Over behang, een zwembad en kinderbijslag

Ik had zin in deze foto: het is een werk Lily van der Stokker, binnenkort te zien in het Stedelijk Museum Schiedam (van wie ook de foto)

OPINIE - Het is met tegenzin dat ik de computer opensla. Het werk roept, gisteren werd er in de gemeenteraad gesproken en besloten over de Schiedamse begroting voor volgend jaar, maar ik wil het eigenlijk niet zien: wat de VS heeft gedaan in het stemlokaal.

Op de radio ging het net - ik was doende wakker te worden na een lange vergadering tot kwart over een vannacht - over ‘felicitaties aan Trump’.

Ik heb het me al vaak afgevraagd: mis ik een gen? Heb ik nu zo’n speciale Schiedamse opleiding genoten. Ben ik geïndoctrineerd door al die krantenartikelen die ik in mijn leven heb gelezen - en die paar boeken bovendien? Ik snap het gewoon niet: hoe kan iemand de belangrijkste stem die hij of zij heeft, uitbrengen op iemand die nooit je vriend kan zijn omdat hij alleen zichzelf ziet als middelpunt van het heelal.

Politiek gaat over het verdelen van de schaarse middelen, werd gisteren in de Aleidazaal nog eens gedebiteerd. Daarvoor is het nodig te luisteren naar de noden en wensen van anderen. Daarbij is het nodig dat de meerheid respect heeft voor de minderheid. Tolerantie, het is een woord waar we ons in Nederland graag op laten voorstaan - maar waar we volgens mij nog wel in kunnen groeien. Wie niet tolerant is, niet geïnteresseerd, oprecht, in de ander, die drukt een mening of doel door en neemt besluiten waar voor sommigen/velen - de minderheid - moeilijk mee te leven valt. 

De overheid heeft grote mogelijkheden de ander, de minderheid, maar ook de meerderheid, de wil op te leggen: het stelt belastingen vast en int deze ook, bepaalt de hoogte van subsidies, geeft vergunningen af, zorgt voor het functioneren van het land in al zijn facetten: met autowegen of meer spoor; woningbouw of een bedrijventerrein, windmolens of kernenergie? Maar ook fuserende gemeenten, wie heeft er recht op een woning in de sociale sector, en wie op een paspoort? Hoeveel bejaardenhuizen zijn er, hoe hoog is de kinderbijslag, hoe gaan we om met gokken, vapen, hoe schoon moet het water? Gisteren ging het in de raad over het afscheid van anoniem overleden Schiedammers… Nou ja, ik ben duidelijk: de overheid is de drijvende kracht in de samenleving. Logisch ook: de overheid is de uitdrukking van de samenleving.

Toch?

Bij Trump denk ik dat dit niet het geval is. En dat maakt het juist zo moeilijk te bevatten. Want als we geloven in democratie, dan is dit wat er democratisch is bepaald: dat veel mensen - de meesten - het wel zien zitten met Trump als president. 

Nou ja… misschien zijn ze bang gemaakt met het predikaat ‘socialist’ dat in Amerika wordt geplakt op iemand die in Nederland CDA zou stemmen. Misschien zijn mensen nog zo onvolwassen dat ze vooral nog een vrouw en een man als kandidaten zien (ook zo’n raar gedrocht, waarom maar twee smaken?) en dan denken dat een president eigenlijk een man hoort te zijn. Misschien hebben ze een macabere humor en is dit een manier om je af te reageren omdat je gisteren thuis ruzie hebt gemaakt. 

Ik weet het niet. Ik weet wel dat (God sta ons bij) als Trump gewonnen heeft en weer het Witte Huis mag betrekken, het leven er in de VS en de wereld niet mooier op wordt. Zou Zelensky en met hem alle Oekraïners, vanmorgen zijn computer aan willen zetten?

Het zou een wonder zijn als Trump zijn positie als ‘machtigste man op aarde’ zou gaan gebruiken voor het vergroten van de (internationale) samenwerking, Nee, Make America Great Again - en dat gaat ten koste van anderen. Benoem je alleen ‘eigen’ rechters, adviseurs, ambtenaren, waar het in de volwassen democratieën regel is dat dat in evenredigheid gebeurt (dus je benoemt als regering niet alleen maar vriendjes, maar zoekt naar ‘iedere’ smaak)? Ik vrees dat dat gaat gebeuren. Er komen letterlijk (pistolen!) en figuurlijk muren om de ene mens weg te houden bij de ander. 

Maar dat doen we hier in Europa toch ook?! Ik hoor het u zeggen. Helaas wel. Het maakt duidelijk dat politiek niet altijd idealisme kan zijn, alle Menschen werden Brüder. In Nederland is de grote meerderheid van de mensen er ook van overtuigd geraakt dat we minder nieuwkomers in ons land moeten verwelkomen omdat het er wel erg druk is en we capaciteit missen om iedere gast een oprecht warm welkom te geven. Hier botst de grote droom van ‘ieder mens is even belangrijk’, en ‘ieder mens is vrij’ met de praktijk. 

En juist daarom, omdat politiek en besturen hard werken is, wonderen doen met beperkte middelen (gisteren ging het in de raad vooral over Zwembad Zuid), is het belangrijk dat er iemand aan het roer staat die het hart op de goede plaats heeft. Die zijn beperkingen kent, maar ook idealen heeft. Die vertrouwt op zijn of haar eigen vermogens, maar ook weet dat er anderen zijn die het nog beter weten. Die optimistisch is, in plaats van cynisch. Want dat cynisme - door veel mensen realisme genoemd - maakt dat je toch vooral op jezelf vertrouwt, je niet daadwerkelijk durft te vragen aan de ander hoe zij het zou doen. Maakt dat je je eigen normen als de norm neemt. En die normen, bij ‘bully’ Trump, mwah. Zijn politiek is die van het eigenbelang, zijn middelen het wegzetten van anderen. 

Dat is een andere wereld als waar ik voor ga en sta. Als het in het leven al ‘survivalen’ is als (soms!) op het schoolplein, dan weet ik dat volwassen mensen in hun vermogen hebben de koppen bij elkaar te steken, elkaar te respecteren en samen op ideeën en besluiten te komen die geen van beide ooit had bedacht, maar beiden toch blij kunnen maken. Het is niet dat er maar een kleur van het behang op de muur kan, of dat er maar één euro kan worden uitgegeven en we ruzie moeten maken welke kleur of hoe de euro te spenderen, maar dat we samen tot een verrassend behangetje komen, of misschien toch wel spacwerk en van die ene euro er twee weten te maken door onze talenten aan het werk te zetten. Wat mij betreft bevecht je elkaar dus niet om tot het beste resultaat voor ieder te komen, maar werk je samen. Dat is toch wat we met elkaar geloven dat mogelijk is, als we in onze samenleving werken aan economische groei?

Ik heb ervaren dat het zo werkt. En welk plezier het geeft als een en een meer dan twee blijkt te zijn. Dat is het leven dat ik iedereen gun.

En nu moet de laptop toch maar open. Ik wens u een rustige dag: laat de emoties niet overkoken en laten we samen werken aan die idylle van een samenleving waarin we samen leven. Dat is ons beste antwoord op het pandemonium dat die ene man in dat verre witte huis gaat veroorzaken.