Weigerende flappentappen? Dat is gewoon de bedoeling!

COLUMN - Er wordt in Schiedam veel geklaagd over de flappentappen van Geldmaat. Heel vaak stoten klanten hun neus als ze door het papiergeld heen zijn. De automaat is buiten gebruik. Naar mijn indruk is dit vooral tegen het eind van het weekend het geval. Tot voor een jaar of twee had je zulke problemen nooit. Nu ineens wel en de klachten blijven bepaald niet tot Schiedam beperkt.

Volgens mij doen ze het expres. Het is een publiek geheim dat de banken en de overheid het gebruik van cash geld zoveel mogelijk willen ontmoedigen. Daar worden verschillende redenen voor aangevoerd. Het zou zoveel handiger zijn een betaalkaart te gebruiken. Zo lang je de pincode maar goed voor je houdt, is het nog veiliger ook. En je hoeft geen hoge kosten te maken om al die miljoenen bankbiljetten te drukken en in van die pantserwagentjes te verspreiden. 

Toch is dat niet de belangrijkste reden: de overheid en de banken kunnen geen zicht houden op wat er met papieren euro´s gebeurt zodra ze de automaten verlaten hebben. Daarom is het nu al verboden grotere uitgaven zoals die voor een auto cash af te rekenen. Bankbiljetten zijn onontbeerlijk voor het zwarte circuit en dan met name de drugshandel. Ook is men nogal panisch op zoek naar betalingen aan terroristen. Als U de verkeerde achternaam draagt en U haalt een behoorlijk bedrag van de bank, komt U automatisch in het verdachtenbankje terecht. Dat blijkt uit verhalen in de media over onschuldige burgers die hun bankrekening verliezen omdat ze niet kunnen bewijzen dat ze hun geld voor zichzelf gebruikten en niet voor Islamitische Staat. En zonder bankrekening kun je in Nederland niet functioneren. 

Daaronder moeten mensen zoals U en ik lijden. Als we maar vaak genoeg onze neus stoten bij geldautomaten, leren we onze liefde voor papieren euro´s wel af, zo is de gedachte bij de banken. Deze praktijk heet nudging in het Engels en wordt uitgebreid gebruikt om het publiek in een door machthebbers gewenste richting te duwen. Bedrijven die obesitas onder het personeel willen bestrijden, hebben bijvoorbeeld in de kantine de dienbladen afgeschaft. Zo kun je maar één bord eten meenemen. Bij de Voedselbank in Spijkenisse krijgen de klanten een tijdslot van een half uur om hun pakket op te halen. Als ze te vroeg zijn, moeten ze buiten in regen en wind op hun beurt wachten.

Dat is nudging. En daarom doen die geldmaten het zo vaak niet.

Je zult zien dat ze straks winkeliers laten betalen als zij de dagopbrengst papiergeld bij de bank deponeren. Dit in de hoop dat zij dan van hun klanten alleen elektronische betaling zullen accepteren zoals nu al in de moderne horeca het geval is. Munten voor wisselgeld moeten ze nu al van de banken kópen. 

En je zult zien dat je straks moet betalen om je eigen geld uit de geldmaat te krijgen – als die werkt. 

Bewuste burgers komen in verzet zodra ze merken dat er nudging in het spel is. Zo moet het nu ook gaan. Net als heel veel Schiedammers betaal ik mijn kleine uitgaven en dagelijkse boodschappen het liefst vanuit mijn portemonnee. Op die manier houd ik gemakkelijk zicht op het uitgavenpatroon. Met een betaalkaart is dat veel lastiger. Daarom houd ik hoe dan ook aan papiergeld en munten vast. Ze kunnen allemaal de zenuwen krijgen.