'Wat denk je als je naar die negen koppies kijkt?'

COLUMN - Het was er van de week thuis voor de tv uit voor we het door hadden. En de onze zal niet de enige Schiedamse huiskamer zijn waar dat gebeurde.

“Wat denk je als je naar die negen koppies kijkt?” Op het Journaal ging het over de eerste dag van de strafzaak tegen negen mannen betrokken bij de moord op Peter de Vries. Negen tekeningen van mensen, niet moeders mooisten en ook niet de gasten die je om een uur ’s nachts op straat tegen zou willen komen. En van allemaal stond het wiegje niet in Nederland - of in ieder geval dat van hun ouders niet. 

Wat zegt dat? Zijn wij ook bevangen door de hokjesgeest die Nederland bevangen lijkt te hebben, en die alles en iedereen opdeelt in wij en zij? ‘Echte Nederlanders’ en ‘buitenlanders’? Dat klinkt als een slap karakter en zwichten voor de grootmuilen met een omgekeerd evenredige herseninhoud.

Maar de feiten liegen toch niet. Statistiek was niet mijn beste vak op school, maar negen op negen, dat is niet representatief voor de Nederlandse samenleving. Ook niet voor die in Schiedam, Amsterdam, of waar dan ook. 

Is het moeilijk om vanuit het buitenland in Nederland te komen wonen en op het rechte pad te blijven? Missen de heren hun moeders - en vaders niet te vergeten - die ze met een goed voorbeeld of een correctie normaal laten doen? Die leren dat een leven waardevol is, van ieder mens.

Of is onze maatschappij zo moeilijk te overleven als je niet met geld kunt strooien? Heb je geen vrienden met een lege portemonnee, kan je alleen in een klerenkast wonen van een uitkering - en waarom ben je niet in staat om gewoon als bijna ieder mens de handen uit de mouwen te steken of je koppie te gebruiken en eerlijk je brood te verdienen? Zijn de voorbeelden van ‘het goede leven’ en ‘echte mannen’ die ons worden aangereikt door media en reclame zo krom, zo vertekend, dat sommigen gaan geloven dat ze recht op iets hebben dat er gewoon niet is: luxe, spullen, ontspanning, status. Waarvoor je geld nodig hebt dat je in het zweet des aanschijns meestal niet van een baas krijgt.

Ik weet het niet. Ik maak me wel zorgen. Over de samenleving en onze eigen gedachtenkronkels, thuis op de bank. Ik wil niet oordelen naar kleur of voornaam of accent of wat dan ook. Maar dit soort voorbeelden maakt het de mensen die politiek misbruik willen maken van onze zorgen en angsten, voor hun eigen gewin, wel heel makkelijk. Hebben we niet de opdracht om te vermijden dat we gaan denken in wij en zij, Hollanders en nieuwkomers? Moeten we actief leren om ieder mens als uniek te zien en veel meer dan een product van zijn genen en zijn opvoeding? Maar we moeten toch ook iets zien te doen aan de probleemgevallen, aan waar het mis gaat, aan opvoeden en straffen en hopelijk weer de goede richting in krijgen. Dan moet je weten waarom het mis gaat, en begrijpen hoe mensen tot hun daden komen. 

Is dat voer voor psychologen en andere specialisten? Speurders en rechters, en onderwijzers… En... ouders, opa’s en oma’s, buren. Ik voel een verantwoordelijkheid, maar ik weet niet goed hoe…