Een monument voor de slachtoffers van de treinramp

COLUMN - Burgemeester Lamers zal met zijn adviseurs wel even gedubd hebben of het wel kon: tijdens de dodenherdenking ook de slachtoffers herdenken van de treinramp in 1976. Tenslotte kostte een gruwelijke samenloop van omstandigheden hen het leven. Hun noodlot was geen gevolg van het grote conflict in de twintigste eeuw tussen vrijheid en onderdrukking, dat ook het bestaan van Nederland als natie op het spel zette. Kun je die tragedies wel op een lijn zetten?

De burgemeester heeft die vraag met 'ja' beantwoord. En terecht, want daarmee verrichtte hij een daad van menselijkheid. Het kort memoreren van de treinramp was daarom in de geest van 'hen die vielen', zoals op zoveel oorlogsmonumenten in den lande staat.

“Nu moet dat herdenkingsteken er ook maar komen”, dacht ik afgelopen woensdag op de Plantage en ik herinnerde mij de tijd dat het huidige oorlogsmonument er nog niet stond. Als tijdelijke voorziening had de gemeente een groot wit kruis geplaatst. Je zag destijds – ik word oud, het gaat nu over de jaren vijftig – op heel veel plekken dat soort kruisen. Die zijn inmiddels allemaal door echte standbeelden vervangen. Zoiets zou met het monument voor de slachtoffers van de treinramp ook kunnen gebeuren. Om ervoor te zorgen dat het momentum – zoals dat tegenwoordig heet – niet voorbij gaat, plaatsen wij snel een tijdelijk gedenkteken. Dan hebben we alle tijd om te werken aan een permanente oplossing.

De beste locatie is vlakbij de rampplek waar bij de ingang van sportpark Thurlede het Hazenpad en de Parkweg elkaar kruisen. Vooral omdat daar elke dag heel veel mensen voorbij komen. Het monument wordt op die manier een ankerpunt in het geheugen van de Schiedammers, ongeveer zoals de Koemarkt, het oude dorp Kethel of de Grote Kerk.

Zo'n monument hoort te wortelen in de stedelijke gemeenschap. Natuurlijk horen de gemeente en de NS een bijdrage te leveren in de kosten, maar ook de lokale fondsen en het bedrijfsleven hoeven zich niet onbetuigd te laten. Daarnaast moet er ruimte zijn voor de dubbeltjes en de kwartjes van de gewone Schiedammers. De beroemde Sagrada Familiakerk in Barcelona wordt daarvan zelfs in zijn totaliteit gefinancierd. De architect Gaudí wilde zich niet afhankelijk maken van een paar grote sponsors, want hij vreesde dat er dan beknibbeld zou worden op zijn ontwerp. Hij had meer vertrouwen in de kleine giften van de gewone mensen, ook al zou het dan misschien wel een eeuw duren voor zijn grootse kerk voltooid was. Een monument dat in het hart van de Schiedammers woont, wordt uit collectes bekostigd. Dan is het pas werkelijk een daad van menselijkheid.