Reusachtige kraan blijft nog even Schiedamse horizon domineren

De PTC en een van de Wind-schepen, met op de voorgrond het hoofdkantoor van GustoMSC (deze en de foto's hieronder zijn in de afgelopen maanden gemaakt)

SCHIEDAM - De Schiedamse horizon verandert dezer dagen met regelmaat van aangezicht. De Wind Osprey en de Wind Orca zijn uit de stad vertrokken, maar de reusachtige kraan die hun voorzag van nieuwe kranen, die blijft nog even het panorama domineren.

De PTC 210-DS, het indrukwekkende gevaarte dat sinds eind september het uitzicht bepaalt van veel Schiedammers die in de richting van Vijfsluizen kijken, blijft na de twee grote klussen nog even staan, want er volgt nog een opdracht: voor een hefschip van Van Oord.

De PTC 210-DS is een van de grootste ringkranen ter wereld; Mammoet zet hem wereldwijd in om hijswerk te doen van buitensporige maten en gewichten. In de regel is dat buiten Nederland, maar de afgelopen maanden dus in Schiedam.  

De aanleiding was een bijzondere: GustoMSC, buurman van Mammoet, ontwierp twee nieuwe kranen voor de schepen Wind Orca en Wind Osprey. Eigenaar Cadeler wilde grotere kranen op de schepen die gebruikt worden om windmolens op zee - die immers ook steeds groter worden - te plaatsen. Een zusterbedrijf van GustoMSC (sinds 2018 onderdeel van het Amerikaanse concern NOV) bouwde de kranen in Zuid-Korea. Ze kunnen vierhonderd ton meer tillen dan hun voorgangers. 

Om een grote kraan op een groot schip te plaatsen, heb je een nog grotere kraan nodig. Zo kon het gebeuren dat Mammoet de PTC 210-DS dus op het thuishonk in Schiedam aan het werk zette.

Dat ‘210’ slaat overigens op 210.000 tonmeter. Dat is een maat om uit te drukken welke last over welke afstand kan worden getild. In dit geval zou de kraan in ieder geval theoretisch 210.000 ton op een meter uit het hart van de kraan kunnen tillen.

Wouter Smits was de afgelopen maanden manager van de tijdelijke werf aan de Nieuwe Maas. Hij legt uit dat voor het in Schiedam installeren van de twee kranen op de twee schepen gekozen is op wens van de klant. “De Deense eigenaar Cadeler wilde graag voor alle werkzaamheden met één partij in zee.” Dus ontwerp, bouw en installatie uitgevoerd door of in opdracht van dezelfde dienstverlener. Dat werd GustoMSC, dat al veel ontwerpen van vergelijkbare kranen op zijn naam heeft staan. Maar GustoMSC heeft sinds het faillissement van de Gusto in 1978 geen eigen werf meer. “We hebben daarom voor dit project de helft van het Mammoet-terrein gehuurd”, aldus Smits. “Inclusief haar unieke PTC-kraan met een werkhoogte van 165 meter. Zo kan veel windturbine-installatiemateriaal aan boord blijven, en kunnen we gelijktijdig aan twee schepen werken. Heel efficiënt.”

De Osprey en de Orca waren tot voor kort nog aan het werk op de Noordzee. Door in Schiedam de schepen van nieuwe kranen te voorzien, zijn ze relatief maar kort buiten gebruik. Binnenkort zullen de twee schepen er ook weer aan het werk gaan, nu in staat om nog grotere windturbines te plaatsen. 

De twee zijn zogenaamde ‘jack-upschepen’. Een ‘jack-up’ is een schip dat zes 'poten' uit kan zetten op de bodem van de zee en zichzelf daarmee boven het wateroppervlak op kan drukken. Hiermee is het schip, dat dan een soort platform is geworden, niet meer afhankelijk van golfslag en drijfvermogen en evenwicht en tot groter klussen in staat.

