Jeneverstad of cocainestad?

SCHIEDAM - Schiedam ruikt niet meer naar jenever. De zoete geur van gistend graan die vroeger overal door de straten dreef, is vervangen door iets veel minder romantisch. De stad die ooit trots was op haar bijnaam 'Jeneverstad' worstelt nu met een heel ander soort probleem: cocaïne.

Van gouden tijden naar bittere nasmaak

In de 18de en 19de eeuw was Schiedam het kloppende hart van de Nederlandse jeneverindustrie. Jenever was niet zomaar een drankje; het was een exportproduct dat Nederland op de kaart zette. Molens maalden rogge en gerst, en stokers zoals die van De Kuyper (opgericht in 1695) perfectioneerden recepten met jeneverbessen. In en rond de Brandersbuurt draaiden honderden branderijen en distilleerderijen op volle toeren. Het aantal liep op tot bijna vierhonderd, met een eigen ecosysteem van graanhandel, scheepvaart en ambacht. De reusachtige korenmolens die het mout maalden torenden boven de pakhuizen uit en zijn nog altijd de hoogste klassieke windmolens ter wereld.

Maar achter die façade school een droevige werkelijkheid. De arbeiders, slecht betaald en levend in erbarmelijke omstandigheden, vonden troost in hun eigen product. Er bestaan zelfs anektodes over jeneversnuivers, arbeiders die in hun vrije tijd boven de luchtroosters van de jeneverstokerijen gingen liggen om de alcoholdampen in te ademen. Alcoholisme was wijdverspreid, gezinnen vielen uiteen, en de criminaliteit nam toe. Het was alsof de stad zichzelf langzaam vergiftigde met haar eigen succes.

Het nieuwe gif

Vandaag de dag heeft Schiedam te maken met een vergelijkbaar patroon, maar dan met cocaïne. Uit cijfers blijkt dat het cocaïnegebruik in de regio de afgelopen vijf jaar is gestegen. Vooral onder jongvolwassenen tussen de 25 en 35 jaar is de stijging opvallend.

"We zien steeds vaker mensen van wie het leven compleet op zijn kop gaat door cocaïne", vertelt een medewerker van een lokale hulpverlening. "Net zoals vroeger met de jenever, begint het vaak onschuldig. Een lijntje op een feestje, wat extra energie voor een drukke werkweek. Maar voordat je het weet, ben je je baan, je relatie en je huis kwijt."

Twee kanten van dezelfde munt

De parallellen zijn opvallend. Allebei de verslavingen gedijden in tijden van economische druk en maatschappelijke onzekerheid. In de jenevertijd waren het de verschrikkelijke arbeidsomstandigheden en de armoede. Nu zijn het de hoge werkdruk, financiële stress en sociale media die bijdragen aan de behoefte om te ontsnappen aan de realiteit.

Ook de impact op families toont sterke overeenkomsten. Net als toen zijn we bang dat huishoudens uit elkaar vallen door verslaving, kinderen die opgroeien in instabiele thuissituaties, en een toename van geweld en criminaliteit.

De zoektocht naar hulp

Het verschil zit hem vooral in de beschikbaarheid van professionele hulp. Waar 200 jaar geleden verslaafden vaak aan hun lot werden overgelaten, bestaan er nu gespecialiseerde behandelcentra. Een luxe afkickkliniek Nederland kan tegenwoordig intensieve begeleiding bieden, compleet met medische ondersteuning en therapie.

Voor mensen uit de regio die op zoek zijn naar behandeling, biedt een afkickkliniek Amsterdam vaak uitkomst. Klinieken zoals Thet Youturn hebben zich gespecialiseerd in het behandelen van cocaïneverslaving en helpen jaarlijks honderden mensen weer op het juiste spoor.