Wit Nazareth

RECENSIE - Sinds een maand of wat heeft Schiedam er enkele illustere inwoners bij, al is het de vraag of deze stadgenoten hun bekendheid zo op prijs stellen. Zij zijn immers de hoofdpersonen in het nieuwe boek van Jan Meeus, misdaadverslaggever bij de NRC. Dat boek heet: De Schiedamse Cocaïne Maffia, met als ondertitel: een corrupte douanier, doorgewinterde criminelen en duizenden kilo´s coke.

Die doorgewinterde criminelen zijn voor een belangrijk gedeelte stadgenoten. Zij waren in allerlei rollen verantwoordelijk voor de import van indrukwekkende hoeveelheden cocaïne via de haven van Rotterdam. Soms werkten zij samen, soms beconcurreerden zij elkaar. En zakelijke conflicten werden voor je het wist met vuurwapens beslecht.

Iedereen herinnert zich nog wel de vergismoord op de brave burger Rob Zweekhorst in Berkel en Rodenrijs. De huurmoordenaar had eigenlijk Dennis van den Berg moeten treffen, die dankzij zijn drugswinsten zijn geboorteplaats Schiedam had kunnen verruilen voor het welvarende slaapstadje aan de Randstad Rail. Hij is de eerste in een parade drugscriminelen die Meeus in zijn boek zorgvuldig en objectief portretteert. Hij vertelt het een en ander over hun leven en hun weg naar de drugshandel. Dat doet hij zoals de oude Romein Tacitus het zei sine ira et studio, zonder boosheid of vooroordeel. Bij Meeus zul je geen zinderende verontwaardiging vinden en evenmin een verholen bewondering voor wat die dekselse kerels allemaal aandurven.

Er zit een patroon in de heren: zij begonnen vrijwel allemaal in de hasjhandel en stapten in de jaren tachtig en negentig over op de lucratievere cocaïne, die toen sterk in de mode begon te raken, vooral onder jonge en succesvolle mensen. Waarom is die sector zo interessant voor de Schiedamse penoze? Omdat op een steenworp afstand van onze stad de grootste haven van Europa ligt. Daar komen dagelijks zoveel containers binnen, dat ze bij lange na niet allemaal te controleren zijn. De douane is gedwongen tot steekproeven. Als je spullen Europa binnen wilt smokkelen waar het liefst geen haan naar moet kraaien, dan is Rotterdam de aangewezen route. Geldt trouwens ook voor wapens, nucleair materiaal en zo. Vooral fruit is een geschikte lading om drugs in te verbergen. De zaak wordt helemaal een fluitje van een cent als je de douanier weet om te kopen die bepaalt welke containers zullen worden onderzocht en welke zonder meer trein of vrachtwagen in of op mogen. Zo´n douanier krijgt een paar procent van de kostbare inhoud die hij heeft doorgelaten. Dat kan bij een grote lading zomaar een miljoen of twee zijn. Probleem: die krijg je cash, vaak in biljetten van vijfhonderd euro. Zie die maar eens om te wisselen zonder dat er vragen gesteld worden.

Jan Meeus ontrafelt tot in de details de werkwijze van de door hem beschreven drugscriminelen. Ook laat hij zien hoeveel moeite het de politie kost om in hun netwerken binnen te dringen en om bewijsmateriaal te vergaren dat bij de rechter standhoudt. Dat is een spannend en instructief verhaal. Het boek ‘De Schiedamse Cocaïne Maffia’ was waarschijnlijk nooit geschreven als de corrupte douanier niet op een verdacht tijdstip met de verkeerde telefoon een heel kort gesprek voerde met een van zijn opdrachtgevers. Dat was het allereerste gegeven in een trits van nieuwe ontdekkingen die de politie tenslotte in staat stelde een vinger te krijgen achter de cocaïnesmokkel van de Schiedamse heren.

Wie hun dagelijkse handel en wandel volgt, stelt vast dat inkoop, verkoop en doorvoer van drugs heel erg lijkt op gewone handel. Ze hadden bij wijze van spreken net zo goed zaken kunnen doen met ingevroren vlees, bonen of – wat velen ook daadwerkelijk doen – fruit. Alleen bij zakelijke conflicten is het opeens allemaal anders: dan kun je moeilijk naar de rechter stappen, dan moeten er doden vallen. Anders zal voortaan iedereen denken dat je te piepelen bent. Wie in het netwerk van de drugshandel het vertrouwen van anderen beschaamt, is zijn leven niet zeker. Maar voor de rest is het echt heel normaal zaken doen.

De Nederlandse politie en het openbaar ministerie besteden een groot deel van hun tijd en aandacht aan de strijd tegen criminele ondernemers van het soort dat nu wordt gebracht onder de noemer van Schiedams cocaïnemaffia. Zij zijn tegen de lamp gelopen. Ondertussen blijkt nergens uit dat dit gevolgen heeft gehad voor de prijs en de verkrijgbaarheid van cocaïne. Je kunt het gewoon tegen het gebruikelijke tarief aan huis laten bezorgen. De oorlog tegen de drugs, die destijds door president Nixon van de Verenigde Staten is uitgeroepen, hebben wij met zijn allen glansrijk verloren. Het is daarbij de vraag hoe schadelijk de gevolgen van deze eindeloze oorlog zijn vergeleken met de legalisering van verslavende genotmiddelen naar het voorbeeld van alcohol en nicotine. Nu zien wij hoe maffia´s zich meester hebben gemaakt van een economische sector waarin veel wordt verdiend en om hun winsten te kunnen investeren, een steeds steviger greep krijgen op de bovenwereld. Zou je de miljarden die nu worden vergooid aan een vergeefse strijd niet beter kunnen inzetten voor preventie en voor hulp aan verslaafden? Het is een idee dat in ieder geval serieuze en vooral nuchtere overweging verdient.

Het boek van Jan Meeus is onmisbaar voor iedereen die met kennis van zaken mee wil praten over veiligheid en onveiligheid, misdaad en straf in Nederland. Dat niet alleen. Hij heeft ook een belangrijke bijdrage geleverd aan de recente geschiedenis van Schiedam. De Schiedamse drugsmaffia hoort thuis in de boekenkast van iedere stadgenoot die graag leest over de historie van onze bijzondere stad, niet langer Zwart Nazareth maar Wit Nazareth.

Jan Meeus. De Schiedamse Cocaïne Maffia. Een corrupte douanier, doorgewinterde criminelen en duizenden kilo´s coke. ISBN 9789046822340. Amsterdam 2019. Nw. A´dam. 272 pagina´s