Ook voor de ingenieurs van GustoMSC is de installatie van de twee nieuwe kranen op de schepen bijzonder. Het komt immers eigenlijk nooit voor dat het werk uit hun handen, de kranen, zo ongeveer voor de deur wordt gerealiseerd. GustoMSC zit in de oude timmerfabriek van Wilton-Fijenoord op Vijfsluizen en de tekenaars en rekenaars zitten dan ook op de eerste rang om de installatie, toch een soort kroon op hun werk, dagelijks te kunnen volgen. 

Bijna driekwart van de windturbines op de Noordzee zijn geïnstalleerd door hefschepen naar het ontwerp van GustoMSC, aldus Smits. “Kennis en ervaring die wereldwijd wordt gewaardeerd en daarmee bijdraagt aan de groei van de groene economie en een banenmotor vormt voor de Rotterdamse regio.”

De nieuwe kranen hebben een hefvermogen van zestienhonderd metrische ton op een straal van veertig meter, waarbij de hoofdhaak 159 meter boven het hoofddek reikt. Ze worden volledig elektrisch aangedreven. Smits: “De grootte en hoogte maken het bij installatiewerk en aanpassingen soms onhandig, maar geven mij ook een enorme kick. Het kon mij niet groot genoeg zijn, vond ik al als kind. En techniek fascineert me al van jongs af aan.”

“Toen ik na mijn studie in 2006 bij GustoMSC begon, maakte ik als engineer vooral berekeningen, technische specificaties en bouwbestekken voor werkschepen, kranen en boortorens. Elke keer is het project anders. Waar ter wereld en waarvoor het schip gebruikt wordt, dat is allemaal van belang. Boeiender dan het ontwerpen van een tanker- of containerschip dat alleen van a naar b vaart. Achter een scherm blijf je tot op zekere hoogte conceptueel en abstract bezig. Je produceert vooral papier. Maar om echt iets te maken wat rondvaart, dat is een hele andere discipline.” 

Smits stapte over naar SBM Offshore, destijds het moederbedrijf van GustoMSC. Daarna werkte hij nog bijna drie jaar voor een startup onder Huisman. “Vijf jaar geleden keerde ik terug op het oude nest.” GustoMSC was toen net samengegaan met multinational NOV uit Houston. Dat heeft fabricagelocaties overal ter wereld. “Nu kan ik meedenken over het ontwerp, maar ook betrokken zijn bij de uitvoering.”

“Bij het project voor Cadeler is het mijn taak de dagelijkse gang van zaken te bepalen rond de installatie, inbedrijfstelling en het testen van beide kranen. In de praktijk ben ik daardoor ook vaak met details bezig en ad-hoc veranderingen aan het doorvoeren in de operationele werkzaamheden om ervoor te zorgen dat we niet stilstaan. Ik wist van tevoren dat het een uitdaging ging worden. Deze operatie is voor ons geen dagelijkse kost, maar de adrenaline geeft me vleugels. Zo’n project komt misschien nooit meer voorbij. Aan veel uren maken en de hectiek ben ik intussen gewend. Het is makkelijk om achteraf te zeggen dat dingen anders hadden kunnen gaan, maar we staan er toch maar. Elke dag. Met zo’n driehonderd man on site en aan boord van beide schepen. Met veelal lokale partijen en allerlei disciplines. We doen dit vooral samen. Dat geeft me een gevoel van trots.”

Nu het einde van zijn job als werfbaas in zicht komt, gloort een volgend project al aan de horizon. Een nieuwe kraan van GustoMSC is in aanbouw in het Indonesische Batam. Smits zal dat werk waarschijnlijk gaan begeleiden.

PS. De Wind Orca en de Wind Osprey zijn momenteel in Esbjerg, Denemarken waar ze worden voorbereid op hun eerste klus met de nieuwe kraan. Voor Wind Orca wordt dat een project voor de kust van Schotland; de Wind Osprey gaat voor de kust van Duitsland aan het werk.