Sluiting kraam Vlietland 'een zeer slecht idee'

SCHIEDAM - Sluiting van de kraamafdeling van Franciscus Vlietland is 'een zeer slecht idee'. Dat zegt Kirsten Dingemans van de Schiedamse verloskundepraktijk Aleida. Bevallen in Rotterdam kan volgens haar zorgen voor gevaarlijke situaties. Bovendien is het maar zeer de vraag of de beoogde voordelen van de stap worden behaald.

De afgelopen weken werd duidelijk dat de directie van de Franciscusziekenhuisgroep serieus overweegt om de geboortezorg vanuit Schiedam over te brengen naar Franciscus Gasthuis in Rotterdam.

Aleida, praktijk voor verloskunde en echoscopie, was op de hoogte van de plannen. “Het zit al langer in de pijplijn”, aldus Dingemans. Het ziekenhuis zocht contact om over het voornemen te overleggen. Verschillende van de zes verloskundigen van de enige Schiedamse praktijk, schoven bij verschillende overleggen aan. Sinds mei wordt er overlegd, met behalve de verloskundigen van Aleida en van de twee praktijken in Vlaardingen (De Luiermand en LIV), ook klinisch verloskundigen (die in het ziekenhuis werken), kinderartsen en gynaecologen en vertegenwoordigers van de Raad van Bestuur. “Goede gesprekken”, aldus Dingemans.

Maar wel met een afloop die een onwenselijke kant lijkt uit te gaan. “Wij hebben steeds tegen een verhuizing gepleit”, aldus Dingemans. Verschillende factoren spelen daarbij een rol. Een belangrijke is de drukte op de weg. Bevallen in Rotterdam betekent voor praktisch alle moeders die nu nog naar het Vlietland gaan, extra kilometers. Het Vlietland heeft immers van oudsher een bedieningsgebied van Schiedam en Vlaardingen, plus delen van het Waterweg-gebied tot aan Hoek van Holland, het Westland en sinds de problemen in het Ruwaard van Putten ook Voorne-Putten. Uit Rotterdam bezoeken hooguit de bewoners van het meest westelijke deel van de stad het Vlietland.

“De A20 staat op één in de file Top Tien”, aldus Dingemans. “De Giessenbrug is problematisch”, want met regelmaat geopend voor het scheepvaartverkeer. “Ga op een dag als vandaag om half vier eens die kant op...”

Het werk van een verloskundige is veelzijdig en intensief. Zij (bij Aleida werkt één mannelijke verloskundige) komt in contact met toekomstige moeders - en hun huisgenoten - tijdens de zwangerschap, doet prenatale controles, 'doet' de bevalling en zorgt voor nazorg. Iedere moeder krijgt een 'vaste' verloskundige, maar de komst van een kindje is natuurlijk niet helemaal te plannen. De verloskundigen hebben nacht- en weekenddiensten, dus cliënten worden ook overgedragen.

Achttien jaar al werkt Dingemans als verloskundige. Zij kent de stad op haar duimpje en kent de Schiedammers en de Schiedamse mentaliteit. Ze krijgt ook het nodige mee van de moeilijkheden die er achter veel voordeuren schuilgaan. “We hebben hier nogal wat kwetsbare zwangeren: tienermoeders, mensen uit lage sociale milieus, mensen die in armoede leven. Er zijn mensen die op de kale vloer leven. Psychische problemen zijn er ook veel, en het lijkt erger te worden. Er zijn echt mensen die het geld niet hebben om een taxi te bestellen als ze naar het ziekenhuis moeten. Zelfs een rit in het openbaar vervoer van een uur kunnen zij niet opbrengen.”

Dan is de aanvechting voor Dingemans groot om te zeggen 'nu, spring dan maar in mijn auto'.

Dat doet ze ook regelmatig, maar het wordt lastig als zo'n ritje haar ook een uur en meer kost. Er zijn immers meer vrouwen die op haar inzet rekenen. “Want dat is de realiteit: een geboorte komt nooit alleen.”

Niet meer dan twintig procent van de bevallingen gebeurt thuis. Veel moeders kiezen op voorhand voor het ziekenhuis als plek waar zij hun kindje ter wereld willen brengen. Moeders van niet-Nederlandse komaf, zoals de vele Poolsen en Roemeensen in de stad, peinzen er niet over om thuis te bevallen. “Dat zijn zij helemaal niet gewend.” Zij bevallen poliklinisch.

In totaal worden er zo'n tweeduizend bevallingen per jaar gedaan in het Vlietland. “Ik schat dat er daarvan zeshonderd tot zevenhonderd Schiedamse kinderen zijn.”

