Van het Witte Huis naar Schiedam

SCHIEDAM - COLUMN - Ik was van plan vandaag eens op te schrijven wat mijn gedachten zijn rond de dood van de Schiedamse jongen na een messteek en het geweld dat door jonge kinderen wordt gebruikt, maar het lukt me niet om mijn gedachten daartoe te zetten. Ik heb gisteren zoals de halve wereld meegekeken naar de beschamende vertoning in de ontvangstruimte van het Witte Huis en kan mijn gedachten niet meer op veel anders krijgen.

Een derde wereldoorlog, de Amerikaanse president gebruikte die woorden. Hij dreigde dat die realiteit kon worden en hij gaf de Oekraïnse president alvast maar de schuld. Moest die maar niet zo jammeren hoe slecht Poetin is en dat zijn land niet het stoppen van de gevechten wil, maar vrede. Vrede, dat betekent dat je rustig plannen kunt maken voor je leven zonder angst. Zonder angst dat een gewelddadige dwaas met machtswellust die plannen in het honderd schopt met bommen en granaten. 

Ik zit eigenlijk nog steeds te trillen op mijn stoel. Ik ben het niet vaak eens met Dilan Yesilgöz, maar ze noemde de gang van zaken op tv misselijkmakend. Precies. Sjuul Paradijs, zelf toch ook ooit een beetje een Telegraafgekkie, noemde de Amerikaanse president en zijn collega’s in de regering ‘een stel geschifte lui, die volledig gedrogeerd zijn door machtswellust’. Ik kan het niet beter zeggen.

Het komt er, denk ik nu na een nachtje toch nog wel goed slapen, op neer dat de wereld inderdaad in een paar weken tijd compleet op zijn kop is gezet, simpelweg omdat er een gewetenloze baas met pretenties grote dan zijn ego en hoogmoed van hier tot de maan en terug, zijn intrede in het Witte Huis heeft gedaan. Omdat hij dingen zo wist te verwoorden dat een meerderheid van de Amerikanen haar of zijn stem aan hem gaf. Dat is erg zat. Zekerheden als een functionerende NAVO - tachtig jaar de garantie voor Nederland op vrede en veiligheid - werden gisteravond openlijk in twijfel getrokken. We zijn overgeleverd aan de nukken van iemand die koning-keizer-admiraal wil zijn. De rode knop uit de James Bondfilms staat op het bureau van iemand die de leider van een land dat drie jaar dapper vecht tegen een veel grotere dodelijke invasiemacht, voorhoudt bezig te zijn een derde wereldoorlog te veroorzaken. Omdat die leider vraagt om garanties dat als zijn landgenoten de wapens neerleggen, dat niet leidt tot een nieuwe invasie van een herbewapende tegenstander.

Er schieten nog veel dingen door mijn hoofd: hoelang loopt een meerderheid van de Amerikanen nog weg met de bully? Zijn er in het land nog voldoende garanties om volgende verkiezingen eerlijk te laten verlopen of dreigt daar ook burgeroorlog? Hoe heeft Europa het zo uit de hand kunnen laten lopen? Zijn de Europese legers dan zo nietszeggend dat ze zonder Amerikaanse steun inderdaad niets te vertellen hebben - en hoe hebben generaals en regeringsleiders die garantie dat je eigen baas bent omdat je jezelf kan weren dan weggeven? Of is het als met de olie die ineens niet meer uit Rusland kon komen: als de nood hoog is blijkt er veel mogelijk? Ook een sterke verdediging van Europese landen.

Allemaal vragen waar ik me nooit in mijn toch niet zo korte leventje druk om heb hoeven maken. En met mij zullen heel velen zo vandaag zijn opgestaan. Alles waar het in tientallen jaren over ging, bij ons thuis - mr. G.B.J. Hilterman! -, op school hadden toen er in Nederland kruisraketten moesten worden geplaatst, alles wat we dachten over het ‘eind van de geschiedenis’, zoals het werd genoemd omdat het liberale democratische kapitalisme het ‘gewonnen’ had… alles waar we het over hadden is nu achterhaald. 

Rare gesprekken die ik nu heb met mijn vriendinnen, als ik er even over nadenkt. Angst sluipt in de maatschappij. Net wat we niet nodig hebben, of je moet het wel heel cynisch willen zien en zeggen dat het ons wakker schudt, dat we eindelijk leren dat het allemaal niet vanzelf spreekt, tachtig jaar vrede en zo.

Maar nu ik er even voor zit, bedenk ik toch dat er misschien niet zo veel is veranderd. Dit is van alle tijden. Dit is wat er gebeurt als je de bullebak zijn gang laat gaan. Als je de mensen die niet beter weten te kiezen dan voor egoïsme, eigenbelang, agressie, ruziemaken, de overhand laat krijgen. Dat is het teleurstellende van vandaag, dat de zachte krachten die weten dat de aloude wijsheid dat je met een ander moet doen zoals je zelf ook behandeld wilt worden, dat die het hebben afgelegd. Dat te veel mensen niet meer weten dat de enige manier voor de wereld om gelukkig te worden is ieder serieus te nemen, in zijn recht te laten, te waarderen, juist omdat die anders is dan wijzelf. 

En zo zijn we toch ook weer terug bij de verdrietige gebeurtenissen in Schiedam. We moeten onze kinderen voorleven dat het tekortdoen van een ander, het willen bazen over een ander, laat staan het gebruik van wapens en geweld, leidt tot een hoop ellende. En daar zijn we ook in Schiedam klaarblijkelijk niet voldoende in geslaagd. 

Ik hoop van ganser harte dat die ellende in het groot de wereld bespaard blijf. Laten we een beetje meer van elkaar houden.