'Laten we leren van ervaringen - en de bomen laten staan'

SCHIEDAM - Het gesprek over de herinrichting van Schiedam-West gaat verder, met vertegenwoordigers van de gemeente Schiedam, bewoners van de Liduinastraat en de Schiedamse Bomenridders. De hoop van de laatsten is dat zij het rooien en verwijderen van zo veel bomen als mogelijk kunnen voorkomen.

Het voornemen om bomen te verwijderen stamt uit de aanpak van de wijk, tussen BK-laan en Vlaardingerdijk; het riool wordt vernieuwd, de straten aangepakt, inclusief plantsoenen, parkeerplaatsen en straatverlichting. Drie grote waterbergingen zijn al aangelegd. Om de straten opnieuw in te richten is het volgens de plannenmakers onvermijdelijk dat er bomen gaan sneuvelen; deze zullen worden vervangen door nieuwe aanplant, zo stellen zij voor.

Maar volgens Huib Sneep, een van de Bomenridders, is het überhaupt niet nodig veel bomen te kappen. Volgens de bestaande plannen verdwijnen er 94 bomen in de drie buurten (Fabri, Frankeland en Liduina). Daarvan 47 in de Liduinastraat. Veel meer dan nodig, aldus Sneep.

Ingenieursbureau Witteveen en Bos werkte de plannen die door de gemeente Schiedam grofweg zijn aangegeven, uit tot een plan dat precies aangeeft wat er gaat gebeuren.

Een belangrijke oorzaak waarom de bomen sneuvelen is de omgang met de riolering. “Er wordt een tweede rioleringsstelsel in de wijk aangelegd om gescheiden systemen te kunnen inrichten voor huishoudelijk afvalwater en hemelwater”, aldus Sneep. Het nieuwe systeem, met buizen met een kleinere doorsnede dan de huidige, komt in de plannen naast het bestaande systeem te liggen. Dit nieuwe buizenstelsel gaat dan het huishoudelijk water uiteindelijk naar de waterzuivering in Vlaardingen transporteren, terwijl de bestaande riolering met een grotere capaciteit het regenwater snel moet afvoeren, en dat kan dan direct op oppervlaktewater. “In de tekeningen wordt in de Liduinastraat een flinke afstand aangehouden tussen dat buizensysteem en de bomen met hun wortels”, aldus Sneep. Dat betekent dat veel bomen moeten verdwijnen. “Maar wij stellen dat geen vier meter afstand nodig is, maar dat 1,25 meter genoeg is. Voor enkele grotere bomen zou dat twee meter kunnen zijn. En waarom zou je de nieuwe leiding niet op het andere systeem leggen? Het riool ligt hier in de Liduinastraat drie meter diep.” Dat zou ruimte laten om het werk uit te kunnen voeren en veel bomen vrolijk te laten staan.

Zo zijn er in de plannen de nodige technische aannames die vaak in het nadeel van de bomen uitpakken, weet Sneep. Maar daar kun je het over hebben - en dat is wat hij en anderen de afgelopen tijd hebben gedaan. Om zo veel bomen als mogelijk te bewaren. “Want kijk toch eens wat een mooie laan het is”, zegt Sneep bij een rondgang door de wijk. Dat is het geval, nu de meeste bomen in de Liduinastraat er al een dertig tot veertig jaar staan.

Hij wijst er zijn gezelschap daarbij op wat een belangrijke rol niet alleen de bomen, maar ook de verhoogde bakken met struiken in de straat hebben. “Kijk hier maar eens”, zegt hij op de hoek met de Fabristraat, wijzend in westelijke richting. Van auto’s zie je niet veel, juist omdat zichtlijnen daarop gebroken worden door de plantvakken. “Die plantsoenen sneuvelen ook. Niet meer van deze tijd, noemde de wethouder ze op de informatie-avond op 17 juli in De Erker.

Die avond zorgde voor de nodige onrust, bij wijkbewoners. Zij voelden zich niet gehoord. Sneep snapt dat wel. “De gemeente koos voor een inloopavond. Dan komen bezoekers gespreid binnen met hun vragen, die ze naar gelang het onderwerp kwijt kunnen bij die of die projectmedewerker. Die neemt de vragen op en vat aan het eind van de avond samen dat hij of zij veel vragen heeft kunnen beantwoorden. Maar dan is er dus geen plenaire gelegenheid waarop mensen hun klachten kunnen delen en van elkaar kunnen horen. Een inloopavond is een soort verdeel-en-heersaanpak. Niemand weet achteraf meer wat er besproken en toegezegd is.”