Niet alle vrouwen die thuis willen bevallen, doen dat ook. Er zijn de nodige medische redenen die er voor kunnen zorgen dat moeders die zich hadden voorgenomen thuis te bevallen, toch in het ziekenhuis terechtkomen. 'Erwtensoep', noemt Dingemans het vruchtwater waarin babies hun ontlasting hebben gedaan. Dat is een goede reden om linea recta naar het hospitaal te gaan. Dito als een moeder 'na uren persen de baby er niet uit krijgt'.

Haar werk is in de kern daarom vooral een kwestie van risicoselectie, zegt Dingemans. Wanneer is de tijd gekomen om naar het ziekenhuis te gaan, wanneer moet je je richten op verzorging van de cliënt? Zijn er complicaties die dreigen? Wat kan een moeder aan? Welke risico's wil en kan je aangaan, welke niet?

Dat proces gaat anders verlopen indien de klanten van Dingemans naar Rotterdam-Noord moeten.

“Het maakt nogal uit of je weet dat je binnen een half uur in de verloskamer bent, of dat je vreest dat dit meer dan een uur kost.” Binnen Schiedam is het niet meer dan tien minuten rijden naar het ziekenhuis, twintig minuten maximaal in het spitsuur.

“Stel je voor dat een moeder panisch thuis is.” Dat gebeurt regelmatig. Iemand die thuis wil bevallen maar dan toch naar het ziekenhuis wil. “Dan de stress van het spitsverkeer inrijden...” Nee, dat is niks. Het gaat volstrekt in tegen wat zij mij haar inzet beoogt.

En waarom? De argumenten die volgens Dingemans worden gebruikt voor de verhuizing naar Rotterdam, zijn de aanwezigheid van een Intensive Care en een 24-uurs anesthesist in Franciscus Gasthuis. “We kunnen meer expertise organiseren op één locatie”, is het motto. Tegen lagere kosten vanwege meer efficiency en effectiviteit. “Men wil vijf miljoen euro per jaar besparen.”

Dingemans vraagt zich af waar deze besparingen worden behaald. Nog afgezien van de noodzaak om te investeren in het gebouw in Rotterdam, om daar de extra benodigde verloscapaciteit te realiseren.

Ze noemt het onbegrijpelijk dat wordt gedacht dat zwangere vrouwen het openbaar vervoer kunnen nemen naar het ziekenhuis om te bevallen. ¨Je denkt toch niet dat als ik word gebeld door een vrouw dat haar vliezen zijn gebroken, dat ik dan zeg: stap maar in de tram? Dan bel ik een ambulance.” Het is te verwachten dat er meer A1- (acute bedreiging) en A2- (geen direct levensgevaar) ritten in de ambulance worden gemaakt. “Die kosten ook 1300 en 800 euro per rit.” Daar gaat je winst. ¨Mensen zullen eerder 112 bellen. Dan gaat het met politie-escorte naar het ziekenhuis.” Taxichauffeurs weigeren meer en meer vrouwen die op het punt van bevallen staan, aldus Dingemans.

Een ander element is dat zij als verloskundige anderes keuze zal maken, in haar risicoselectie. Als je weet dat het ziekenhuis verder weg is, ga je eerder op zeker en is een besluit om in het ziekenhuis te bevallen sneller gemaakt. Dat zet de praktijk van het thuisbevallen verder onder druk - en drijft de kosten van de Nederlandse gezondheidszorg op.

Zo lijkt de hele bundeling van de kraamzorg van het Franciscusziekenhuis een schoolvoorbeeld van suboptimalisatie: een partij, in dit geval het ziekenhuis, neemt een besluit waar men zelf baat bij denkt te hebben, dat vele mensen raakt. Die mensen hebben de nadelen, financieel, maar vooral op een zo belangrijk moment in een mensenleven als dat van de bevalling.

Verloskunde is een roeping, aldus Dingemans. “Je wilt het beste voor de cliënt.” Dat gaat haar voor alles. “Om ons gaat het niet, wij komen toch wel, ook naar Rotterdam. Je wilt goede zorg leveren, daar betalen de mensen ook premie voor.”

De belangrijkste vraag die in het hele verhaal resteert is voor de verloskundige 'waar ligt de verantwoordelijkheid'. Kan een ziekenhuisdirectie zo'n besluit nemen? “Wat doe je als er een calamiteit is en een moeder of een kindje overlijdt onderweg? Dat mag toch niet gebeuren...”

Morgen - zaterdag - zullen vertegenwoordigers van de politieke partijen CDA en SP uit verschillende gemeenten handtekeningen verzamelen tegen de verplaatsing van de geboortezorg naar Rotterdam. Zij doen dit op de brug over de poldervaart voor het ziekenhuis, vanaf drie uur. Tegen vijven willen zij de handtekeningen aanbieden aan directeur Karen Kruijthof van Franciscus Gasthuis & Vlietland.