werd door de raad niet aangenomen. De drie stelden dat het niet wenselijk is om Zwembad Zuid te sluiten, terwijl tegelijkertijd Zwembad Groenoord wordt gerenoveerd, en wilden de begroting wijzigen zodat er ruimte zou komen voor het langer openhouden van het bad in zuid, tot het vernieuwde bad midden in Schiedam is opgeleverd. 

De meeste toehoorders op de publieke tribune waren al vertrokken toen bleek dat de drie voor hun wijzigingsvoorstel voor de begroting alleen steun kregen van AOV en Ouderenpartij. Dat was rond de klok van een uur in de nacht.

Wat de gemeenteraad dan wel voorstelde waar het over het zwembad ging? Het ging over de inspanningen die Progressief Schiedam zich getroost heeft om het bad te behouden. En hoe die partij nu als coalitiepartij in kon stemmen met sluiting. John Maris van PS stelde dat zonder zijn inspanningen het zwembad al eerder gesloten was geweest. Een geluid dat Laan later met zoveel worden beaamde.

Verder ging het over het ‘wat nu?’ Blijft er voldoende zwemwater in de stad beschikbaar om iedere zwemmer te bedienen - want is er nu wel of niet een moment dat behalve Zwembad Zuid ook Zwembad Groenoord dicht is voor renovatie, en er dus helemaal geen zwemwater beschikbaar is?

Andere vragen gingen over wat er moet gebeuren met het bad en de plek aan de Westfrankelandsedijk als de zwemvoorziening is gesloten. En vooral: wat wordt er gedaan om sporten in zuid en west te blijven stimuleren?

Wethouder Antoinette Laan antwoordde namens het college uitgebreid. We vermelden hier haar opmerkingen bijna integraal. Om duidelijk te maken voor welke keuzes B&W stond en hoe het dus kan zijn dat Schiedam een zwembad verliest. Laan stelde bij herhaling dat het niet zij of het college besloten tot sluiting van het bad, maar dat de raad dat heeft gedaan. In januari 2023. Zie ook dit artikel. 

“Sommigen van u hebben toen gezegd, ‘u neemt nu indirect ook het besluit over de sluiting’. Dat was niet indirect: het was inderdaad mede op instigatie van een van de coalitiepartijen, twee van de coalitiepartijen, dat er voor sluiting van het zwembad een uitstel kwam. Met de voorwaarde: kom met een sluitende business-case (bedrijfsplan, red.) en als die er is, dan gaan we er serieus naar kijken. Dat, heb ik u medegedeeld voor de zomer, is niet gekomen. Daar was - werd een aantal keer gesuggereerd vanuit een inbreng van een bepaalde partij - dat dat niet was omdat ze (de Vrienden van Zwembad Zuid die een poging deden een nieuw plan en een financier voor het bad te vinden, red.) niet wisten wat wel en niet kon, dat was wel duidelijk. Een aantal van uw fractievoorzitters heeft ruim daarvoor ook een keer een avond een presentatie gehad en het was duidelijk wat er wel en wat er niet kon op die plek.

Helaas heeft dat dus niet geleid tot een voorstel waar je concreet op zou kunnen ingaan, geen sluitende business-case, die zat er sowieso niet bij. We hebben als college gezegd: u kunt geld krijgen voor ondersteuning, dat geld is nooit aangevraagd. En uiteindelijk heeft het geresulteerd tot een plan wat niet haalbaar was en hebben we moeten concluderen dat op dat moment dat dus niet kon. 

Vervolgens hebben we natuurlijk gezien dat er in de samenleving treurnis en verdriet is over het feit van het sluiten van het zwembad, zeker zo’n bijzonder zwembad wat ooit tot stand is gekomen, zoals het gezegd werd, met kwartjes en dubbeltjes, onder andere, want de gemeente heeft daar wel veel aan bijgedragen, van de inwoners zelf.

Maar we hebben destijds een besluit genomen. Dat besluit gaan we uitvoeren. Dat besluit was niet voor niks. Dat besluit hing samen met het fenomeen dat we Groenoord gingen renoveren en uitbreiden om gericht op de toekomst genoeg zwemwater in Schiedam te hebben. Die hele discussie hebben we destijds met elkaar gevoerd.

