Nederland, dat mooie land, hooguit wat hypocriet

COLUMN - Ik ben blij dat het voetballen begonnen is. Voor het voetbal natuurlijk, want het blijft een leuk spelletje en hoe bijzonder is het eigenlijk dat alle Nederlanders, nou ja, de meesten, achter Oranje staan, of voor het team zijn?!

Maar ook wel dat we het nu hopelijk gehad hebben met onze nationale hobby: arrogant de wereld terechtwijzen. Hooghartig zeggen hoe het moet. Denigrerend de rest van de wereld proberen te overtuigen dat onze ziens- en leefwijze de enige logische is, de beste. ‘Dat jullie dat niet snappen?!’ Wat dat betreft is er nog niet veel veranderd sinds de tijden van ontdekkingsreizigers, slavenhandelaren en missionarissen die het geloof kwamen brengen. Alhoewel die vaak maar al te verwonderd en onder de indruk waren van de nieuwe omgeving waarin ze terecht kwamen…

Met gekromde tenen, zo zat ik de afgelopen dagen nogal eens voor de tv. Want ons geweten moest worden gesust voor we gewoon konden gaan doen waarvoor we kwamen: genieten van voetbal. Dus wezen we de mensen in Qatar terecht - nou ja, in gedachten, we zeiden het vooral in de tv-studio tegen elkaar: over dat vrouwen in het land niets te vertellen hebben. Over hun bekrompenheid omdat ze het niet zo op homo’s hebben begrepen. Over het feit dat ze een wereldkampioenschap hebben gekocht om de wereld te laten zien waartoe Qatar in staat is en hoe de mensen er de woestijn aan het overwinnen zijn, met futuristische steden en met nota bene voetbalstadions met airco. 

Over het feit dat al dat moois niet gebouwd wordt door het zweet van de ‘echte’ Qatari, maar door honderdduizenden gastarbeiders. Ik heb het even opgezocht: bij de laatste volkstelling in 2017 werden er ruim 2,6 miljoen mensen geteld, waaronder meer Indiërs (630.000) en Nepalezen (400.000) dan Qatari. Daarvan - Qatari dus - waren er aan het begin van de twintigste eeuw maar een tienduizend, dus bijna iedereen in het land heeft opa’s en oma’s van heinde en ver: behalve mensen uit de landen die ik noemde, ook veel Engelsen (tot 1971 was het land in handen van Groot-Brittannië), Filipino’s, Arabieren en Iraniërs. Trouwens, de volkstelling in 1997 had de namen van niet meer dan een dikke half miljoen mensen opgeleverd. Stel je voor: in twintig jaar een vervijfvoudiging van de bevolking!

In die smeltkroes, waarvan we zo weinig weten (ik moest aan Frits Bom denken, met zijn landkaart, ‘wijs eens aan waar we nu zijn?’ - hoeveel mensen zouden Qatar weten aan te te wijzen?!) landen nu vliegtuigen met voetballers en journalisten en zo wat supporters en die moeten dan een statement maken over hoe achterhaald dat moderne sprookje-uit-duizend-en-een-nacht eigenlijk is? Met een band om de bovenarm? Ik snap die emir wel, die zich beklaagt over de ondankbaarheid van zijn gasten.

Als we echt vinden dat we alleen kunnen voetballen in omstandigheden die aan onze hoogste morele eisen voldoen, dan moeten we de keus voor de toernooien niet overlaten aan een stel Fifa-bestuurders, met hun zwak voor het grote geld. En in West-Europa blijven. 

Alhoewel: we hebben de afgelopen jaren op hoog niveau gesport - ook in Doha, Qatar, waar de afgelopen jaren al WK’s handbal, turnen en wielrennen zijn gehouden, en vorig jaar voor het eerst een Grand Prix - in Brazilië, Zuid-Afrika en China. Blijkbaar kon dat allemaal. Sporten in landen waar de armoe groot is, waar veel geweld is, waar oerwouden worden gekapt, waar de vrije meningsvorming en -uiting wordt onderdrukt.

En, nu ik het even doordenk: is Nederland het beloofde land, waar niets op is aan te merken? 

Loop eens door de Schiedamse straten en probeer iets mee te krijgen van wat er in de huizen speelt: alle problemen die de mensheid rijk is, van geweld, onkunde, armoe, ziekte. Misschien ook even kijken naar onze gastarbeiders: hoe die in omstandigheden wonen waarin ze soms een bed delen, of de helft van hun zuurverdiende centen aan een kot van een kamer uitgeven. Hoe ze met de nek door anderen worden aangekeken en amper contact hebben met de ‘autochtone’ bevolking, geen toegang tot de mooie dingen van het leven. Hoe ze het vuile werk opknappen waar ‘we’ zelf geen trek in hebben, in kassen, de schoonmaak, de distributiecentra en de bouw. 

Ik kan niet anders zeggen als: een beetje meer bescheidenheid mag. Hou op met die dubbele moraal, het signaleren van de splinter in het oog van de ander, maar de eigen balk niet zien. Doe niet zo hypocriet!

Want voor je het weet wordt Nederland zelf de maat genomen, en voldoen wij niet langer aan de standaard.