Een voorportaaal, niet alleen van de Gorzen

COLUMN - Mari Dingenouts, niet geboren maar sinds zijn huwelijk met een inboorlinge wel getogen in de Gorzen, ziet graag dat er naast het zwembad in de scherpe bocht van de Westfrankelandsedijk een Nelson Mandela Promenade komt. Dat is om tal van redenen een erg goed idee, maar helemaal onomstreden is het plan niet. Zo zijn er Gorzenezen die graag een volksstemming zouden zien. Dit roept uiteraard de vraag op waar de Gorzen dan beginnen en waar ze ophouden.

Deze bijzondere wijk is altijd een eiland geweest dat een beetje opzij van de oude jeneverstad lag. Het was eerst een havenkwartier en later ook de buurt waar de werknemers van de grote werven een woonstee vonden, onder andere in de monumentale arbeiderswoningen van Volkshuisvesting, waarvan er recent met veel liefde zijn gerestaureerd. Dat leverde de Gorzen een soort status aparte op: de bewoners verschilden in toon, stijl en gedrag van de overige Schiedammers.

Het centrum van hun wereld was niet de Koemarkt, maar de Groenelaan. Als zij op de Hoogstraat gingen winkelen, zeiden ze niet dat ze naar ‘de stad’ gingen, maar naar Schiedam. In de wijk maakt men ook een onderscheid tussen Gorzenezen, die er geboren zijn, en Gorzenaren, mensen van buiten die het burgerrecht hebben verkregen nadat zij jaren en nog eens jaren hun best hadden gedaan.

Je kunt de Gorzen alleen over een brug benaderen. Het zijn er zes: de Hoofdbrug of Varkenssluis, de Wilhelminabrug over de Buitenhaven, de brug over de Spuihaven die de Havendijk verbindt met de Westfrankelandsedijk en tenslotte de twee bruggen over de Westerhaven. Aan de ene kant is het Gorzen, aan de andere kant niet. Dat staat buiten kijf.

De plek waar Mari Dingenouts zijn Nelson Mandela Promenade wil, maakt dan ook geen deel uit van de Gorzen. Maar waarvan dan wel? De plek wordt omzoomd door het Volkspark. Het westen begint pas een eindje verderop. Het is een soort van niemandsland. Het is tegelijkertijd het voorportaal van de Gorzen en van het westen. Je zou ook kunnen zeggen: het is een ontmoetingspunt.

Daarom is het o zo’n geschikte plek om naar Nelson Mandela vernoemd te worden. Als president van Zuid-Afrika heeft hij zich consequent ingezet voor ontmoeting en verzoening, dit nadat hij om zijn verzetsdaden tegen het ondemocratische apartheidsregime tientallen jaren gevangen had gezeten. Zo is Nelson Mandela een voorbeeld en een rolmodel geworden voor de hele wereld.

De nieuwe promenade ligt ook nog eens tegen de Wilhelminahaven en het bijbehorende bedrijventerrein aan. Dat is een nogal internationaal stukje Schiedam waar varensgezellen, chauffeurs en zakenrelaties uit vele landen komen. Voor hen heeft de naam Nelson Mandela een bekende klank. Ze beseffen meteen dat ze welkom zijn.

In dat voorportaal waar mensen die anders langs elkaar heen zouden lopen, elkaar ontmoeten.