De bedragen die toen genoemd zijn, onder andere bijvoorbeeld voor het renoveren van het zwembad en de bedragen die daarmee samenhingen, was een nieuwbouw van 9,3 miljoen wat het zou kosten om een zwembad opnieuw te bouwen, met een jaarlijkse bedrage die daar in de tonnen liepen om het überhaupt in de lucht te houden.

Er wordt ook gesuggereerd dat er niet genoeg zwemwater is. Die discussie hebben we toen ook gevoerd. Dat is er wel. 

Er wordt ook gezegd: hebben we dat geld voor de gemeente op andere manieren nodig? Ja! Je kunt zien dat het geld schaars is. Op die plek een nieuw zwembad bouwen is gewoon op dit moment voor de gemeente Schiedam niet de beste keuze. 

Moet je dan in die fasering wat gaan doen? We gaan er nu vanuit dat als het zwembad gaat sluiten er genoeg zwemwater is om dat te compenseren in Groenoord. We zien de wachtlijsten voor wat bijvoorbeeld het afzwemmen… dat is in Schiedam amper aan de orde. Voor bepaalde momenten, waar de meeste ouders natuurlijk het liefst woensdagmiddag of zaterdagochtend naar het zwembad willen voor zwemles van de kinderen, dan moet je inderdaad een paar maanden wachten, maar het betekent niet dat een paar jaar hoeft te wachten, en het kan straks gewoon allemaal in Groenoord.

We zijn ook bezig met gemeenten om ons heen om te kijken dat op het moment dat er eventueel een gat zou vallen, nou ja, eigenlijk geen gat, maar dat het gat dicht is, dat je niet kan zwemmen, dat we dan daar terechtkunnen. Daar wordt ook over onderhandeld. Dus ik denk dat wat dat betreft het ook niet echt iets is om nu niet te zeggen: het zwembad moet gewoon nu gesloten worden. 

Er zijn ook risico’s, die risico’s worden aangegeven in filmpjes en foto’s die u voorbij ziet komen in de zin van dat het zwembad inderdaad gewoon klaar. De geschiedenis - en we houden van geschiedenis in Schiedam - is eigenlijk dat het veertien jaar geleden gesloten had moeten worden. Ook toen zaten er veel mensen op de tribune, was het verdriet ook groot en heeft de gemeenteraad gezegd: we gaan het nog eens tien jaar uitstellen. We zijn nog weer vier jaar voorbij die tien jaar en het zwembad is gewoon klaar. Het is niet leuk. En ik wil liever ook niet de wethouder zijn die de geschiedenis ingaat van sluiting van Zwembad Zuid, maar dat is waarschijnlijk wel zo. Ik vind, ook vanuit alle overwegingen die er zijn, dat dat gewoon de beste keus is op dit moment, niet alleen financieel maar ook gewoon maatschappelijk. Dus die hele discussie, daar kan je uiteindelijk van elkaar vinden dat je het niet wil, maar het gaat wat ons betreft wel gebeuren. 

En ik vond dat je nu een datum moest noemen, waarbij iedereen daarmee geconfronteerd wordt en waarmee we ook duidelijkheid geven, want ik vind dat je als overheid ook duidelijkheid moet geven aan die mensen. Je kan er wel iedere keer omheen draaien, weer een half jaar of drie maanden langer, maar daar wordt uiteindelijk ook niemand gelukkig van.”

Wethouder Laan bevestigde dat er vierhonderdduizend euro apart is gezet om de plek van Zwembad Zuid een sportbestemming te laten houden. Ze beaamde ook de vraag/het voorstel van PvdA-er Wijnand de Leeuw om de buurt bij de besluitvorming over de sportplek te betrekken. “Dat lijkt me meer dan een logisch om te zien wat op die plek het beste is, waar de meeste behoefte aan is.”

Evenzo ging ze in op de vraag uit de raad naar vervoer voor zwemmers die moeite gaan hebben om Zwembad Groenoord te bereiken. “U deed de suggestie om vervoer te realiseren op een andere manier. Er rijden bussen, dat is natuurlijk niet voor iedereen een optie, dat begrijp ik heel goed. Ik wil wel de toezegging doen dat we gaan kijken of we op een andere manier vervoer kunnen regelen, voor bepaalde doelgroepen die nu gebruikmaken van het bad en voor wie het lastig is om met het openbaar vervoer heen en weer te reizen.”

