Schiedam geeft bestuur GGD lesje in democratie

Foto: GGD Rotterdam-Rijnmond

SCHIEDAM – Het gemeentebestuur wil geen zeggenschap over GGD-taken in Schiedam afstaan aan het algemeen bestuur van de GGD Rotterdam-Rijnmond. Mede daarom verzet Schiedam zich tegen wijzigingen in de gemeenschappelijke regeling tussen de dertien Rijnmondgemeenten. Bovendien wil Schiedam dat het bestuur van de GGD open staat voor inspraak van burgers. Dat is nu niet mogelijk.

Aan de GGD namen zestien gemeenten deel, maar door herindeling is het aantal veranderd. Brielle, Westvoorne en Hellevoetsluis gingen op in de gemeente Voorne aan Zee. En de gemeenten Spijkenisse en Bernisse gingen op in de gemeente Nissewaard. De GGD wil de noodzakelijke aanpassing in de gemeenschappelijke regeling (GR) benutten voor een aantal andere wijzigingen en daarmee ook inhaken op een wetswijziging in de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr), maar voor Schiedam gaan de wijzigingsvoorstellen te ver.

Schiedam heeft zijn zienswijze afgestemd met Nissewaard en Vlaardingen (samen vormen ze na Rotterdam de grootste gemeenten in de Rijnmond) en dat leidt tot bijval; Nissewaard zal een zelfde zienswijze indienen, gericht tegen afschaffing van het vetorecht van elke gemeente.

Nu zijn unanieme besluiten vereist. In het bestuur van de GGD zitten de wethouders volksgezondheid van de dertien gemeenten en bij besluitvorming over wijzigingen in de GR is unanimiteit vereist. Het voorstel vanuit de GGD is om daarvan af te stappen en het zo te regelen dat voortaan een twee derde meerderheid voldoende is. “Concreet betekent dit”, zegt het college van burgemeester en wethouders van Schiedam, “dat er geen unaniem besluit nodig is om consensus te bereiken over de taken van de GR. Een stemverhouding van twee derde is voldoende om een positief besluit te nemen ten aanzien van het takenpakket. Hierbij moet rekening gehouden worden dat elke gemeente per 50.000 inwoners één stem heeft. Dit betekent dat grotere gemeenten meer invloed hebben wanneer er wordt gestemd. Daarom pleiten wij voor gelijke invloed voor elke gemeente en houden wij vast aan een unaniem besluit. Wij willen geen wijziging van het unaniem besluit.”

De GGD Rotterdam-Rijnmond bevordert en beschermt de gezondheid van de inwoners in deze regio. De GGD heeft wettelijke en niet-wettelijke taken. Schiedam wil voorkomen dat de GGD zelf gaat bepalen welke bovenwettelijke taken de GGD in Schiedam uitvoert. Daar wil Schiedam zelf over blijven beslissen. Met een andere stemverhouding in het bestuur kunnen er besluiten worden genomen waar Schiedam niet achter staat.

Dat vindt het gemeentebestuur van Schiedam geen wenselijke situatie, 'zeker niet omdat de uitvoerende organisatie van de GGD onderdeel is van de gemeente Rotterdam en de begroting van de GGD in de begroting van de gemeente Rotterdam is geconsolideerd'. "Deze begroting is verder niet transparant voor ons. Ook hebben de gemeenteraden daar geen zicht op. Dat doet ertoe, omdat er op het takenpakket geen afrekening plaatsvindt. Er is geen zicht op de financiële uitgaven.”

Dat kan effect hebben op de gemeentelijke bijdrage aan de GGD. “Of wij betalen mee aan producten die wij eigenlijk niet nodig hebben.”

Een evaluatie is alleen mogelijk wanneer het bestuur daartoe besluit en bedoeld om het functioneren van de regeling te evalueren. Schiedam vindt dat niet concreet genoeg. Er moet sowieso periodiek een evaluatie zijn, voorafgaand aan de vierjaarlijkse cyclus dat over omvang en tarieven wordt beslist.

De mogelijkheid is aanwezig dat de GGD’en vanuit landelijke ontwikkelingen rollen toebedeeld krijgen, die door gemeenten bekostigd moeten worden. 

Daarom moet de evaluatie onafhankelijk zijn, als het aan Schiedam ligt.

Dan heeft Schiedam nog een punt waar het om het democratisch gehalte van de gemeenschappelijke regeling GGD gaat. In de beoogde wijziging wordt de mogelijkheid tot participatie vanuit de burgerij niet geopend. De GGD vindt dat die inbreng vanuit de bevolking via de gemeenteraden kan verlopen, maar Schiedam raadt het op die manier af. “Dit is namelijk geen duidelijke route voor de burger. Daarnaast zijn het niet de colleges en raden die vergaderen over de agendapunten van het bestuur. Als vorm van burgerparticipatie zouden burgers de mogelijkheid moeten krijgen om in te spreken bij de bestuursvergaderingen. De vergaderingen zijn openbaar, evenals de vergaderstukken. Door het niet opnemen van de mogelijkheid tot participatie, wordt er geen recht gedaan aan het openbaar karakter. Burgers kunnen de optie geboden krijgen om in te spreken. Wij willen dat de gemeenschappelijke regeling een duidelijke route opneemt voor participatie”, zegt het college van B&W van Schiedam. 

De GR GGD moet voldoen aan de Wgr en dus ook aan het participatieartikel in de wet. “Wij verwachten dat de mogelijkheid tot inspreken alsnog wordt toegevoegd”, schrijft het college.

Er zijn gemeenten die er anders over denken en die niet willen dat burgers bij het GGD-bestuur inspreken. Maar als ze niet in het Schiedamse standpunt meegaan, houdt Schiedam vast aan het vetorecht (de verplichting tot unanimiteit) en verandert er helemaal niets. 

Gemeenteraadsleden van Schiedam vergaderen over de zienswijze van het college in een commissievergadering op woensdag 6 maart. Daarna beslist de gemeenteraad over de Schiedamse inbreng naar de GGD toe. Dat gebeurt op dinsdag 12 maart, de dag voordat Harald Bergmann als burgemeester van Schiedam wordt geïnstalleerd.