Zo staat de gemeente Schiedam zich voor op de goede participatie die er bij het maken van de plannen is geweest. Maar bijna niemand van de wijkbewoners herinnert zich meer hoe het gelopen is. Al zo’n tien jaar geleden werden de plannen om de waterproblematiek en de openbare ruimte in de buurt aan te pakken gemaakt. Er waren kort nadien al informatieavonden en inspraak. Maar toen verdween het plan in een la. Om er ruim een jaar geleden onnavolgbaar in een heel andere vorm uit te komen, zo lieten buurtbewoners eerder weten. Dat nieuwe plan is nu pas een paar weken bekend. Overigens zijn er van de mensen die bij de gemeente aan het begin van de plannen stonden, ook nog maar weinig nu bij betrokken. Ook al omdat veel werk wordt uitbesteed aan ‘specialisten’ van buiten de gemeentelijke gelederen, zoals Witteveen en Bos en Arbor Consultancy.

Sneep voegt eraan toe dat het ook niet per se makkelijk is om het goed te doen, voor een gemeentelijke overheid. Want er is natuurlijk de niet te stillen vraag naar parkeerruimte in een wijk als west. Vooraan in de Liduinastraat zal er daarom haaks op de weg geparkeerd gaan worden, aldus de plannen. Hetzelfde gebeurt met de Aleidastraat. “Dat betekent dat een straat zoals die er tachtig jaar bij heeft gelegen, drastisch gaat veranderen.” Van een chique laan - want erg breed opgezet, voor paard en wagen - met brede stoepen waarop de kinderen decennialang onbezorgd konden spelen, wordt het kenmerk van de laan toch vooral die van parkeerplaats. Dat spijt Sneep. Verblijfsruimte sneuvelt. Hij vindt dat een overheid er is om knopen door te hakken, in het algemeen belang, en dat is toch veel meer gelegen in vergroenen (wat dacht je van het voorkomen van hittestress in een opwarmende wereld) en niet in het faciliteren van steeds maar meer blik in de straat. 

In de Aleidastraat zal volgens de plannen in het midden van de straat geparkeerd worden. Zoals dat in de Rembrandtlaan nu al het geval is. Die laan, na het kappen van de monumentale bomen aldaar te triest om aan te zien, begint zich overigens al flink te herstellen, met een aanblik die nu al groener en groener wordt. “Dat is omdat daar veel goede grond is gebruikt en tussen de bomen een doorlopende heesterrand is aangebracht”, aldus Sneep. Volgens hem zal dat in de Aleidastraat niet het geval zijn.

En dat is nu zo jammer, zegt hij wat filosofisch. Als we als Schiedammers willen werken aan een mooiere stad waar het goed toeven is, dan wil je toch ook dat we met elkaar leren van ervaringen die in eerdere projecten zijn opgedaan Maar op de een of andere manier lukt dat maar niet. Waarbij het volgens hem unfair is naar een wethouder te wijzen. Die stapt ook maar in een bestaand stramien, en Sneep gelooft stellig dat bijvoorbeeld wethouder Cemil Kahramanoğlu, die in dit geval de politiek verantwoordelijk is voor het uitvoeren van de plannen, van goede wil is en oprecht de mensen uit de buurt inspraak wil geven. Des te triester dus dat die buurtbewoners nu toch weer te hoop lopen tegen de plannen. “Het is de bureaucratie die regeert” aldus Sneep.

Hij wijst de Van Smaleveltstraat in. “Kijk eens, wat valt op?” Dat vraagt een kritische blik. De straat is enkele jaren geleden samen met de Thomas a Kempisstraat aangepakt. De Bomenridder geeft zelf het antwoord: “Hier zijn de bomen blijven staan, net als de plantvakken. Die zijn blijven staan, alleen de muurtjes eromheen zijn opnieuw opgemetseld.” Waardoor inderdaad auto’s aan het zicht onttrokken worden en er levendig groen rond de bomen en op de stoep te vinden is. “Hier is ook de riolering vervangen en uitgebreid. Waarom zou dat dan in de Liduinastraat niet kunnen, met behoud van de bomen?”