Het fiasco van de stadswarmte

COLUMN - Stadsverwarming zou een van de hoekstenen worden van de energietransitie. Het idee klinkt aantrekkelijk: 'restwarmte' van de industrie krijgt zo toch een bestemming in de huizen van de burgerij. Dat moet wel betaalbare energie worden! Win-win en zo.

Het systeem bestaat al heel lang. In de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw woonde ik een tijd in Rotterdam. In het appartement - op de Sint Jacobstraat vlakbij de Rotterdamse markt - was geen aardgas. Koken moest elektrisch. De radiatoren werkten op restwarmte en datzelde gold voor het hete water uit kraan en douche. Aan elke radiator hing een buisje met vloeistof waarvan de inhoud langzaam verdampte. Elk half jaar kwam er een vent langs om ze te vervangen. Op grond van de vloeistof die niet verdampt was, werd dan de eindafrekening opgemaakt. Stadverwarming was niet speciaal goedkoop. Een overheidsheffing zorgde ervoor dat je net zo duur uit was als met aardgas.

Voor het overige werkte het systeem prima. 

Het was dan ook heel vanzelfsprekend dat in de programma´s voor de energietransitie de stadsverwarming een grote rol kreeg. 

Alleen blijkt nu dat dit systeem helemaal niet goedkoop is. Integendeel, het oogsten en vervoeren van de restwarmte blijkt razend duur. Dat is slecht nieuws voor de Schiedammers. Een vorig college koos voor de grootschalige aanleg van stadswarmtesystemen. Dat bleek in de praktijk allerlei praktische problemen op te leveren. Nu blijkt dan ook nog dat Warmtelinq, het net van de overheid, in aanleg bijna twee maal zoveel duurder wordt dan begroot: van zeshonderd miljoen euro naar 1,1 miljard. Nota bene: zes jaar geleden trok initiatiefnemer Eneco zich zélf uit het project terug omdat het allemaal te onbetaalbaar werd. Daarop besloot de overheid toch door te gaan.

Nu dreigt een gevaarlijke reflex die je vaker onder ambtenaren ziet. Als een bepaald intiatief financieel volledig uit de hand loopt, houdt men er niet mee op. Argument: we hebben er al zoveel belastinggeld in gestort. Dat zou allemaal voor niets zijn als we niet op volle kracht doorgaan. Zo blijft men geld en tijd steken in een rampenplan. Bij het bedrijfsleven reageert men - zie Eneco - anders. Daar neemt men zijn verlies om erger te voorkomen.

In Schiedam krijgen we als het zo doorgaat, erger. Misschien moeten ze bij de ingang van de bestuursverdieping op het Stadskantoor met gouden letters boven de liften schrijven ¨Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald¨. 

Volgend jaar zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. Wij Schiedammers moeten van de kandidaten eisen dat zij duidelijkheid bieden over hoe onze stad de energietransitie gaat realiseren. Niet met vage praatjes, maar met duidelijke keuzes. Anders gaan we met zijn allen de bietenbrug op.