Yorick Haan wilde van Laan weten, concreet, of er een moment is dat Zwembad Zuid dicht is en Groenoord ook. De wethouder stelde ‘in gesprek te zijn hoe we in andere gemeentes zwembadwater kunnen compenseren’. “Mocht dat aan de orde zijn, en het is nog niet duidelijk of dat het geval is.” Haan hield aan: vroeg de wethouder nu werkelijk de raad het zwembad te sluiten terwijl er nog geen duidelijkheid is dat Schiedam niet zonder zwemwater komt te zitten? Het antwoord van Laan loog er niet om. “Allereerst heeft u zelf besloten dat het zwembad zou gaan sluiten, dat hebben we namelijk besloten anderhalf jaar geleden, in januari. Er waren drie varianten en de variant die we toen gekozen hebben is het renoveren van Zwembad Groenoord voor een luttel bedrag van vele miljoenen. Een bewuste keuze vanuit de gemeenteraad, daar is toen voor gekozen. Er is toen gezegd: mits (Laan bedoelt: tenzij, red.) er nog een plan komt, dan is dit wel het gevolg. Dat debat heeft u zelf met elkaar gevoerd en is ook open en bloot voor iedereen zichtbaar geweest.”

Even eerder was de wethouder nog even teruggekomen op de inspanningen van de Vrienden van Zwembad Zuid, vooral in antwoord op Maris. De plannen ontbeerden een bedrijfsplan en waren vooral ‘een tekening over wat er eventueel zou kunnen, met een hotel’. “Maar bouwen op de dijk mag daar niet, dus het was geen realistische casus.”

Zij sprak eerder met de Vrienden van Zwembad Zuid, er was ook ‘veel’ ambtelijk contact. “Ze hebben uiteindelijk iets neergelegd wat niet realistisch was en dat wisten ze zelf ook. Meneer 

Brons heeft dat op die manier ook aangegeven, na het gesprek. Hij was teleurgesteld, wat ik me heel goed kan voorstellen, maar het was geen realistisch verhaal.”

In antwoord op de vraag van Haan over het al dan niet beschikbaar zijn van zwemwater, ging wethouder Laan verder: “Wat het college nu doet is duidelijkheid geven: het einde van Zwembad Zuid. Ik neem aan dat u er ook geweest bent. Het is echt niet meer het paradijsje wat het ooit was. Het is gewoon klaar. Het is niet goed voor Schiedam om dit nog in de lucht te houden. Het gaat ook niet compenseren - u weet hoe klein het is - voor alles wat er in Groenoord gebeurt. Wij zijn in gesprek met degene die het zwembad gaat renoveren. We gaan ervan uit dat het gaat lukken. Lukt het niet dan zijn we met alternatieven bezig. En het openhouden van Zwembad Zuid zou wat mij betreft niet fair zijn, want de mensen verwachten dan gewoon ook dat het open blijft, en dat is echt niet het geval, dat kan niet.”

Haan hield nog even vol, door de wethouder eraan te herinneren dat ‘Zuid als tijdelijke overloop van Groenoord zou gelden’. “Dat pad wordt nu ook afgesloten en er is nog geen oplossing voor dat probleem. Er wordt aan gewerkt… Laten we dan maar hopen dat het op tijd komt, want ik zie ook wel hoe de discussie hier gevoerd wordt en wat de eindconclusie zal zijn.” 

Laan: “U heeft een glazen bol. Wat ik alleen maar probeer te geven is duidelijkheid. We hebben daarnaast de maatschappelijke situatie van financiën: het uitstellen van de sluiting zou ook meerdere risico’s financieel met zich meebrengen, gezien een aantal zaken die op het eind lopen van het leven, mede dankzij het feit dat er veertien jaar geleden geen knoop is doorgehakt. Daar moeten we ook rekening mee houden en het besluit is wat mij betreft fair en eerlijk: het is gewoon klaar. Het doet verdriet, dat begrijp ik heel goed en wij gaan proberen als gemeente om een aantal zaken die echt verdriet doen, om daarbij mee te denken, op instigatie van de moties en wat er vanavond ook is gezegd.

Maar ik denk: soms moet je als overheid eerlijk zijn naar je mensen en zeggen ‘dit is het gewoon’. Dit is het beste besluit voor Schiedam, niet alleen financieel, maar ook gewoon voor een aantal andere zaken. Zeker als je op deze plek iets moois kan terugbrengen wat sporten in de wijk op een goeie manier gaat stimuleren.”