'Echte neppe vervalsingen', ook gemaakt in Schiedam

Een van de Schiedamse plaquettes, met opschrift 'Auctoritate tua nobis opus est (we hebben uw gezag nodig) Hermanus Cornelus Rijnbende'; foto: Stedelijk Museum Schiedam

SCHIEDAM - Ooit waren ze Schiedammers, dik honderd jaar geleden. Nu zijn ze vooral bekend als de makers van 'echte neppe' vervalsingen. Adolf en Wilhelmus Wernik zijn in de Maand van de Geschiedenis te zien in het Schiedamse gemeentearchief, met hun levensverhaal en enkele van hun werken.

In verschillende musea in Nederland liggen metalen plaquettes, opgedragen aan illustere figuren uit het verleden, verrijkt met een familiewapen en een passend citaat in het Latijn. Maar, uit onderzoek blijkt dat het gaat om werk van de twee broers Wernik. Adolf en Wilhelmus, meestel bekend als Haarlemmers, hebben enkele jaren in Schiedam en omgeving gewoond en gewerkt. Alleen in Schiedam zijn al drie van hun plaquettes bekend. 

Adolf en Wilhelmus Wernik worden in 1915 veroordeeld voor de vervalsing van papiergeld, maar voor die tijd verdienen deze anarchisten hun geld met het vervalsen van antiek dat ze verkopen aan rijke families door heel Nederland. Schiedammer Boudewijn Molendijk kwam in 2021 twee identieke plaquettes tegen, en ging op zoek naar meer. De teller staat nu al op meer dan dertig loden plaquettes, alle met dezelfde basisvorm, maar met verschillende familiewapens en namen.

Samen met Molendijk heeft het Gemeentearchief Schiedam de levensloop van de Werniks uitgezocht, waarbij genoeg feiten boven water zijn gekomen om een spannende schelmenroman te schrijven. Al snel bleek dat de Werniks ook van 1899 tot 1904 in Schiedam en Kethel hebben gewerkt in de antiekhandel en fietsenmakerij. Het onderzoek is in een kleine publicatie samengevat met de titel ‘Leelijk bedrogen’. 


Op woensdag 2 oktober vanaf vier uur zal Boudewijn Molendijk zijn zoektocht en ontdekkingen toelichten, daarna is de opening van een kleine tentoonstelling. Burgemeester Harald Bergmann zal het eerste exemplaar van ‘Leelijk bedrogen’ uitreiken. Voor het eerst zijn er meerdere plaquettes, waaronder de Schiedamse, samen te zien en te vergelijken. Ook is er houtsnijwerk en een schilderij van Adolf Wernik te zien.