Groen op het Stadserf

COLUMN - Het Stadserf had een levend plein moeten worden, een soort tweede Grote Markt. Dat is er nooit van gekomen ook al omdat tegenover het theater en het stadskantoor een wooncomplex is gebouwd vol mondige burgers die ongetwijfeld elk evenement als overlast willen verbieden. Zo werd het Stadserf een doodse vlakte waar zich geen activiteiten afspeelden, behalve als een boa een fietser achterna zat, want fietsen mag er niet. 

Vergroenen dan maar? Dat zat er ook niet in want onder het plaveisel bevindt zich niet het strand, zoals wij in 1968 zeiden toen we nog kleine jongens waren, maar een betonnen plaat. Daarom zat er niets anders op dan de boel op te luisteren met plantenbakken. Het heet 'Dansend Groen' en de officiële opening was op vrijdagmiddag 12 april. De thuisblijvers hadden ongelijk, vooral die met een tuin, want de gemeente had 750 vlinderstruiken, fruitstruiken en jeneverbessen klaargelegd om mee te nemen. Hoe zouden ze op dat getal gekomen zijn? Ik weet het niet.

En nou staan er allemaal van die plantenbakken op het Stadserf. Oudere Schiedammers worden daardoor herinnerd aan het verleden, want tot de jaren zestig was het er echt groen.

Voor het theater en het stadskantoor gebouwd werden stond er ongeveer op de hoek van de Emmastraat een brandweerkazerne van voor de Tweede Wereldoorlog, waar zich ook de centrale van de radiodistributie in bevond van de PTT, een soort voorganger van de kabel. Langs de ruïne liep een door hoge bomen en struikgewas omgeven breed pad langs dit gebouw naar de Broersvest. Schiedammers wisten dat er schuin tegenover de ruïne een joods kerkhofje lag, maar dat was zo overwoekerd dat je er niets meer van zag. Ook de ruïne was door struikgewas omgeven. Die maakte deel uit van de zeer verwilderde en reusachtige achtertuin van de Rijks HBS aan de Overschiesestraat. Daarnaast bevond zich de Hoflaanstraat, die doodliep op de brandweerkazerne.

De Emmastraat was aan weerszijden bebouwd met gelijksoortige huizen. Mooi was het daar en intiem. 

Het hele gebied tussen de ruïne en het Emmaplein was in 1811 of daaromtrent bestemd tot openbare begraafplaats omdat keizer Napoleon het begraven in kerken en over het algemeen binnen de bebouwde kom, had verboden. Zo kon men – hoopte hij – ziektes bestrijden. In de jaren twintig van de vorige eeuw was er eigenlijk geen ruimte meer voor graven. Daarom legde de gemeente een nieuw kerkhof aan langs de Poldervaart: de Beukenhof. In 1930 werd dit in gebruik gesteld. Alle stoffelijke overschotten gingen daar naar toe en de oude begraafplaats werd herschapen in het Emmapark. Zo ontstond een kleine groene oase midden in een toen nog heel dichtbebouwd gebied. In de jaren zestig maakten de door zucht naar moderniteit gedreven gemeentebestuurders er een parkeerplaats van. De oude brandweerkazerne had inmiddels plaats gemaakt voor het Stadskantoor. Daarvoor moest ook een hele gevelwand van de Emmastraat sneuvelen. De Hoflaanstraat ging er in een moeite door achteraan. 

Het was er niet vrolijker of mooier op geworden. Waar ooit het romantische wandelpad liep, was zelfs een tijd lang een brede Huis te Riviereweg, want men had het zich in het hoofd gehaald een brede autoverbinding te maken tussen de Singel en de Lange Kerkstraat. 

Tegenwoordig zouden we heel zuinig zijn op een schat als het Emmapark. Helaas nemen gedane zaken geen keer. Die plantenbakken zijn voorlopig het beste wat er in zit. En de herinnering. En de oude foto´s.